Bu sıralarda Perseid göktaşı yağmurunun bu yıl 96 yılın en iyisi olacağı söylentisi var ama bu doğru değil. Bu yazımızda bu konuya deyinerek bu göktaşı yağmurunu anlatacağız.
Dünya genelinde yaşadığınız yer olursa olsun, 2017 Perseid göktaşı yağmuru muhtemelen 11, 12 ve 13 Ağustos sabahları en çok göktaşı üretecek. Karanlık, Aysız bir gökyüzünde bu yağmur genellikle saatte 50 veya daha fazla meteor üretmektedir. Ancak, 2017'de, akşamın ortasında yükselen ve gece gündüz ile şafak arasında yağmurun yoğun saatlerinde gökyüzünü yıkayan, parlak Ay biraz engelleyici olacak. Çok sayıda parlak Perseid göktaşı olacağından, Ay ışığına karşın bazı Perseidleri görebilmelisiniz.

Özellikle Facebook'ta Temmuz sonlarında, 12 Ağustos 2017'de muhteşem bir meteor yağmuru olacağı söylentisi yayılmıştı. Bu doğru değil. Bir meteor yağmuru, sonuçta, az sayıda parlak ve daha çok sayıda sönük göktaşlarından oluşur. Söylentinin nereden çıktığı belli değil. Bu bilgi kesinlikle gökbilimcilerden çıkmamıştır.
2017'de muhteşem bir Perseid göktaşı yağmuru olacağıyla ilgili herhangi bir tahmin bulunmamaktadır. Bu tür tahminler, kimi zaman bazı göktaşı yağmurlarının biraz daha çok sayıda göktaşı göstereceğini öngören bazı bilgisayar modellerinden kaynaklanır. Göktaşı yağmurları kuyruklu yıldızların yörüngelerinde geride bıraktıkları kalıntılardır. Çok kalıntı bırakan bir kuyrukluyıldızın kalıntısından çok zengin bir yağmur ortaya çıkar.
2016'da böyle bir tahmin yapılmıştı ve Perseid'lerin normalden biraz daha yüksek oranlarda görüleceği öngörülmüştü. Ancak bu beklenen kadar olmadı ve bu yıl da normalin üzerinde olmayacak.


En iyi olasılıkla, saatte 80-100 göktaşı ile saatte birkaç yüz arasında bir sayıda görülmeleri bekleniyor. Bildiğimiz en iyi Perseid yağmuru, 1993'te, saatte 300 göktaşının üzerine çıktığında gerçekleşti. Geçen yıl ise, saatte 200 göktaşının ötesinde bir patlama gördü. 2017'de, patlama öngörülmüyor. Perseid'lerin "hayatta bir kez" görülebilecek muhteşemlikte bir göktaşı yağmuru üretmesi beklenmiyor. Aslında, muhtemelen geçen yıldan daha az muhteşem görülecekler.

2017'de Perseid göktaşı yağmurunu ne zaman ve nasıl görebiliriz?

Perseid göktaşı yağmurunun, birkaç haftada kademeli olarak tepe noktasına yükseldiği bilinmekte ve yağmur izleyen günlerde hızla düşmektedir. Göktaşı izlemenin Temmuz ayının sonlarında başlatılması öneriliyor. Perseidlerin en çok görüldüğü zamanlar, muhtemelen 12 ve 13 Ağustos sabah saatlerinde olacak. 11 Ağustos sabahı da gözlemeye değer olabilir. Yine da Ay etkisi çok olacak. Bir binanın gölgesinde veya ağaçların sırtını siper ederek izlemek Ay etkisini azaltabilir.
Akşamın erken saatlerini de bir kenara koymayın. Genel bir kural olarak, Perseid göktaşı yağmurları, gece başında ve sabah görülmeye eğilimlidirler. Ancak şansınız varsa, akşam üzeri gökyüzünde yatay olarak yavaş hareket eden renkli bir göktaşı yakalayabilirsiniz. Bunlar nadir görülürler ancak unutulmazdırlar. Bu tür göktaşları, yayılma noktası ufka yakınken akşamla geceyarısı arasında görülürler.
Perseid göktaşı yağmurlarıen çok görüldükleri zaman olan tepe noktasında, genellikle saatte 50 veya daha fazla göktaşına ulaşır. Tipik bir yılda, gece yarısından sonra göktaşı sayıları artsa da, Perseid göktaşları hâlâ kuzey enlemlerinde orta-geç akşam saatlerinde görülmeye başlar. Gök ekvatorunun güneyindeki Perseidler gece yarısı gökyüzünde iz bırakmaya başlarlar. Geçen yıl, 2016'da, Dünya'da bazı gözlemciler için iki kat görülen bir Perseid patlaması olmuştur. 2017 için patlama olduğunu bilmiyoruz - ama izlemediğiniz sürece kesinlikle hiçbir zaman emin olamazsınız!


