Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (Betam), Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Yrd. Doç. Dr. Gökçe Uysal, Araştırma Görevlisi Mine Durmaz tarafından hazırlanan "Çocukların yarısı maddi yoksunluk içinde" başlıklı araştırma notu yayınladı.

Araştırmaya göre, şiddetli maddi yoksunluk içinde olan çocukların oranı Türkiye’nin batı bölgelerinde yüzde 30-40 civarında iken, doğu bölgelerinde bu oran yüzde 60-70’lere çıkıyor.

Şiddetli çocuk yoksunluğunun en yaygın olduğu bölge Güney Doğu Anadolu bölgesi ve bu bölgede her dört çocuktan üçü şiddetli maddi yoksunluk içerisinde. Türkiye’de çocukların yarısının şiddetli maddi yoksunluk içinde yaşamasının altında birkaç alt kalemdeki yoksunluk ön plana çıkmakıyor. Her 5 çocuktan 4’ü tatil yapamazken, çocukların yarısı haftada en az 3 gün et, tavuk, balık gibi protein içeren gıdalarla beslenemiyor.

Türkiye'nin politika gündeminde doğurganlığı artırmayı hedefleyen politikaların mevcut çocukların durumunu iyileştirmeyi dikkate almadan tasarlanması bu politikalar neticesinde doğacak çocukların gelecekleri açısından da ümitsizlik veriyor.

En şiddetli yoksunluk Türkiye'de

Avrupa Birliği standartlarına göre 2013 yılında Türkiye'de 0-15 yaş arasındaki çocukların yarısı, yani yaklaşık 10 milyon çocuk şiddetli maddi yoksunluk içinde. Türkiye'deki çocuklar arasında şiddetli maddi yoksunluk sadece Kuzey Avrupa'daki gelişmiş ülkelerden değil, ayrıca kişi başına geliri düşük Bulgaristan, Romanya gibi ülkelerden ve yıllardır şiddetli bir ekonomik krizin ortasında yer alan Yunanistan'dan bile daha yüksek.

Bölgelere göre şiddetli maddi yoksunluk oranları

2013 yılında Türkiye'de yaklaşık 10 milyon çocuk şiddetli maddi yoksun ve bu 10 milyon çocuğunun yüzde 37'si yani yaklaşık 3 milyon 370 bini Orta Doğu, Kuzey Doğu ve Güney Doğu Anadolu'da. Şiddetli maddi yoksun çocukların payının 7 bölgede yüzde 49.8 olan Türkiye ortalamasının altında iken, Akdeniz, Orta Doğu Anadolu, Kuzey Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde Türkiye ortalamasının üzerinde.

Güney Doğu'da yoksunluk Batı Marmara'nın 10'katını geçiyor

Çocuk maddi yoksunluğu en yaygın Kuzey Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgesinde görülüyor. Bu bölgelerde yoksun çocukların oranı sırasıyla yüzde 69.3 ve yüzde 74.7 seviyesinde. Diğer bir deyişle, Güney Doğu Anadolu bölgesinde her dört çocuktan üçü şiddetli maddi yoksunluk içerisinde. Bunun yanı sıra şiddetli çocuk yoksunluğunun en az olduğu Batı Marmara bölgesiyle en yüksek olduğu Güney Doğu Anadolu bölgesi arasındaki fark oldukça fazla. Batı Marmara'da 213 bin çocuk şiddetli maddi yoksun iken, Güney Doğu Anadolu bölgesinde bu rakam 2 milyon 390 bin civarında.

En büyük yoksunluk tatil

Türkiye'de çocukların yarısının şiddetli maddi yoksunluk içinde yaşamasının arkasında birkaç alt kalemdeki yoksunlukların ön plana çıktığı görülüyor. Çocukların yüzde 82.5'i bir haftalık tatile çıkamayan hanelerde yaşıyor. Diğer önemli kalemler otomobil, beslenme ve beklenmeyen harcamalar olarka sıralanıyor. Çocukların yüzde 55.9'unun yaşadığı hanelerde otomobil yok. Beklenmeyen 410 liralık bir harcamayı karşılayamayacağını söyleyen hanelerde yaşayan çocuk oranı yüzde 54. Çocukların yaklaşık yarısı haftada en az 3 gün et, tavuk, balık gibi protein içeren gıdalarla beslenemiyor.