Aktüel, “Mavi Kapak Toplama Kampanyası”nı başlatan İzmir Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’ne gitti; bu kapaklar nerede toplanıyor, nerede işleniyor, ne işe yarıyor, araştırıp izini sürdü.

Sokakta yürürken kaldırımların kenarlarına konmuş kutular içinde biriken kapakları yüklenip torbalarla götürenler, su içtikten sonra şişenin kapağını atmayıp ceplerine saklayan insanlar mutlaka dikkatinizi çekmiş, “kapak toplama kampanyası” hakkında hemen her gün medyada çıkan haberleri okumuşsunuzdur.

Son birkaç yıldır gündemi işgal eden bu kapakların ne işe yaradığı, neden toplandığı, kampanyanın kim tarafından başlatıldığı ve vaat edildiği gibi engellilere tekerlekli sandalye imkânı verilip verilmediği muallâkta kalan meseleyi filizlendiği yerde, İzmir Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nde incelemeye aldık.

2010’un Mayıs ayında başlayan projenin mimarları; proje koordinatörü Prof. Dr. Nurselen Toygar ve proje ekip sorumlusu Bülent Başoğlu… Kapak toplama fikri; Ataşehir Belediyesi’nin kısa bir süre için uyguladığı kapak toplayıp geri dönüşüme götürme ve çevreye kazandırma projesinden “Biz de yapalım, 100 kapak bile toplayabilirsek kârdır” diyen ekip, iki buçuk sene sonunda Türkiye’nin dört bir yanından ve dünyada beş kıtadan akan 300 ton kapakla bir rekor kırmış. Proje koordinatörü Toygar’ın verdiği bilgiler ilginç: “Arjantin’de 80 tonla Guinness rekorunu kırmışlar geçen sene. Bir hastane için kapak toplanmış, hastanenin ihtiyacı olan bir alet alınmış.

Biz şu anda 300 tonla zaten o rekoru kırmış olduk. Resmi başvurumuzu yaptık, biz hem üniversitemizin, hem de Türkiye’nin yüz akı olmak istiyoruz. Bu işi tescillendireceğiz. Bu yardımlaşma Türkiye’nin eseridir. Biz başlatmış olabiliriz ama bu kadar benimsenmesi, yayılması halkımızın başarısıdır.”

Kapak toplama kampanyasına Çin’den ABD’ye kadar dünyada birçok ülkeden destek yağıyor. Öyle ki New York 5. Cadde üzerinde afişleri var, Birleşmiş Milletler’in resmi sitesinde de duyuruları… Şimdiye kadar tekerlekli sandalye ihtiyacı olan kimseyi geri çevirmemişler. En son, Kosova Büyükelçiliği’nden gelen talep doğrultusunda oradaki harp malullerine gönderim yapılması için harekete geçmişler.


BU KAPAKLAR NE İŞE YARIYOR?

Kapaklar üniversitenin deposunda toplandıktan sonra kamyonlara yükleniyor ve Türkiye’nin ilk büyük geri dönüşüm firması olan EgeÇev- Muzaffer Pınarbaşı Geri Dönüşüm Katı Atık İşletmeleri’ne ulaştırılıyor. Bazen de üniversiteye hiç uğramadan direkt işletmenin yolunu tutuyor. İşletmenin müdürü Ergin Erdinç’e merak ettiklerimizi sorduk.

Kapaklar nasıl geri dönüşüme uğruyor?

Bu kapaklar yüksek yoğunluklu poli-etilen. Ancak içlerinde başka türler de var. Burada geri dönüşümün en temel noktası, orijinal malzemeye dönülmesi… Orijinal maddeye oldukça yaklaşan bir atık ortaya çıkıyor. Kapaklar firmamıza atık olarak giriyor, hammadde olarak çıkıyor.

Bu hammadde en çok nerede kullanılıyor?

Yoğunluklu olarak kasa imalatında. Ekmek için kullanılan ya da muhtelif plastik kasalar yani. Bu kasalarda kullanılır, yani kapaklar geri dönüşerek bize başka bir alanda hizmet vermeye başlar. Hem maddi kazanç olur, hem de çevreye daha az zarar vermiş oluruz. Kapak zaten homojen bir malzemedir. Kırılan kapağın büyüklüğünü de elekle seçtiğinizde herhangi bir işlem görmeden enjeksiyona kolaylıkla girebiliyor. Müşterilerimiz de temiz ve derli toplu malzemeler alıyorlar bizden. Sonuçta bu işten herkes memnun kalıyor.


Peki ya işlem bittikten sonra?

Malzeme gelir, kantarımıza girer, tartılır. Yazılı olarak ne gelir, fişler ve hem gönderimi yapana, hem Ege Üniversitesi’ne bildiririz. Hepsinin tek tek kaydını tutarız. Bu projeye en ufacık bir leke düşmesini istemeyiz.

Tekerlekli sandalye firması Otto Bock ile nasıl irtibata geçildi?

Ege Üniversitesi yalnızca kapak toplama konusunda bizlere yardımcı oldu. Biz de onlarla sonrası için kafa kafaya verdik ve Almanya menşeli Otto Bock’un S1 modelini seçtik. Ege Üniversitesi engelli dernekleriyle konuştu ve bir araştırma yaptı. Bunun sonucunda bir protokol imzaladık. Piyasa değeri yaklaşık 700 TL olan bir adet Otto Bock marka tekerlekli sandalye için 250 kilo kapak gerekiyor, bu da cinsine göre takribi 75 bin-250 bin kapak demek. Bu toplandığında tekerlekli sandalyeler hazırlanıyor, hatta her üç sandalyede bir tanesi de tarafımızdan hibe ediliyor.