Perseidleri izlemek için genel kurallar

Özel araçlar veya takımyıldız bilgisi gerekmez. Gösterinin tadını çıkarmak için karanlık, açık bir gökyüzü bulmak gerekir. Açık gökyüzü şarttır, çünkü bu göktaşları pek çok farklı yönde gökyüzünde görülürler ve farklı bir çok takımyıldızın doğrultusunda olabilirler.Gözlem için en az bir saat ayırmak gerekir. Unutmayın, gözlerinizin gece karanlığına uyum sağlaması için 20 dakika kadar süre gerekebilir. Göktaşlarının gökyüzünde tek bir noktadan geldiğini bilin. Eğer Perseid göktaşlarının gökyüzündeki izlerini geriye doğru izlerseniz, hepsinin Perseus (Kahraman) Takımyıldızında bir noktadan geliyor gibi görüldüğünü belirleyebilirsiniz. Arkaya yatabilen bir sandalye ya da şezlongla gözlemin keyfi daha iyi çıkarılabilir.

Perseid göktaşı yağmurunun kaynağı

Her yıl, 17 Temmuz'dan 24 Ağustos'a kadar, gezegenimizin yörüngesi Perseid meteor yağmurunun kaynağı olan Swift-Tuttle Kuyrukluyıldızı'nın yörüngesi ile çakışır. Bu kuyrukluyıldızın arkasında bıraktığı kuyruk, yörüngesinde yayılmıştır. Bu kalıntıya ancak Ağustos ayının ilk haftasından sonra en çok girmekteyiz. Swift-Tuttle Kuyrukluyıldızı'nın parçaları, saatte 210 km hızla Dünya'nın üst atmosferine sızarak, hızlı hareket eden Perseid göktaşlarıyla geceyi aydınlatır. Eğer gezegenimiz, olağandışı yoğunlukta bir kalıntı yığınına denk gelirse, yükselen sayıda göktaşı görürüz.
Swift-Tuttle Kuyrukluyıldızı, Plüton'un yörüngesinin de dışındaki uzaklıklara uzanan çok basık bir yörüngeye sahiptir. Yaklaşık 133 yılda bir Güneş etrafında bir kez döner. Bu kuyrukluyıldız, iç Güneş Sisteminden geçtiği her seferinde, Güneş kuyrukluyıldızdaki buzları ısıtır ve yumuşatır; bu da, yeni kuyrukluyıldız maddesi bırakılmasına neden olur. Bu bırakılan madde de önceden bırakılmışlara eklenerek yörüngede yayılır.
Kuyrukluyıldız son olarak, Aralık 1992'de Güneş'e en yakın noktaya ulaşmıştır ve bir daha Temmuz 2126'da bunu yapacak.

Perseid göktaşı yağmurunun çıkış noktası neresidir?

Tüm Perseid göktaşlarının izini geriye doğru izlerseniz, hepsinin ünlü Çift Kümesinin yakınındaki Perseus takımyıldızından gelir gibi göründüğünü belirlersiniz. Bu nedenle, göktaşı yağmuru Perseus olarak adlandırılır.
Bununla birlikte, göktaşı yağmurunun Perseus takımyıldızı ile çakışması bir rastlantıdır. Perseus'daki yıldızlar bizden çok uzakta bulunurlar. Işık yıllarıyla ölçülebilecek uzaklıklardadırlar. Bu göktaşları ise Dünya yüzeyinin yaklaşık 100 kilometre üzerinde yanarlar. Herhangi bir göktaşı tümüyle yanmadan yeryüzüne ulaşabilirse bu meteorit olarak adlandırır. Çoğu göktaşı, asteroitlerin kalıntılarıdır.En çok göktaşı görülmesinin süresi yarım gün kadardır. Kimi zaman bazı göktaşları atmosferde yanarken arkalarında parlak, mavi renkli bir duman izi bırakabilir. Bu iz, çıplak gözle 45 saniye kadar görülebilir.

Kaynak: earthsky.org