Zeynep Kaya- Değişen iklim şartlarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi, tarım ürünleri üreticilerini de beraberinde etkiledi. Ege'nin ana üretim maddeleri zeytin, üzüm, incir ve tütün gibi ürünler hasat dönemlerinde gecikmeye sebep oldu. Yerli üreticiler iklimden bu yıl en çok üzümü ve zeytinin etkilendiğine dikkat çekerken, tütün ve incir iklim şartlarından en az  etkilendi. Yaklaşık 10 yıllık süreç itibariyle iklim sebebiyle üzümün hasadında 1 aylık gecikme görülürken, zeytin ve zeytinyağında son 3 yıl içerisinde, tütünde ise son 5 yıl içerisinde değişim meydana geldiği belirlendi.


Üzüm hasadı bir ay gecikme yaşadı


Nisan ayında görülmesi gereken iklim koşulları Haziran ayında da görülmeye devam ediyor. Mevsim şartları etkisini bu şekilde göstermeye devam ederken, üzüm üreticileri, üretimin en az bir aylık gecikmeye sebep olduğunu belirtti. Haziran döneminde görülen yağmur, üreticilerin bağlara girememesine sebep oldu. Üzüm üreticilerinin sıkıntılarını dile getiren İzmir Ticaret Borsası Meclis Üyesi ve üzüm üreticisi Tayfur Gürcan, bağlara girilemeyince rutubetin arttığını ve bunun da hastalığa sebep olduğunu söyledi. Gürcan, 'Bağlara gidiyoruz, yağmurdan dolayı giremiyoruz. Otlara müdahale edemiyoruz. Dere kenarları bahar ayı gibi yemyeşil. Bağlarda bu kez rutubetten dolayı hastalık artıyor. Üzüm üreticileri, eski düzende olan ilaçlama metodlarını bir kenara koydu. İklimleri ve hava şartlarını takip ediyoruz. Değişen iklim, üzüm hasadında üreticiye metod değiştirdi. Eskiden Nisan ayında ilaç atılırdı üzüm bağlarına, içinden çıkılırdı, şimdi haftada bir ilaç atıyoruz' dedi.
Bundan 30 sene önce uygulanan düzenli tarım metodlarının, günümüzde yerini düzensiz hasat yöntemine bıraktığını vurgulayan Gürcan, 'Eskiden Nisan ayında bağlara ilaç atılır, bir daha da bağa girilmezdi. Şimdi artık meteorolojiyi, hava durumunu takip ediyor üreticiler. Nisan ayında yapılan ilaçlama, değişen iklim şartından dolayı Haziran'a sarktı. Üretici iklim değişikliğini kabullendi, ona göre metodlar uygulanmaya başladı. En son Mayıs'ta yapılırdı ilaçlama. Şimdi Haziran ayını buldu hasatlar. 1 ay atladı üzüm üretimi. Burada tüketici de üretici de etkileniyor. Bu değişim 2007'li yıllardan sonra üzüm bağlarını etkiledi' diye konuştu.
 

