Kübra Topal- Sahtecilikle ilgili olarak alınan bütün önlemlere karşın rakıya son 5 yılda uygulanan yüzde 134'lük Özel Tüketim Vergisi artışı, kaçak ve sahte rakı piyasasını yeniden harekete geçirdi. Dün ise İzmir'de iki kişi sahte rakı yüzünden hayatını kaybetti. Konu ile ilgili açıklama yapan Uzm. Dr. Ülkümen Rodoplu, 'Rakı zehirlenmesinde 12 saat süre çok kritik. Bu süre zarfında bilinç kaybı, denge ve hareket bozukluğu, baş ağrısı, bulantı gibi belirti varsa mutlaka acile gidilmeli' dedi.


Sahte rakı yüzünden ölümler ile ilgili açıklamalarda bulunan Herkes İçin Acil Sağlık Derneği Başkanı Uzm. Dr. Ülkümen Rodoplu, 'Epeydir gündemde olan bu konu, aslında alkol ve kolonya yapımında kullanılan etil alkol dediğimiz madde. Etil alkol yerine daha ucuz olduğu için metil alkol kullanılıyor. Metil alkolda, cam temizleyicisi olarak, çözeltici olarak kullanılan, antifrizlerin içerisinde kullanılan bir madde ve insan sağlığına çok zararlı' dedi. Rodoplu, 'Metil allkol zehirlenmesi tablosuna baktığımızda, etkisini 10-12 saat sonra gösteriyor. Metil alkolla yapılmış namıdiğer 'sahte rakı' içen kişide ilk saatlerde değilde, 10-12 hatta 24 saat sonra etkisini gösteriyor. Belirtilerine baktığımızda; bilinç kaybı, denge ve hareket bozukluğu, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi hemen her hastalıkta gördüğümüz grip vb. tablo oluyor' diye konuştu.


En az 2 belirti varsa acile gidin


'Sahte rakı çok tanıdık bir restaurant, marka değeri çok yüksek bir balık lokantasında dahi olabilir' diyen Rodoplu, 'Bu gibi yerlerde alkol aldıktan, rakı içtikten sonra 12 saat içinde ya da sonra söylediğim şikayetlerden en az ikisi varsa mutlaka acil servise gelinmeli. Erken dönemde görme bozukluğuyla da başlayabilir, mide bulantısı kusmayla da başlayabilir. Rakı içen kişi ayrımı bilir, bulantı, kusma ve baş ağrısını bilir. Hep oluyorsa gastriti vardır, rakıyı suyla içmediği takdirde, alkolun su tutmasından dolayı vücut susuz kaldığı için baş ağrısı olur. O nedenle farklı bir mide bulantısı ve mide yanması, kusma ve baş ağrısı olduğunu anlar' dedi. İllaki acil servise gidildiginde metil alkol zehirlenmesi olmalı ya da rakıdan zehirlenmiş olduğunu düşünrse vatandaş diyen Rodoplu, 'Biz vatandaşa böyle bir öneride bulunursak, kimse acil servise gitmez ve sokakta kaybederiz. 100 kişinin belki ikisinde metil alkol zehirlenmesi çıkacak ama o 100 kişi gitsin acil servise, biz bu konuda ısrarlıyız. Aynı göğüs ağrısı nedeniyle ambulansı haber vermek gibi. Sadece 10 göğüs ağrısından biri kalp krizi çıkar ama o zaman ne olacak 9'u? Tanı sokakta konulamaz, vatandaşta onu bilmez. Bu yüzden mutlaka acil servise başvurmaları gerek. Aksi takdirde, hızlı şekilde ölümle karşı karşıya kalabiliriz' şeklinde konuştu.


Pahalı olması baş etken


Metil alkolun yasadışı yollarla kolonya ve içkiye girdiginden bahseden Rodoplu, 'Metil alkol kolonyanın içersinede giriyor, kolonyayı soluyarak ya da cilt yoluyla da metil alkol zehirlenmesi oluyoruz. Sahte içkinin artmasının sebebi ise alkol tüketimi pahalı. Pahalı olunca, yasadışı yollarla daha ucuzu piyasaya hakim oluyor. Kontroller ne kadar artsa da, kapakta, şişede değişse de hatta rakı şişesinin yanına güvenlik görevlisi koysak bile bunun sahtesi mutlaka olur. Çünkü sebep ekonomik, insanlar daha ucuzunu tercih edip, risk alıyor' dedi. Son olarak iki konuya dikkat edilmeli diyen Rodoplu, 'İçkinin şişede olmasından emin olmamız gerek ve bildiğimiz, tanıdığımız market, restaurant bile olsa uyanık olmalıyız' şeklinde konuştu.

