Selim Yaşar'ın Karşıyaka taraftarlarıyla girdiği tartışma Yaşar Holding'e büyük sorun oldu. Oğlunu siyasi tartışmalara girmemesi konusunda birçok kez uyaran 92 yaşındaki Selçuk Yaşar'ın ise haberinin olmadığı ortaya çıktı.


Hürriet Gazetesi yazarı Jale Özgentürk ve Cumhuriyet Gazetesi'nden Miyase İlknur, Yaşar ailesinin siyasette bugüne kadar yaşadığı sorunları kaleme aldı. İki yazıyı da sizlerle paylaşıyoruz:
Yaşar Grubu, yönetim kurulu başkanı Selim Yaşar'ın referanduma yönelik sosyal medya paylaşımının yarattığı krizi aşmaya çalışıyor. 1980'de Turgut Özal'ı desteklemediği için sorun yaşayan kurucu 92 yaşındaki Selçuk Yaşar'ın ise olanlardan haberi yok.

Sanayici asla siyasete bulaşmasın. Bu, benden tüm sanayicilere baba nasihati olsun. Çünkü ben siyaset mağduruyum. Benim en kötü tecrübem bugüne kadar bu oldu."
İzmirli sanayici Selçuk Yaşar, birkaç yıl önce yaptığı bir sohbette 12 Eylül darbesinden sonra yaşadığı ve sonuçlarını yıllarca çektiği olayı böyle anlatıyordu.
İzmir'den doğan neredeyse tek marka olan Pınar'ın kurucusu Selçuk Yaşar, yıllar boyunca sıkıntısını yaşadığı, şirketlerini kapanmanın eşiğine getiren olayı şöyle anlatıyordu:
"12 Eylül askeri darbesinden sonra 1983'te seçimlere gidildi. İzmirli işadamları olarak emekli orgeneral Turgut Sunalp'in kurduğu Milliyetçi Demokrasi Partisi'nin (MDP) iktidar olacağına kesin gözüyle bakıyor ve her platformda görüşlerimizi açıkça dile getiriyorduk. Seçimde, daha önce Milli Selamet Partisi'nden aday olan Turgut Özal iktidara gelince, benden ve tüm İzmir'den intikam aldı. Bira yasağı getirdi, et ithalatını, süt tozu ithalatını serbest bıraktı. Pınar Et ve Pınar Süt o dönemde ciddi sıkıntılar yaşadı."
Yaşar, siyaset nedeniyle Mesut Yılmaz döneminde de hedef haline getirildiklerini, 2001'de Yaşarbank'a el konulduğunu hatırlatıyor "Kısacası ben siyasete bulaştım, büyük ceza aldım" diyordu.
 

SOSYAL MEDYADAN PAYLAŞTI


İzmir'den doğan en önemli markalardan birini yaratan, boya, matbaa mürekkebi, bira, süt, gübre, kağıt, su şişeleme, kültür balığı, entegre et tesisi gibi bir çok alanda ilklere imza atan Yaşar Grubu'nun kurucusu Selçuk Yaşar ne yazık ki sözünü en yakınındaki oğluna anlatamamış. Çünkü bildiğiniz gibi Yaşar Grubu, bugün yeni bir siyasi iletişim kazasıyla gündemde.
Baba Selçuk Yaşar'la siyaset nedeniyle ters düştüğü için uzun yıllar holding yönetiminden uzak kalan, son iki yıldır ise yönetim kurulu başkanı olan Selim Yaşar'ın referandum sonrası sosyal medyada yaptığı bir paylaşımın yarattığı bir kriz bu.

Üstelik kriz Selçuk Yaşar'ın hayatının 60 yılını verdiği çocukluğundan itibaren yeşil kırmızı renklerine bağlandığı Karşıyakaspor'la ilgili. Selim Yaşar, yaptığı paylaşımda "İzmir'de en yüksek 'Hayır' oyu Karşıyaka ilçesinde çıktı" diye basketbol takımının sponsorluğundan çekilebileceklerini açıklamıştı. Karşıyaka taraftarı bunu bir tehdit olarak yorumladı. Rahatsız eden bu paylaşım sadece Karşıyaka'dan değil Türkiye'nin birçok bölgesinden tepki aldı.

Selim Yaşar hemen özür diledi dilemesine ama ne yazık ki samimi görülmediği için sosyal medyada başlayan Yaşar Holding ürünlerine boykot çağrıları son bulmadı.
 

