Şefika Bal- Çalışmalarına nasıl başladıklarını anlatan genç kızlar, okullarındaki diğer arkadaşlarının da bilimsel çalışmalar yürütüyor olmasından etkilenerek bir çalışma üzerinde yoğunlaştı. Okullarının bilim kurulu başkanıyla çalışan öğrenciler, hem projeye yönelik çalışmalar yaptı hem de üniversite sınavına hazırlandı. Ancak proje çalışmaları sonuç verdi ve geliştirdikleri mikro akışkan çipler sayesinde üniversiteye sınavsız geçiş hakkı elde ettiler.
Berna Akdeniz ve Leyla Al Masoud, orta okul ve lise arkadaşları. Lise yıllarında insan vücudu üzerine çalışmak istediklerine karar verdiklerini ve insan vücudunda da en dikkat çeken şeyin kanser olduğunu anlatan Akdeniz ve Al Masoud, "Okulumuzun bilim kurulu ile birlikte bir çalışma yürüttük. Türkiye'deki tüm devlet üniversitelerinin tıp fakültelerine girebilme hakkı kazanmıştık. Birkaç bölüm daha vardı, biyomedikal, biyo mühendislik gibi. Biz tıp istediğimiz için tıp fakültesini tercih ettik. Ancak okul seçimi aşamasında çok zorlandık. Bizim karar vermemizi etkileyen bir sürü kriter vardı. Ege'de hem tıp anlamında hem İzmir'de sevilen bir üniversite olarak hem şehir hem yaşam kalitesi anlamında bir düşünce yürüttük. Tıpta olacağımız için zaten bizim için zor olacaktı o yüzden farklı bir şehirde olmak istemedik" diye konuştu.
Yaptığınız işten zevk alın
Lise çağlarında tıbba yönelik çalışmaları ile dünya çapında seslerini duyurmayı başaran Akdeniz ve Al Masoud, sevdiği işi yapan insanların ne kadar başarılı olabildiğinin somut örneği oldu. Hayal ettikleri tıp fakültesine giren genç kızlar, tıp fakültesinin yalnızca istendiği zaman okunması gereken bir bölüm olduğunun altını çiziyor. Akdeniz ve Al Masoud, bölümünü hiç sevmeyen sınıf arkadaşlarımız var diyerek, "Bu durum bizi çok üzüyor. Yaptıkları işlerden zevk almıyorlar ve geçmek için ders çalışıyorlar. Ama tıp bizce böyle bir bölüm değil. Eğer insan sağlığıyla uğraşmak istiyorsanız insanlarla etkileşimde bulunmak istiyorsanız hastalıkları da insan vücudunu da tanımak ve merak etmek gerekiyor. Kimi arkadaşlarımız da diğer bölümlerle tıp arasında kalmış ve tıpa gelmiş oluyorlar. Ancak tıp, gerçekten istenmediği zaman kesinlikle okunmaması gereken bir bölüm. Bana sorarsanız matematikten çok daha kolay ancak günlük tekrar gerektiren bir bölüm. Sevmeyen kişilerin de günlük tekrar yapmak istemeyecekleri için oldukça zorlanacaklarını düşünüyoruz. Sevmediğiniz bir konuyu öğrenmek de istemezsiniz ve mesleğinizde de başarı oranınız mesleğinizi sevdiğiniz oranda olur" sözlerini kaydetti.
Türkiye bilimde geri kalmış değil
"Yurt dışında ödül törenlerinde gördüğümüze göre Türkiye, diğer ülkelerin yanında kötü ve proje üretemeyen bir ülke değil" diyerek Türkiye'nin bazı ülkelere nazaran bilimsel çalışmalarda çok daha iyi olduğunu söyleyen kızlar, "Tükiye'de projelerin yurt dışına çıkabilmesi için çok büyük elemeler oluyor haliyle de yurt dışına Türk projelerinin çıkma oranı düşüyor ancak bu elemelerin yapılıyor olması da doğal ve gerekli. Bu anlamda düşününce Türkiye'nin bilimsel çalışmalar anlamında geri kalmış bir ülke olduğunu söylemek doğru olmaz. Büyük yarışmalara katılmaya hak kazanan projeler Türkiye'de üretilenlerden çok farklı değil" diye konuştu. Kız çocuklarının eğitimi konusunda hala büyük başarılar elde edemeyen Türkiye'de iki kız öğrencinin ürettikleri projeyle yurt dışında bir üne sahip olmaları, umutları yeniden yeşertiyor. İki kadın olarak bu başarıları elde etme süreçlerini anlatan Al Masoud, "Ailemizde de çevremiz de de kadın olmamızla alakalı hiçbir baskılamaya maruz kalmadık. Aksine ailemiz bizlere hep destek oldu. Ülkemizde muhakkak böyle şeylerle karşılaşan insanlar vardır ancak keşke hiç olmasa" dedi. Ailelerinin de kendilerinden desteklerini hiç esirgemediğini anlatan Berna Akdeniz ise 'İleride bilim insanı olmak istiyorsanız bu şekilde çalışmalar yürütmeniz gerekiyor sözleriyle bizi hep teşvik ettiler' diyerek aile desteğinin ne kadar önemli olduğunu belirtti.
Mikroçiplerle kanser teşhisi
Akciğer, meme ve prostat kanserlerinin erken teşhisi için 2 mikro akışkan çip geliştirildi. Vücuttan alınan herhangi bir sıvı örneği, mikro akışkan çiplere pipetlendiği zaman sonuçlar gözlemleniyor. Mikroskop altında incelenince, hücrelerin tutunup tutunmadığına bakılarak kanserli olup olmadığını kolaylıkla tespit edilebiliyor. Sistem, 2 aşamada çalışıyor. İlk aşama genel bir kanser tarama testi niteliğinde, ikinci aşamada akciğer, meme ve prostat kanserlerinden hangisi olduğu tespit edilebilir.
Üniversiteye sınavsız geçiş hakkı
TÜBİTAK'ın düzenlediği proje yarışmasının İzmir ayağında, "Kanserden Değil Geç Kalmaktan Kork" adlı çalışmalarıyla birinci olan öğrenciler, Ankara'daki ulusal finalde gümüş madalya kazandı. Avrupa Birliği (AB) tarafından desteklenen SciChallenge adlı bilim yarışmasında 28 ülke ve 438 proje arasında birinciliği elde etti. Geliştirdikleri çip TÜBİTAK bünyesinde kurulan özel bir kurul tarafından değerlendirilen öğrenciler, ABD'nin Pittsburg kentinde düzenlenen Uluslararası Bilim ve Mühendislik Fuarı'nde (Intel-ISEF 2018) Türkiye'yi temsil etmek üzere seçildi. Öğrencilerin kanseri erken teşhisini sağlamak için geliştirdikleri çip geçen hafta 81 ülkeden bin 800 projenin yer aldığı yarışmada biyomedikal mühendisliği dalında "dünyanın en iyi 3. projesi" olarak seçildi. Tüm bu başarıların ardından, üniversiteye sınavsız geçiş hakkı elde ettiler.