2012 TC4'ün 15 ila 30 metre boyutlarında olduğu sanılıyor. Yörünge belirleme uzmanları, asteroidin Dünya'ya çarpma riski taşımadığını söylüyorlar. Bu yakınlaşma, gittikçe büyümekte olan küresel bir gözlem ağının, gerçek bir senaryoda optik ve radar gözlemlerini iletmesi ve birlikte kullanma yeteneğini test etmek için çok iyi bir fırsat olacak.
Bu asteroid, 2012'de Hawaii'de bulunan Panoramik Tarama Teleskobu ve Hızlı Yanıt Sistemi (Pan-STARRS) adlı teleskopla keşfedildi. Pan-STARRS, maddi desteğini NASA'nın NEO (Near Earth Object, Dünya'ya Yakın Cisimler) Gözlemleri Programı'ndan alıyor ve NEO araştırması yapıyor. Bu program, NASA'nın Gezegensel Savunma Koordinasyon Bürosu'nun ana öğelerinden biri. Böyle iyi örgütlenmiş bir ağa karşın 2012 TC4, keşfedildikten kısa bir süre sonra asteroid izleme teleskoplarının görüş alanından çıktı.
2012 yılında yapabildikleri gözlemlere dayanarak, asteroid izleyicileri göktaşının 2017 sonbaharında yeniden görüleceğini belirledi. Avrupa Uzay Ajansı ve Avrupa Güney Gözlemevi'nden gözlemciler, 2017 Temmuz ayının sonlarına doğru, büyük 8 metre çaplı teleskoplardan birini kullanarak TC4'ü tekrar gözleyebilen ilk kişilerdi. O zamandan beri tüm Dünya'dan gözlemciler, TC4 Dünya'ya yaklaşırken onu gözleyip bu gözlemlerini Küçük Gezegen Merkezi'ne bildiriyorlardı.
Küresel bir asteroid çarpması erken uyarı sistemine dönüşen bu "test" gönüllü bir projedir ve NASA ve NASA Gezegen Savunma Koordinasyon Ofisi (PDCO) tarafından maddi olarak desteklenen asteroid gözlemcileri tarafından tasarlanıp düzenlenmiştir.
Programda çalışan biliminsanı ve TC4 NASA PDCO gözlem kampanyasında liderlik yapmakta olan Michael Kelley tarafından açıklandığı üzere, "Asteroid izleyicileri bu geçişi, Dünya çapındaki asteroid belirleme ve izleme ağını test etmek için kullanıyorlar. Böylece potansiyel gerçek bir asteroid çarpması belirleyip bildirmek amacıyla birlikte yapılan çalışmada ne denli yeterli olunduğu da belirlenmiş olacak".
Şu ana dek, bilinen hiçbir asteroidin önümüzdeki 100 yıl boyunca Dünya'yı etkilemesi beklenmiyor.
Asteroid TC4'ün Dünya'ya en yakın yaklaşımı Türkiye saati ile saat 07.40'ta Antarktika'nın üzerinde olacak. Dünya genelinde profesyonel olarak işletilen onlarca teleskop, görünür bölgeden kızılötesine ve radara kadar farklı dalgabolarında gözlem yapacak. Amatör gökbilimciler daha fazla gözlem yapabilirler ancak asteroid, arka bahçesinde gözlem yapmakta olan gökbilimcilerin görebilmesinin çok zor olacağı bir parlaklıkta bulunacak. Şu anki tahminlere göre görsel bölgede en parlak olduğu zaman yalnızca 17 kadir olacak ve gökyüzünde çok hızlı ilerleyecek.
Bu uygulamaya katılan gözlemcilerin çoğu, NASA'nın NEO Gözlem Programı tarafından maddi olarak desteklenmektedir ancak diğer ülkelerin uzay ajansları ve Dünya üzerindeki uzay kuruluşları tarafından desteklenen gözlemciler de kampanyaya katılmaktadırlar.
2012 TC4 kampanyasına liderlik eden kişi, Tucson'daki Arizona Üniversitesi Ay ve Gezegen Laboratuvarından Vishnu Reddy'dir. Reddy, NASA tarafından maddi olarak desteklenen ve Dünya'ya Yakın asteroidlerin özelliklerinin belirlenmesi projesinin baş araştırmacısıdır. "Bu kampanya, Dünya çapında bir düzineden fazla gözlemevi, üniversite ve laboratuarı kapsayan bir ekip çalışmasıdır. Bu nedenle, Dünya ölçeğindeki cisim gözleme yeteneklerimizin gücünü ve sınırlamalarını hep birlikte öğrenebileceğiz" demektedir. "Bu çaba tüm sistemin denenmesini sağlayacak ve buna başlangıç ve izleme gözlemleri, duyarlı yörünge belirleme ve uluslararası iletişimler de dahil olacak."