SELÇUK YAŞAR BİLMİYOR


Selim Yaşar'ın neden olduğu bu iletişim kazasını Selçuk Yaşar nasıl karşıladı diye merak ettim, araştırdım. Öğrendiğime göre 92 yaşındaki Selçuk Yaşar'a bu gelişmeler anlatılmamış. Yani Selçuk Bey çocuklarına siyasetten uzak kalması için yaptığı uyarıya rağmen Selim Yaşar'ın yarattığı bu yeni siyasi mağduriyetten habersiz.
İkisi de, Selçuk Yaşar'ın 12 kurucusundan biri olduğu TÜSİAD'ın üyesi olan Feyhan Yaşar ve İdil Yiğitbaşı, ortanca kardeşleri Selim Yaşar'ın kurumsal imajda yarattığı tahribatın kalıcı zarar vermemesi için çareler arıyor.
Holding yönetimi, Karşıyaka sponsorluğundan vazgeçmeyi kesinlikle düşünmediklerini söylüyor.
1980'den beri çeşitli dönemlerde siyasetten zarar gören Yaşar Grubu, Feyhan Yaşar ve İdil Yiğitbaşı ile CEO Mehmet Aktaş'ın oluşturduğu doğru stratejilerle krizleri aşmıştı.
Çalışan sayısı 7500 kişi olan, çiftçi, bayi, üreticilerle 500 bin kişiye dokunan grupta Feyhan Yaşar ve İdil Yiğitbaşı'nın çabaları, Selim Yaşar'ın yarattığı olumsuz imajı silebilecek mi? Zaman gösterecek...
Elbette sanayicilerin, iş insanlarının siyasetle ilişkisi kişisel tercihlerle sınırlı kalmalı, siyaset de iş dünyasından elini çekmeli, kamunun gücünü tehdit olarak kullanmamalı. Demokrasinin özü herkesin tercihine saygı göstermek. Ekonomiyle siyaset ilişkisinin sınırları belirsizleşince, olan yatırımlara, çalışanlara, zaten az olan milli kaynaklarla yaratılan fabrikalara oluyor... (Jale Özgentürk-Hürriyet)


 

Yaşar Holding'in Dejavu'su


Siyasette yanlış ata oynamanın bedelini 1983 yılında oldukça ağır ödeyen Yaşar Holding, o dönemde iktidarın, şimdi de tüketicinin gazabına uğradı.

Türkiye'de özel sektörle siyaset arasındaki dengeleri iyi oturtamayan kurumların çıkışı da çöküşü de hızlı oluyor. Öteden beri İstanbul sermayesi aşırı temkinli ve dengeli görünürken İzmir sermayesi siyasette bu dengeleri iyi gözetmediği yaygın bir kanıdır. İzmir kökenli Yaşar Holding'in kurucusu Selçuk Yaşar da 1984 yılındaki bir TÜSİAD toplantısının ardından "İstanbul'un tarihi geleneklerine uyarak tedbiri elden bırakmayan arkadaşlarımız var; bir de bizler varız. Biz tabii İzmir'de daha açık oynadığımız için zararını çekiyoruz" diyerek bu durumu özetlemişti. Gerçekten de o yıllarda Selçuk Yaşar'ın kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Yaşar Holding, siyasette açık oynamanın cezasını fazlasıyla çekmişti. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra 6 Kasım 1983 yılında yapılan ilk genel seçimlerde askeri cuntanın da desteğini alan MDP'ye destek veren biri İzmir diğeri İstanbul kökenli iki holding vardı. İstanbul'da Okumuş Holding, İzmir'de ise Yaşar Holding MDP'ye desteğini biraz fazla belli etmişti. Devlet bankalarından aldığı yüklü kredilerle bir anda büyüyen Okumuş Holding'in patronu Mehmet Okumuş, MDP'nin Genel Başkanı Turgut Sunalp'in altına kendi aracını tahsis edecek kadar gözünü karartmıştı. Yaşar Holding'in ise o kadar açıktan olmasa da MDP'yi desteklediğini İzmir'de bilmeyen yoktu. Şirket bünyesinde çalışan eski Buca Belediye Başkanı Işılay Saygın, MDP'den milletvekili adayı olmuştu.

