Demokrasi ve hukuk güvenliği olmayınca, diğer haklarda olduğu gibi sağlıklı çevrede yaşama hakkının savunulması da, yaşam alanlarının korunması da daha bir zorlaşıyor. Bu yoldaki yargı yolunun yargı kararı ile kapatılmaya kalkışıldığı günlerden geçiyoruz. 3 Eylül tarihli yazımda bahsettiğim Danıştay kararı bunlardan birisi.[1]
Yaşamı savunmaktan vazgeçmeyeceksek, bu olumsuz örnekler arasında, kazanılan olumlu kazanımlara sahip çıkmak gerekiyor. Örneğin; Tire Başköy halkının ısrarlı demokratik tepkisinin köydeki jeotermal enerji santrali (JES) projelerinden vazgeçilmesi sonucunu doğurması, tek başına ele alınması gereken Efemçukuru'nun "Yalnız Efe'si Ahmet Karaçam'ın direnişi ve kazanımı. Örnekler çoğaltılabilir, bugünkü yazımda zararın neresinden dönsen kazanımdır duygusu yaratacak bir mahkeme kararını yazmak istiyorum.
İzmir 6. İdare Mahkemesi, 9 Ağustos 2018 tarihli kararı ile Kozak'ın Ege Denizi tarafından Dikili'ye bağlı Çukuralan'da işletilen altın madeni için üçüncü kez verilen kapasite artırımı ÇED izninin yürütülmesini durdurdu. Kararda; projede canlı sağlığı açısından risk taşıyan 3 önemli noktanın üzerinde durulmuş. Bunlar; madenin yaklaşık 6 km kuzey batısında yer alan ve içme suyu amacıyla Balıkesir Belediyesi tarafından kullanılan Madra Barajı'nın göl alanının bulunması, maden atık sularının deşarj edildiği Çökek Deresi'nin doğal SİT ve mesire yeri olan yaklaşık 5 km güneydeki kültür ve tabiat varlığı olan Nebiler şelalesine drene olması ve ocak işletme şevlerinin stabilitesi hesaplarındaki eksiklikler olarak sayılmış, sonuç olarak; "jeolojik olarak Çukuralan Altın Madeni İşletmesi 3. kapasite artırımı projesinin canlı sağlığı açısından risk yarattığından bu projeye verilen 2 Ekim 2017 tarihli ÇED olumlu kararının hukuka aykırı olduğu" sonucuna ulaşılmış, ayrıca "...hukuka aykırı olduğu saptanan dava konusu işlemin uygulanmaya devam edilmesi hukuk devleti ilkesine aykırı bir durum yaratacak ve davacılar yönünden telafisi güç zararlara neden olacaktır..." vurgusu yapılmış.
Çukuralan Altın Madeni 2010 yılından bu yana çalışıyor. İlk projeden sonra, önce birinci, sonra ikinci kez kapasitesi artırıldı, şimdi üçüncü kez artırılmak isteniyor. Bunun için yapılan halkın katılımı toplantısında yaşanan rezaleti 25 Ocak 2016 tarihli yazımda anlatmıştım[2], şimdi de mahkeme dur dedi. Mahkemenin durdurduğu ÇED olumlu kararı verilmeden önce "Altın için Çukuralan'ın ciğerleri sökülüyor" şeklinde tepki göstermiştim. Mahkeme kararından önce 4 Mayıs'ta işletilen maden sahasında ve üçüncü kapasite artırımı ile yok edilecek ormanlık alanda keşif yapmıştı, işletilen sahanın görüntüsü dehşet vericiydi.[3] Keşiften sonra, sosyal medya hesabımdan fotoğraflarla şunu paylaşmışım "Görünen köy kılavuz istemez. İki kez yapılan kapasite artırımı ile yapılan işletme sonundaki manzara çok çarpıcıydı. Yok edilen ormanı, rehabilite edildiği iddia edilen yerdeki toprak kaymalarını, derede akan suyun rengini, ciğeri sökülmüş doğayı gözlerimizle gördük. Keşfe katılan 9 bilirkişi de gördü, hakim de gördü, katip de, mübaşir de. Bundan sonrasında herkes kendi tarihini yazacak; ya gördüklerini ya da başka şeyleri..."[4] Bilirkişiler raporları ile kendi tarihlerini yazdılar, mahkeme de kararı ile kendi tarihini yazdı.
Keşifteki manzara karşısında azıcık yaşamı ve doğayı önemseyen, birazcık vicdanı olan hiç kimse, bu gidişata devam edin diyemezdi; mahkeme dur dedi, davanın doğal yargıçları yürütmeyi durdurma kararını verdi. Karar hem Çukuralan için hem de çevre ve ekoloji mücadelesi için önemlidir. Şimdi yaşamdan yana olanların, vicdanlı insanların yapması gereken; bu kararı uygulatmaktır, Çukuralan'daki yıkımı durdurmaktır.
Önemli not: Davanın 28 Eylül 2018 Cuma günü saat 10'da İzmir 6. İdare Mahkemesi'nde duruşması var
[1] http://www.haberekspres.com.tr/bu-kez-danistay-yok-saydi-makale,7063.html
[2] http://www.haberekspres.com.tr/halksiz-hukuksuz-bergamada-degisen-bir-sey-yok-makale,4316.html
[3] https://www.evrensel.net/haber/349469/altin-madeni-kozaka-dogru-genisliyor
[4] https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1040385019461874&set=pcb.1040534012780308&type=3&theater