Alsancak Sezen Tekel market İşletmecisi Bülent Sezen, 'Bizim lokasyonumuz gereği bu tarz haberler bize çok fazla geliyor. Dönem dönem burda gel geç müşterisi diye tabir ettiğimiz ayaküstü müşteriler, bazen satış yapmaya gelebiliyorlar. Mesela bir rakı ya da viski grubunda piyasa değeri 110 lira olan ürünü 50 liraya satmaya çalışıyorlar, hemen anlıyoruz . Ve ilgilenmediğimizi söyleyip gönderiyoruz. Bunlar bu kadar aleni. Bunun temelinde yatan alkol fiyatlarının yüksek olması. vatandaş bize gelip 'Sendeki viski çok pahalı, daha büyüğünü daha ucuza alıyoruz' diyor. Sahte olduğunu söylediğimde, 'Bir şey olmuyor' cevabını alıyoruz. Yani vatandaşlarda bilinç eksikliği var' dedi.
 

Bilyeli kapak da işe yaramadı


Sahte rakı üretimi ve satışına karşı önlem olarak getirilen bilyeli kapak da işe yaramadı.  Pet şişeler aracılığıyla sahte rakının müşterilere satıldığı ve bunun çok kolay bir biçimde yapılabildiği belirtiliyor. Sahte rakı üretenler piyasada satılan 1.5 litrelik pet su şişelerine sahte ya da ucuz rakı doldurup, sonra bunu hiçbir aparat kullanmadan pahalıya satılan markaların boş şişelerine boşaltıyor. Sahtekârlara karşı firmalar ya da devlet önlem alıyor. Ama bu önlemler bir şekilde aşılıyor. Sahte rakı işinin boyutunun iyice artması ve ölümlerin yaşanması üzerine firmalar bilyeli kapak önlemi almıştı. Bilyeli kapak sayesinde rakı sahteciliğinin önlenmesi konusunda önemli bir aşama kaydedilmişti. Bu önlem de işe yaramadı çünkü bilyeli kapağa rağmen pet şişe ile rakı şişesine dolum yapılabiliyor.
 

Garsonlarla işbirliği yapılabiliyor


Sahtecilikle ilgili olarak alınan bütün önlemlere karşın rakıya son 5 yılda uygulanan yüzde 134'lük Özel Tüketim Vergisi artışına paralel zamların kaçak ve sahte rakı piyasasını yeniden harekete geçirdi. Vergi işin içine katılmazsa rakı çok ucuza mal oluyor. Aradaki fiyat farkının çok yüksek olmasını değerlendirip haksız kazanç sağlamaya çalışan kişilerin el altından sağladıkları ya da merdiven altında ürettikleri sahte ya da kalitesiz içkiyi bazı restoranlara sattıkları iddia ediliyor. Bu restoranlarda da bu çetelerle işbirliği yapan garsonların şişeyi müşterilerin masalarına doğru gelirken açtıkları böylece güvenilir bir ürün sundukları izlenimi vermeye çalıştıkları anlatılıyor.
 

Doğru içki için bunlara dikkat


Herkese açık mekânlarda rakı tüketenler, mekânın yeri ve servis özelliklerine bakarak ve özellikle ürün şişesi üzerindeki detayları dikkatle izleyerek sahte rakı ihtimalini kendilerinden uzak tutabilirler. Bu detaylar şunlar:
1-Garsondan sipariş edilen rakıyı açmadan masaya getirmesini isteyin. Kapağın yanınızda açılmasına dikkat edin.
2-Kapak üzerinde ve şişe üzerinde yer alan üretim tarihi ve ürün numaralarını karşılaştırın. (Rakı piyasasında üretilen ürünlerin çoğunda üretim sırasında şişe ve kapak üzerine aynı anda tarih ve ürün numarası basılmakta ve sonrasında bandrollenmektedir. Kapak ve şişe üzerinde yer alan tarih ve rakamların mutlaka aynı olması gerekir.)
3-Şişe ve kapağın üzerinden geçerek bir yüzden diğer yüze ulaşan bandrolü dikkatle kontrol edin. (Açılmamış bir şişede bandrolün yırtılmamış, zedelenmemiş ve kapaktan şişe boynuna uzanacak şekilde yapıştırılmış olması gerekir.)
4-Bandrollerin üzerindeki 14 basamaklı kod numarasını www.buis.com.tr adresinden veya 2847 numaralı telefona SMS ile göndererek ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı'nın akıllı telefon kare kod doğrulama aplikasyonu üzerinden kontrol edilebilirsiniz.
5-Şişenin yüzeyinin ya da kapağının temiz ve parlak olması gerekiyor. Daha önce kullanılmış şişeler ya da kapakları üzerinde kir, ezilme izi, pislik, etiket ya da bandrolde yırtılma, renk değişikliği olabilir.
6-Şişenin içindeki alkolün saf ve berrak görünüşlü olması gerekir. Nasıl üretildiği bilinmeyen içkilerde renk değişikliği, bulanıklık ya da partikül görülebilir.