Eylül ayında asteroid gözlemcileri, 3122 Florence olarak bilinen çok daha büyük bir asteroidin yakın geçişi için eşgüdümlü bir izleme "ön testi" yapabildiler. Bilinen en büyük NEO'lardan biri olan Florence, 4,5 kilometre büyüklüğünde ve 1 Eylül'de Dünya yakınından Ay uzaklığının 18 katı kadar uzaktan geçti. Bu asteroidin ortak gözlemleri, onunla ilgili diğer bilgilerin yanı sıra, onun iki uydusu olduğunu da ortaya koydu.
Kuyrukluyıldız mı veya asteroid mi?
Uluslararası bir gökbilimci ekibi, NASA'nın Hubble Uzay Teleskobuyla asteroid kuşağındaki alışılmadık bir cismin, aslında, kuyrukluyıldız benzeri özelliklere sahip ve birbiri etrafında dolanan iki asteroid olduğunu buldu. Bu çiftin etrafında kuyrukluyıldızlarda görülen parlak bir halo ve uzun bir toz kuyruğu da bulunuyor.
Hubble Uzay Teleskobu Eylül 2016'da, 300163 (2006 VW139) olarak adlandırılan asteroidin, Güneş'e en yakın yaklaşımını yapmasından kısa süre önce görüntüsünü elde etti. Hubble'ın keskin görüntüleri bu cismin, aslında birbirine 95 km kadar uzaklıktaki kütleleri ve boyutları neredeyse aynı olan iki tane göktaşı olduğunu gösterdi.
Asteroid 300163 (2006 VW139) Kasım 2006'da Spacewatch tarafından keşfedildi ve sonra olası kuyrukluyıldız etkinliği Kasım 2011'de Pan-STARRS tarafından gözlendi. Spacewatch ve Pan-STARRS, NASA'nın Dünya'ya Yakın Cisimler Gözlem Programı'nın asteroid tarama projeleridir. Pan-STARRS gözlemlerinden sonra, cisme 288P olarak kuyrukluyıldız adı da verildi. Bu, cismi aynı zamanda bir ana kuşak kuyrukluyıldızı olarak da sınıflandırılan, bilinen ilk çift asteroid yapmaktadır.
Daha yeni olan Hubble gözlemleri, çift sistemde sürmekte olan etkinliği ortaya koydu. Almanya Max Planck Enstitüsü Güneş Sistemi Araştırmaları ekip lideri Jessica Agarwal, "Artan Güneş ısıtması nedeniyle su buzunun eriyip buharlaşması ile, bir kuyrukluyıldızın kuyruğunun oluşmasına benzeyen güçlü göstergeler belirledik." demiştir.
Çift asteroidin hemen hemen eşit bileşen büyüklüğü, yüksek basıklıklı yörüngesi ve kuyrukluyıldız benzeri etkinlik gibi birleştirilmiş özellikleri, geniş bir ayrıklığa sahip bilinen birkaç çift asteroid arasında onu benzersiz kılmaktadır. Kökenini ve evrimini anlamak, Güneş Sisteminin ilk zamanlarına ilişkin yeni bakış açıları sağlayabilir. Ana kuşak kuyrukluyıldızları, milyarlarca yıl önce sudan yoksun kupkuru bir Dünya'ya suyun nasıl geldiğini yanıtlamaya yardımcı olabilir.
Ekip 2006 VW139 / 288P'nin yalnızca yaklaşık 5.000 yıldır bir çift sistem olarak var olduğunu düşünüyor. En olası oluşum senaryosu, hızlı dönme nedeniyle parçalanmasıdır. Bundan sonra iki parça, buz molekülleri eriyip buharlaştıkça bir yönde dışarıya atıldığı için, asteroidlerden birine bu yönün tersi yönünde ufak bir itiş vererek ayrılmalarına neden olmuş olabilir.
2006 VW139 / 288P'nin diğer bilinen çift asteroidlerden çok farklı olması, bu gibi sistemlerin asteroid kuşağında ne kadar yaygın olduğu konusunda bazı sorular ortaya çıkarmaktadır. Agarwal, "Bu sorunun yanıtını bulmak için, daha fazla kuramsal ve gözlemsel çalışmaların yanı sıra bu cisme benzer daha fazla cismin bulunmasına gerek duyuyoruz" demektedir.
Araştırma, Nature dergisinde yayınlanmıştır.
Kaynak: nasa.gov
