İzmir'in Çernobil'i diye adlandırılan Gaziemir-Karabağlar sınırları içindeki eski kurşun fabrikasındaki nükleer atıklar bu köşede birden çok yazının konusu oldu, en son 'İzmir'in Çernobil'i Kime Emanet diye yazmıştım. [1]
Alandaki nükleer atıkların ayrıştırılması için nihayet Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci başlatıldı. Anımsatalım; 2014 yılında nükleer bulaşıklı atıkların ayrıştırılması işine girişildi, ancak gizli kapaklı ÇED süreci dahi işletilmeden yapılan bu işlemin sağlıklı çevrede yaşama hakkını ihlal ettiğinden açılan dava sonunda İzmir Valiliği'nin 27.05.2014 tarihli ÇED Gerekli Değildir kararı iptal edildi. EGEÇEP, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi ile İzmirli yurttaşlar; Ayşe Hökerek, Makbule Morkaya, Nazmiye Arıcan, Hatice Aslan, Havva Çolak, Gülen Tekin, Banu Dalgıç Cangı, Mehmet Toprak, Halil Nemutlu, İbrahim Erbay, Mahmut Ersan, Ömer Turgut Erlat ve Arif Ali Cangı tarafından açılan davanın Danıştay'ın onama kararı ile sonuçlanması üzerine ÇED süreci başlatılmak zorunda kalındı.
"ASLAN AVCI DÖKÜM SAN. VE TİC. A. Ş. FİRMASINA AİT FABRİKA SAHASINDAKİ RADYOAKTİVİTE BULAŞMIŞ ATIKLARIN FİZİKSEL YÖNTEMLERLE AYIKLANMASI, TEMİZLENMESİ İLE KURŞUN, ALÜMİNYUM, ÇİNKO, BAKIR CURÜFU, TALAŞI, PARÇASI, TOZU, ÇAPAKLARINI KAPSAYAN TEHLİKELİ VE TEHLİKESİZ ATIKLARIN GERİ KAZANIMI PROJESİ" başlığını taşıyan proje için başlatılan ÇED süreci kapsamında 28 Haziran Salı günü halkın katılımı toplantısı yapılacak. [2]
Bu mesele İzmir'in yaşamını çok yakından ilgilendiriyor, o yüzden dava yoluyla başlatılan ÇED süreci proje sahibi şirkete ve rutin iş yapan bürokratlara bırakılmayacak kadar önemli. İzmir'deki üniversitelerin, akademik meslek odalarının, çevre örgütlerinin, mahallelilerin, yerel yöneticilerin ve kanaat önderlerinin sürece dahil olması gerekir. Bu bela bilimsel doğrulara göre, sivil denetimle def edilmelidir. Ayrıştırma işini yapacak Turanlar A.Ş.'nin yönetici İrfan Turan geçenlerde telefon ile aradı, her türlü bilimsel tartışmaya ve öneriye açık olduklarını söyledi. Bu yaklaşım da son derece önemli ve örnek. Yapılacak nükleer ve tehlikeli atıkların ayrıştırması ve bertarafı işi Türkiye açısından bir örnek olabilir.
Şimdi kolları sıvama vakti, şu linkten [3] projeyi indirip incelemek, eksiklerini, yanlışlarını tespit etmek, rapor haline getirmek, toplantıda dile getirmek sürece dahil olmak gerek. İzmir'in sağlığını, geleceğini, ülkenin çöplük olmasını, nükleer felakete sürüklenmesini dert eden herkes 28 Haziran Salı günü toplantıya katılmalı. Toplantı yerini Çevre İl Müdürlüğü duyurmadı ama ilanını bulduk, saat 14'te Aydın Mahallesi 4304 Sokak No:1 Karabağlar adresindeki Mert Kıraathanesi'nde olacak.
Ben şimdiden ilk itirazımı belirteyim; proje yalnız alandaki atıkların temizlenmesini kapsamıyor, geri kazanım adı altında dışarıdan başka atık alınmasını da kapsıyor. Eldeki atıklarla uğraşırken, yeni atıkların getirilmesine kesinlikle izin verilmemeli.

[1] İzmir'in Çernobili kime emanet?
[2] http://www.csb.gov.tr/iller/izmir/index.php?Sayfa=duyurudetay&Id=133619
[3] http://eced.csb.gov.tr/ced/jsp/ek1/13520