Şu anda dünyanın gözü yine Kudüs üzerinde. Durup dururken (!) Trump'ın Kudüsü İsrail'in başkenti olarak kabul edip ABD büyükelçiliğini buraya taşıma kararı, birden bire bölgedeki huzursuzluğun artmasına, birçok ülkenin Ortadoğu politikalarının alt üst olmasına neden oldu. Buranın zaten tarih boyunca süregelen huzursuzluğu zirveye tırmanmış oldu. Son olarak Deutsche Welle'nin aktardığı habere göre Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti ilan etme kararının ardından konuyla ilgili bir tasarıyı gündemine almaya hazırlanıyordu. Reuters ve AFP'nin ulaştığı taslak metinde Kudüs meselesinin müzakere yolu ile çözülebileceği belirtiliyor. Metinde Trump yönetiminin aldığı karardan açık bir şekilde bahsedilmezken, "Kudüs'ün statüsü ile ilgili son gelişmelerden üzüntü duyuyoruz" ifadesi yer alıyor.

***

Bölgenin tarihine bakacak olursak; Kudüs merkezli Filistin, İ.Ö. 2000'de Arap, İ.Ö. 1800'de Hitit, İ.Ö. 1286'da Mısır hakimiyetine girdi ve takiben Hz. Musa öncülüğündeki İsrailoğulları buraya yerleştiler. Hz. Davud ve Hz. Süleyman'ın yönetimlerine sahne olan bölgede, sürgünler ve işgallerle dolu yıllardan sonra İ.Ö. 64'te Roma egemenliği başladı. Bu dönemde 30 yıllarına kadar Hz. İsa ortaya çıktı. 395'te Bizanslılara geçen Filistin, 637 yıllarını takiben tümüyle İslam hakimiyetine girdi. Sırayla Emeviler, Abbasiler, Fatımiler ve Selçuklular dönemlerini geçirdi ve 1516'da Osmanlı toprağı oldu. 400 yıllık Osmanlı hakimiyetinde kaldı. 1918'de Osmanlının bölgeden çekilmesi ile 1948 yılında İsrail ve Filistin devletlerinin kurulmasına kadar karışık bir dönem var.

***

Uzun tarihi boyunca, Kudüs, iki defa yok edildi, 23 defa işgal edildi, 52 defa saldırıya uğradı ve 44 defa ele geçirilip tekrar kurtarıldı. Sünni Müslümanlar için Kudüs üçüncü en kutsal şehirdir. İslamiyet'te Kudüs, Milattan sonra 610 yılında ilk Kıble olmuştur ve Kur'ana göre Peygamber Muhammed, 10 yıl sonra Miraç'a Mescid-ül Aksa'dan çıkmıştır (bazı kaynaklar Mekke yakınında ikinci bir Mescid-ül Aksa'dan söz eder). Kudüs, Yahudiler için en kutsal şehirdir çünkü kutsal kitaplarına göre, İsrail Kralı Davud, Milattan önce Kudüs'ü Birleşik İsrail Krallığı'nın başkenti olarak inşa etti ve oğlu Kral Süleyman, İlk Tapınağı şehrin içinde kurdu. Hristiyanlar için Kudüs'ün kutsallığı, İncil'e göre İsa'nın bu şehirde çarmıha gerilmesinden ve 300 yıl sonra Azize Helena'nın İsa'nın hayatındaki hac noktalarını belirlemesinden gelmektedir. Sonuç olarak, küçük bir alan olmasına rağmen, Eski Kudüs, birçok dini önem taşıyan noktalara sahiptir.

***

Bu kadar çok dini hassasiyetin bulunduğu şehrin günümüzdeki statüsü çok net belirlenmiş değil. Trump'ın hamlesinin ardından, geçen hafta İstanbul'da toplanan İİT İslam zirvesinde Kudüs'ün Filistin'in başkenti olarak kabul edilmesi tavsiye kararı alındı. Mısır'ın BM güvenlik konseyine verdiği "Kutsal Kudüs şehrinin karakteri, statüsü ve demografik yapısında değişikliğin önünü açacak herhangi bir karar ya da adım, yasal olarak hükümsüzdür ve iptal edilmelidir" önergesine ne karar verilecek bilemiyoruz. Ancak görünen o ki, sonuçlarını iliğimize kadar içimizde hissettiğimiz Ortadoğu sorunlarına pimi çekilmiş bir el bombası gibi bir yenisi eklendi.