Yargıtay Adli Yıl Açılış Töreni, Ankara'daki JW Marriott Otel'de yapıldı. Bu yıl 71'incisi yapılan Adli Yıl Açılış törenine, muhalefetten katılım yoğun oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, törene katılmayacaklarını daha önce açıklamışlardı. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile Selahattin Demirtaş ise törende hazır bulundu. Törende ayrıca yargı mensupları ve askeri yetkililer de katıldı. Öte yandan, törende Yargıtay Başkanı Ali Alkan 33 dakika 10 saniye konuşurken, TBB Başkanı Metin Feyzioğlu ise 20 dakika 2 saniye konuştu.

Törende konuşan Yargıtay Birinci Başkanı Ali Alkan, 'mahkeme kadıya mülk değildir' sözünü anımsatarak; "Burada dile getireceğim hususlar, yargının görev ve sorumluluklarına yönelik sorun ve isteklere ilişkindir. Bu istekler şahıstan şahısa değil, makamdan makama iletilen hususlar olarak değerlendirilmelidir. Hukuk devletinde bir davranışın karşılığı kamu görevlilerin keyfi tutumlarına ve konjonktüre göre değil, önceden belirlenmiş, açık, anlaşılır ve herkese eşit uygulanan kurallar çerçevesinde görülür" dedi.


"YARGININ KENDİ İÇİNDE YAPACAĞI SEÇİMLERE İLİŞKİN MÜDAHALE GİRİŞİMLERİ, ENDİŞEYLE KARŞILANMAKTADIR"

Ali Alkan, konuşmasında kuvvetler ayrılığı ilkesininin önemini vurgulayarak şunları kaydetti; "Denetim, ileri demokrasinin teminatıdır. Yargının bağımsızlığını ortadan kaldırmak veya yürütmeye bağlı bir yargı oluşturmak, yargı denetiminden kaynaklanan meşruiyeti hafife almak olacaktır. Halbuki yürütmenin üslendiği yetkinin meşruiyet kaynaklarından biri de millet adına karar veren bağımsız yargı denetimidir. Yargının kullandığı yetki, egemenlik yetkisidir. 1943 yılından beri yapılan adli yıl açılış konuşmalarının ortak noktasını kuvvetler ayrılığı ve yargı bağımsızlığı oluşturmuştur Bu konuda, Anayasa ve yasalarda düzenlemeler yapılsa da, demokratik hukuk devleti diye tanımladığımız ülkelerdeki yargı bağımsızlığı standartını bir türlü yakalayamıyoruz. Yürütmenin bir kısım temsilcileri, yetkili soruşturma makamları tarafından verilmiş bir talimat olmadan, yargıya polis operasyonu yapılabileceğin kamuoyu önünde açıklayabilmektedir. Yargıyı isteğe göre dizayn etmek için, yargı kurumları üzerinde baskı oluşturulmak istenmesi, yargının kendi içinde yapacağı seçimlere ilişkin müdahale girişimleri, endişeyle karşılanmaktadır."


"YARGIYA MÜDAHALE GİRİŞİMLERİ, SORUNLARI ÇÖZMEKTEN ÇOK, ARTTIRACAK NİTELİKTEDİR"