Fidanlar ürün vermiyor


Değişen iklim koşulları Ege'nin ana üretim ürünleri olan incirin yanında zeytini de etkiledi. Son 3 yıl içerisinde global iklim değişikliğine bağlı olarak üretimden etkilenen zeytin, ülkemizde zeytin ağaçlarının 100 milyondan 173 milyona çıkmasına rağmen, verime pek katkı sunamadı. İzmir Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi Ümmühan Tibet, bundan 10-15 yıl önce dikilen zeytin fidanlarının artık fidan vermeye başladığını belirterek, bu ağaçların artmasının verime etkisinin söz konusu olmadığını, sebebinin global iklim değişimi olduğunu açıkladı. 3 yıldan beri iklim değişikliğinin etkileriyle örneğin 2013-2014 Ocak ayında aşırı kar yağması nedeniyle soğuk vuruğu yiyen zeytin ağaçlarının, o vuruğu üzerinden atamadığını vurgulayan Tibet, şöyle konuştu: 'Zeytinde 135 bin ton üretimin olduğu Mayıs ayında çiçeklerin olduğu sürede aşırı dolu yağdı. Çiçekler döküldü. Üretim 135 bin tonda kaldı. Dünya zeytinyağı üretiminde bizden fazla üreten ülke olmadı bu yıl. İtalya zeytinyağı üretimini 450 bin tonlarda üretirken, bu yıl üretimi 180 bin tona düştü. Oysaki biz bu yıl 177 bin ton beyan etmiştik. Sene başında bu beyan daha yüksek tutulmalı görüşündeydik. Ama Eylül-Ekim-Kasım döneminde o kadar kurak bir dönem geçirdik ki, normal sonbahar yağışı alamadı ağaçlar. Zeytin kuraklıkta kurudu, yeterli yağlanma yapamadı, eti çekirdeğine yapıştı. Bu yıl sofralık zeytin beklediğimizden daha düşük gerçekleşti. Global iklim değişikliği hem Türkiye'de hem dünyada, zeytin ve zeytinyağı üretimini olumsuz etkiledi.'


Sözleşmeli tütün, iklim şartlarıyla üreticiyi mağdur ediyor


Normal seyrinin üzerinde gelişen iklim şartlarından üzüm ve incir kadar etkilenmese de tütün de payını aldı. Mevsim geçişlerindeki yaşanan sertlik, doluya neden oluyor. Bu da tarlada yakalanınca bitkinin tütünün yapraklarını parçalıyor ve dikim süresinin uzamasına neden oluyor.
İzmir Tütün Eksperleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Servet Yaprak, tütünün tarladan kaldırıldıktan sonra güneşte kuruma süresi olduğunu belirterek, 'Bu süre sonbahara doğru yaklaşınca bu defa çiğ, yağmur gibi istenmeyen sonuçlara sebep oluyor. Son bir kaç yıl içerisinde değişen iklim şartları bu şekilde tütüne zarar veriyor. Tütünde sözleşmeli tarım modeli var. Üreticiler yıl sonuna doğru tütünlerini teslim ediyorlar. Sektör firmalarının uyguladığı belli prosedürler var, ona göre satış yapıyor firmalar. Üreticinin tütün ürününü değişen iklim şartından dolayı zamanında ve talep edilen miktarda teslim edememesi, bir sonraki sene aynı üreticinin firma tarafından tercih edilmemesine sebep oluyor' dedi.
Netice olarak bu yağışlarla ilgili tütünün üzüm kadar etkilenmediğini söyleyen Yaprak, 'Tütün gelişme sürecini tamamlıyor.


Alt rakımlarda yaralanan incirler kurutuluyor


Rutubeti sevmeyen ve değişken bir gelişme yapısına bağlı olan incir, her türlü ani değişimlere tepki verebiliyor. Bu yıl değişen iklim şartlarına bağlı olarak, incirin telef olmasına dair henüz kesin rakam olmadığını belirten Aydın Ticaret Borsası Başkanı Adnan Bosnalı, 'Rekolte konusunda ufak tefek sapmalar olabiliyor ama önemli olan incirin kalitesi' diye konuştu.
Ova inciri denilen ve daha aşağı rakımlarda yetişen incirlerin iklim şartlarından olumsuz etkilendiğine dikkat çeken Bosnalı, 'Yüksek rakımlarda bulunan incirler daha çok yemeklik olarak kullanılırken, alt rakımlardakiler ise genelde çatlayarak yaralandığı için kurutmalık olarak tüketime ayrılıyor. İnsanoğlu dünyayı çok çirkin kullanmaya başladığı için iklimde yaşanan belirsizlikler tüm dünyayı esir almış durumda, bu da mahsullerimizi etkiliyor. Haziran ortasındayız, halen yağmur yağıyor, hava serin. Sıcak olması gereken hava hem incire hem zeytine fayda gösterecekken, hasadını olumsuz yönde etkiliyor' dedi.