Süreklilik önemli
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı son 1,5 yıldır gıda güvenliği için başlattığı 'hileli gıda üreten veya ithal eden firmaları' açıklama uygulaması sessiz sedasız durdurmuştu. Geçtiğimiz hafta yayınlanan listeyle bakanlığın ifşa sürecine yeniden devam ettirme kararının önemli olduğunu belirten TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı İ. Uğur Toprak, 'Bakanlık, yaptıkları ifşayla vatandaşın mağduriyetinin önüne geçiyor. Bu süreçte mağdur olan vatandaştı. Bu durum vatandaşı ekonomik ve sağlık açısından mağdur ediyor. Çünkü taklit ve tağşişi yapılan gıdaların fiyatları yüksek. Dolayısıyla da bu gıdaların taklitleri daha ucuza üretiliyor ama aynı paraya satılıyor. Firmanın buradaki amacı da daha fazla kar. Vatandaş, ekonomik olarak mağdur oluyor. Bunun dışında vatandaş, sağlık açısından mağdur oluyor. İfşaların yeniden başlaması oldukça önemli. Gelen tepkiler üzerine yeniden yapılmaya devam edilmiş olabilir. Bakanlığın firmaları açıklamasıyla en azından kamuoyu bilgilendiriliyor ve mağduriyetlerin önüne geçilebiliyor' dedi.
Caydırıcılık unsuru
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın açıklamış olduğu taklit, tağşiş ve hileli gıda üreten firma listesini kamuoyuyla paylaşmasının önemli olduğuna dikkat çeken Toprak, 'Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, gıda güvenliği için 2012 yılında başlattığı 'hileli gıda üreten veya ithal eden firmaları' açıklama uygulamasına yaklaşık 1,5 yıl aradan sonra yeniden başladı. Bakanlık, geçtiğimiz hafta internet sitesinden yaptığı açıklama ile '... kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş ürünlere ait bilgiler aşağıda yer almakta. Kamuoyunun bilgisine sunulur.' içeriğiyle 173 firmaya ait 282 parti ürünü ifşa etti. Bu son derece önemli olmakla birlikte yeterli değildir. Öncelikle taklit ve tağşiş yapan firmaların ifşasına devam edilmelidir. Bunun yanında bakanlığın ürün grubundan alınan miktarını, bu numunelerin yüzde kaçının hileli olduğunu da kamuoyuyla paylaşmasında fayda var' diye konuştu.
Şeffaflık unsuru
İfşası yapılan ürünün parti numarası ile birlikte numune alma ve analiz tarihinin de belirtilmesinin şeffaflık ve tüketicinin daha net bilgilendirilmesinin de fayda sağlayacağına dikkat çeken Toprak, şöyle devam etti: 'Şube olarak yıllardır 'taklit, tağşiş ve hileli gıda üreten firmaların sadece ifşası yetmez. Uygulanan para cezaları çok az, bu cezalar üreticinin kazandığının çok çok altında, daha caydırıcı olmalı, gerekirse bu firmalar kapatılmalı, başka bir isimle faaliyete başlamaları engellenmeli, ticaretten men edilmeli' diyoruz. Bunların önüne geçilmesi için daha fazla ve daha etkin gıda denetimi yapılması gerekiyor. Türkiye'de sadece kayıtlı imalathane ve tesisler denetlenebiliyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı sisteminde kaydı olmayan bir işletmenin resmi makamlarda bilgileri bulunmadığı için bu tarz işletmeler 'merdiven altı' diye tabir ettiğimiz işletmeler olarak ticaret hayatını sürdürüyor. Bu da haksız rekabete yol açıyor. Alo 174 hattına bir ihbar olmadığı sürece, bu işletmelerin varlığından haberdar olunamıyor, dolayısıyla da gerekli denetimler de yapılamıyor.'
Kamuda gıda mühendisi sayısı yetersiz
Ülkede denetime tabi 12 binin üzerinde onaylı, 635 binin üzerinde kayıtlı işletme bulunduğunu söyleyen Toprak, 'Yürürlükteki yasamıza göre bu işletmelerden yılda en az 2, 3 hatta 4 kere denetlenmesi gerekenler varken henüz hiç denetlenmemiş olanlar bile mevcut. Bu sayıdaki işletmenin 6796 denetçi (ki bunların sadece 2237'si gıda mühendisi) ile denetlenmesi mümkün değil. Denetimlerin daha sık ve güvenilir yapılabilmesi için daha çok gıda mühendisinin kamuda istihdam edilmesi gerekiyor. Ayrıca, gıda işletmelerinin sayıca yüzde 80'ini oluşturan küçük işletmelerde kamu bütçesinden kaynak ayrılarak uzman kontrolünde üretim yapılabilmesi, güvenli gıda arzının sağlanması için Odamızın bir projesi olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na sunulan küçük ve orta ölçekli gıda işletmelerinin hem daha güvenilir ürün üretmelerini sağlayacak hem de istihdam yüklerini azaltacak olan 'Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı' sistemi de ivedilikle yürürlüğe konmalı. Çünkü, gıda mühendisi halkın sağlık güvencesi' ifadelerini kullandı.