Saygın'ın MDP'den milletvekili adaylığında ve seçilmesinde Yaşar Holding payı olduğu söyleniyordu. Seçimin sonucunda askerlerin desteklediği MDP ancak üçüncü parti olabilmişti. Askerlerin istemediği Turgut Özal liderliğindeki ANAP ise tek başına iktidara gelmişti. Tonton bir görünümü olmasına karşın Turgut Özal hayli kindar bir kişiliğe sahipti. MDP'yi destekleyen özel sektörün de intikamını öyle çok da beklemeden alıverdi. Okumuş Holding'e kredi veren Vakıflar Bankası başta olmak üzere diğer devlet bankaları kredilerini geri çağırınca Okumuş, ödeme sıkıntısına düştü ve birkaç ayda koca holding dağılıverdi. Tabelası bile kalmadı. Köklü bir kurum olan Yaşar Holding, öyle tuzla buz olacak kadar çürük temeller üzerine inşa edilmemişti ama yine de büyük sarsıntılar geçirdi. Özal önce Yaşar Holding'in dinamosu olan Tuborg Bira şirketini vuracak bir karar aldı. Vehbi Dinçerler'in Devlet Bakanlığı döneminde çıkarılan 3023 sayılı yasayla bira alkollü içki kapsamına alınarak reklamları yasaklanırken, satış yerleri de sınırlandırıldı. Artık kahvehane ve çay bahçelerinde, pastanelerde bira satışı yasaklanmıştı. 1984 yılında çıkarılan bu yasa ile Yaşar Holding büyük bir darbe aldı. Zira Tuborg, holdingin en kârlı şirketi olarak biliniyordu. Bira şirketleri bu kararın tahribatını, alternatif ürünler çıkararak telafi etmeye çalıştı. Alkolsüz bira ve meşrubat ürün çeşitliliğine gitmek de çözüm olmadı. Piyasa alkolsüz birayı tutmadı. Bu arada Yaşar Holding'in Venüs alkolsüz bira ile piyasaya girmesi ortağı olan Danimarkalı Tuborg firmasıyla arasının açılmasına neden oldu. Danimarkalı şirket, ortağı olan Yaşar Holding'in ortaklık sözleşmesine aykırı olarak yeni bira üretmesini gerekçe göstererek hisselerinin devredilmesini istiyordu. Yaşar Holding bu hisseleri Tuborg şirketine devretmedi ama önce George Soros şirketten yüzde 20 hisse aldı sonra da 2001 krizinden sonra şirketi elden çıkartmak zorunda kaldı.


Açılıştan sonra darbe


Özal hükümeti Yaşar Holding'e ikinci darbeyi de et ithalatını serbest bırakarak vurdu. Hem de Pınar Et'in üretim kapasitesini genişleten fabrikasının açılışını yaptıktan bir hafta sonra. Pınar Et'in Tevsi yatırımlarının temelini dönemin Başbakanı Bülünt Ulusu yapmış açılışı da Turgut Özal'a nasip olmuştu. O gün açılışı yapan Başbakan Turgut Özal, bu yatırım nedeniyle Yaşar Holding'e övgü dolu sözler söyledikten bir hafta sonra bir gecede çıkardığı et ithalatını serbest bırakma kararıyla Pınar Et'in yıllarca bocalamasına neden olmuştu. Tuborg'un tevsi yatırımıyla ilgili teşvik belgesinin de altında Özal'ın imzası vardı. Üretimi üçe katlayan bu dev tesis, Citibank'ın o dönemde verdiği en büyük krediyle yapılmıştı. 1985 yılında tamamlanan tesisin bittiği gün düzenlenen törenler için Danimarkalı ortaklar özel bir uçakla Türkiye'ye geldikleri gün hükümet bira yasağına ilişkin kararı alıyordu. Yaşar Holding, sonradan siyasette dümeni kırdı ama iş işten geçmişti. Holdingin basın danışmanını Bakan Ekrem Pakdemirli'nin seçim çalışmasında görevlendirmesi ve herkesin DYP'ye geçecek diye beklediği Işılay Saygın'ın ANAP'a geçmesi de arayı düzeltmeye yetmemişti. Aynı günlerde İzmir'li bir başka şirket ise hızla büyüyordu. İZDAŞ Holding, seçimlerde ANAP'ı desteklemiş, patronu Atilla Yurtçu da partinin İzmir İl Başkanı olmuştu. Devlet Bankaları ile Korkut Özal'ın danışanlığını yaptığı İslam Kalkınma Bankası'ndan yüklü krediler alan İZDAŞ Holding, sırtını hükümete dayadığı için hormonlu bir şekilde büşümüş ve aynı hızla çökmüştü. Krediler ödenmeyince holding de bankaların eline geçmişti. İzmir sermayesi bu iki şirketin hikayesinden belli ki yeterli dersi alamamış. Son FETÖ operasyonunda İzmir kökenli dev şirketlerin akıbeti de İZDAŞ Holding gibi oldu. Yaşar Holding'in gerekli dersi aldığı sanılıyordu ama onun da almadığı görüldü. Selim Yaşar'ın holdingde yönetim kurulu başkanı olmasından sonra AKP'den Karşıyaka Belediye Meclis Üyesi olması ve son referandumda Karşıyaka'da "Hayır" oylarının patlama yapması üzerine Yaşar'ın sosyal medya hesabından "Karşıyaka Spor Kulübü ile olan sponsorluk anlaşmasını gözden geçireceğini" açıklaması bu kez de seçmenleri kızdırdı. Üstelik sadece Karşıyaka'da oturanları değil Türkiye genelinde "Hayır" oyu veren seçmenleri. Günlerden beri Yaşar Holding ürünlerine karşı boykot çağrısı yapılıyor. Holdingin bir açıklama yaparak özür dilemesi de boykotçuları yatıştıramadı. (Miyase İlknur -Cumhuriyet)