Yargıtay Birinci Başkanı Alkan, Yargıtay ve HSYK Kanunu'na değinerek; "Yargı kararlarındaki hataların yine yargının kendi denetim sistemi içinde giderilmesi beklenmelidir. Bu hususlar yargı bağımsızlığına müdahale için gerekçe yapılmamalıdır. Yargıtay Kanunu ve HSYK Kanunu'nda yapılan değişiklikler ile, yargıya müdahale girişimleri, sorunları çözmekten çok, arttıracak niteliktedir. Yargı bağımsızlığına müdahale niteliği taşıyan konularda yargının susmasını ve sadece kararlarıyla konuşmasını beklemek, sadece demokrasiye, kuvvetler ayrılığına, hukukun üstünlüğüne gerçek anlamda bağlılığın yaşandığı ortamda haklılık kazanabilir. Evet, yargı sadece kararlarıyla konuşmalıdır. Zira o yasama ve yürütmeyi denetleyen bir erk olarak, mehabetini korumak zorundadır. Yargının sükunet ihtiyacına gerekli özen gösterilmiyorsa veya bu ihtiyaç umursanmıyorsa sessizliği korumak nasıl mümkün olacaktır? Bir yasa önerisinin, yüksek yargının yere indirileceği şeklinde sunulması, birkaç sene önce verilmiş bir yargıtay kararının güncel bağlamda yakışıksız bir biçimde anılması, yargının bağımsızlığına ve tarafsızlığına gölge düşürecek tartışmaların alenen yapılıp, soruşturmacıya hukuka uygun tek bir delil sunulmaması, yüksek yargı için öngörülen yapısal değişikliklerin, kurumsal görüşler alınmadan gerçekleştirilmesi, yüksek yargıdaki muhtemel seçim süreçleri ve yargıçların tercihleri önemsenmeden takvim öngeren yasalar yapılması, Yargıtay'dakş ünvan ve görevler için yıllar içinde yerleşmiş sürelerin hiçbir ihtiyaca dayanmadan değiştilmesi gibi hususlar yargıyı konuşmaya zorlayan uygulamalar değil midir?" diye sordu.


"HAKİM VE SAVCILARIN ETKİSİZLEŞTİRİLDİĞİ BİR TÜRKİYE İHTİMALİ YANINDA PEK ZAYIFTIR"

Alkan, 'Yargıçlar devleti' eleştirilerine yanıt vererek, şöyle konuştu; "Hiç endişe edilmesin, genel olarak ülkemizdeki yaklaşımın, özel olarak içinden geçtiğimiz ortamın bir yargıçlar devletine yol açma ihtimali, yargının, yargısal denetimin, hakim ve savcıların etkisizleştirildiği bir Türkiye ihtimali yanında pek zayıftır. Yargının bağımsızlığı en başta yargı kurumlarının organizasyonlarında ve işleyişinde kendini gösterir. Yargının teşkilat yapısı ile yargısal alan; beklentilerle, ani gelişen olaylar üzerine, makul, meşru ve haklı gerekçe içermeden, tek taraflı olarak düzenlenebilecek bir alan olmamalıdır. Özellikle Anayasayla yargıya tanınan demokratik seçim hakkının kullanılması sonucunda oluşacak temsile, yeni bir yasa değişikliği ile müdahale düşüncesi kabul edilemez.Yargıtay 146 yıllık bir kurum olarak, kurallarla, seçimlerle, kurullarla, müzakerelerle, yıllar içinde oluşturduğu güçlü kurumsal yapısı ve kültürü ile en önemlisi de iyi yetişmiş insan kaynakları ile sorunlarını kendi içinde çözebilecek imkân, tecrübe ve kabiliyete sahiptir. Sorunların çözümü adına, Anayasal düzen içerisinde bir dış katkıya ihtiyaç duyulduğunda, bu ihtiyaç kurumlar düzeyinde dile getirilecektir. Yargı bağımsızlığı, yargının her türlü eleştiriden ve sorgulamadan azade olduğu anlamına gelmediği gibi, yargıyı kamusal sorumluluktan muaf tutan bir dokunulmazlık zırhı olarak da görülmemelidir. Asıl işlevi denetim olan yargının, denetim dışı olmak gibi bir talep ve arayışı olamaz. Ancak bağımsızlık ile hesap verebilirlik dengesinin iyi kurulması gerekmektedir."


"YARGI MENSUPLARI POLEMİĞE ZORLANMAMALIDIR"


Alkan, halkın, yargının hiçbir etki altında kalmadan, özenle, bağımsız ve tarafsız bir şekilde hareket ettiğine olan inancının sarsılmaması gerektiğini dile getirerek; "Bu inancın sarsılması, halkın başvurabileceği son merci olan yargıdan hakkını alamayacağı düşüncesiyle hukuk dışı bir takım girişimlere başvurmasına, dolayısıyla kamu düzeninin bozulmasına sebep olacaktır. Bugün yargıya güvenin zedelendiğini, azaldığını söyleyenlerin, bunun nedenleri arasında yargı bağımsızlığının önemli ölçüde azalmış olduğunu görmeleri gerekmektedir.Tüm devlet düzeni ile birlikte yargıda da devamlılık ve tutarlılık esastır. Adalet nihai olarak kesinleşmiş yargı kararlarında, kesin hükümlerde somutlaşır. Adaletin gücü ve etkisi kesin hükmün otoritesiyle ilişkilidir. Hükümler, aleniyet içerisinde, milletin huzurunda verilir. Neticeye etki edebilecek bir söze ve bu sözü söyleyebilecek bir konuma sahip olup da, bunu hükümden sonraya bırakmak; hükme, hükmün konusuna ve ilgilendirdiği kimselere haksızlık olacaktır. Yargıtay'ın münferit bir kararı ele alınarak kararın değil, kararı veren kişilerin, dairelerin ve kurulların yıkıcı bir üslupla eleştirilmesini, eleştirilerin yıpratma kampanyası haline dönüştürülmesini, eleştirirken de herkesin kendi siyasi düşüncesini ölçü almasını doğru bulmuyoruz.

Yargıyı yıpratmak kimseye bir yarar sağlamaz. Adaletin güçlü olması, hâkimler için değil herkes için güvencedir. Bu husus hiç unutulmamalı, yargı mensupları polemiğe zorlanmamalıdır" dedi.


"HÂKİM BAĞIMSIZLIĞI, YARGILANANLAR İÇİN ADİL YARGILANMA HAKKININ GÜVENCESİDİR"

Konuşmasında hakim teminatının önemine vurgu yapan Alkan, konuşmasına şöyle devam etti; "Hâkimlerin görevlerini adalete uygun biçimde özgürce yapabilmeleri için, yargı bağımsızlığı yanında hâkimlik teminatının da tam olarak sağlanması gerekir. Mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı; hâkimleri her türlü baskı, tehdit, tavsiye ve yönlendirmeye karşı koruma sağlayan güvencelerdir. Hâkim bağımsızlığı ve teminatı özel önemi nedeniyle Anayasa'da kapsamlı bir şekilde düzenlendiği gibi, uluslararası sözleşmelerde de yer almıştır. Hâkim bağımsızlığı ve teminatı, yargılama işlevini yerine getiren hâkimler için bir ayrıcalık olmayıp, yargılananlar için adil yargılanma hakkının güvencesidir. Yargı bağımsızlığını teminat altına almak için hâkimlere tanınan anayasal güvencenin, yürütmeden bağımsız bir otorite tarafından hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu durum, hâkimlerin karar alma süreçlerindeki bağımsızlıklarını, görev süreleri ile coğrafi teminatlarının güvenceye alınmasını ve ekonomik anlamda kendilerini bağımsız hissetmelerini sağlamayı içerir."


"HÂKİM VE SAVCILAR, MENFAAT VE BASKI GRUPLARINDAN HERHANGİ BİR BEKLENTİYLE DE KARAR VEREMEZLER"

Alkan, hakimlerin bir menfaat grubunun beklentisine göre karar vermeyeceklerini söyleyerek; "Hâkimlerin siyasallaşması, siyasallaştırılmak istenmesi veya siyasete konu yapılması, görevlerine yansıtmadıkları bireysel görüşlerinden dolayı ayrımcılığa tabi tutulması hukuk devletinde kabul edilemez. Hâkim ve savcılar, menfaat ve baskı gruplarından herhangi bir beklentiyle de karar veremezler. Yargının tarafsızlığının sağlanması öncelikle yargı görevini yerine getirenlerin sorumluluğundadır. Bununla birlikte yasama ve yürütme erklerinin temsilcileri de hakimlerin tarafsızlığı konusunda şüphe uyandırabilecek her türlü beyanattan kaçınmalıdırlar. Tarafsızlığın zedelendiği bir ortamda verilen kararlara güvenilemeyeceği için adalet duygusu tatmin olmayacaktır" diye konuştu.

"ÖZEL AMAÇLA YASA ÇIKARMA ANLAYIŞI ADALETE OLAN GÜVENİ SARSMAKTA"

Alkan, şunları söyledi; "Yasalar soyut ve genel olarak hazırlanır" temel hukuk ilkesine karşın özel amaçla yasa çıkarma anlayışı, aynı yasalarda sık sık değişiklikler yapılması ve yasalar çıkarılırken Anayasaya uygunluğu konusunda gerekli özenin gösterilmemesi adalete olan güveni sarsmakta, yargı ve yönetimde de tıkanmalara neden olmaktadır. Bu, ülkemizin ve milletimizin barışı ve huzuru için tehlikeli bir durumdur. Yargı, yürürlükteki yasalara göre, belge ve delillere bakarak kararını verir. Buna rağmen kesinleşmiş mahkeme kararları dosya içerikleri bilinmeden siyasi mülahazalarla tenkit edilmektedir. Hukuk sistemimizde yaşanılan bu olumsuzluklar yıllardır üye olmaya çalıştığımız Avrupa Birliği ve diğer demokratik ülkelerce de izlenmekte, diplomatik bir şekilde yapılan uyarıların ülkemiz hakkında hazırlanan uluslararası raporlara yansımaları görülmektedir."


"YARGI KARARLARI UYGULANMAK İÇİN VARDIR VE UYGULANMASI ZORUNLUDUR"

Yargının, seçilmiş organları denetlemesinin vesayet olarak algılanması da doğru değildir. Vesayet, kendi görevini tam ve layıkıyla yerine getiremeyeceği düşünülen kişi veya kurumlara bir temsilci atanmasıdır. Hukuk devletinin olmazsa olmaz şartı yargısal denetim; yargısal denetimin olmazsa olmazı ise, verilen yargı kararının gereklerinin yerine getirilmesidir. Başka bir deyişle, yargısal denetim sürecinde ve sonucunda verilen yargı kararları uygulanmadıkça, gerçek anlamda bir hukuk devletinden bahsetmek mümkün değildir. Yargı kararları, hak arama özgürlüğünün somut yansımasıdır. Hak arama özgürlüğü, yargı kararları ile korunan bir hakkın sahibine kazandırılması ile gerçekleşir. Yargı kararları, hukuka aykırılığın saptandığı birer belge olmaktan ibaret olmayıp uygulanmak için vardır ve uygulanması zorunludur.


"HİÇBİR MAKAMA, UNVANA VE GÖREVE TAMAH VE TENEZZÜL ETMEYİNİZ"

Hakimlere seslenen Alkan, konuşmasını şöyle sonlandırdı; "Başta ilk derece mahkemelerinde görev yapanlar olmak üzere tüm meslektaşlarıma sesleniyorum. Hâkim ve savcı olmak, bizim için en büyük onur ve şeref kaynağıdır. Hiçbir makama, unvana ve göreve tamah ve tenezzül etmeyiniz. Yargının hepimizin bildiği iç sorunlarını kendi içinizde, kendiniz çözünüz. Görevinize ve temsilinize müdahale ettirmeyiniz. Bağımsızlık ve teminatınıza el uzatan hiçbir çözüme rıza göstermeyiniz, başınızı dik tutunuz. Sizler, ülkemizin farklı köşelerinde, üstün vasıflarınız, mütevazı yaşamınız ve vicdanlarınızdan süzdüğünüz kararlarınızla, yargının yüz akısınız. Mesleki dayanışmanızı ortaya koyma biçimlerinizi, çok sesliliğinizi ve mesleki örgütlenmelerinizi takdirle izliyor, sizleri sevgi ve saygıyla kucaklıyorum."