Lütfen bu yazıyı Atatürk'ü anlamayanlara, onun kıymetini bilmeyenlere okutun. En azından "En hakiki mürşit ilimdir" ve "İstikbal göklerdedir" sözlerinin somutlanmış örneklerini göstermiş olursunuz diyor genç yazar Tolga Aydoğan. Maalesef benim de yeni öğrendiğim bu bilgileri Tolga Aydoğan'ın kaleminden sizlerle paylaşıyorum. Başlığı "Atatürk'ün isteğiyle yazılan kitap "Kozmografya". Türkiye'nin ilk astronomi kitabı. İlk baskısı 1929'da yapıldı. Sahaflarda ararken yazarın bulduğu 1933 baskısı, yazarı Ord. Prof. Dr. Ali Yar.

***

Bu kitap yazılmadan 8 yıl önce, Ankara hükümetinin kasasında sadece 48 kuruş vardı. İşgal güçleriyle, fakirlikle, cehaletle ve hastalıklarla mücadele ediliyor, savaş sonrası Osmanlının borçları ödeniyor, diğer yandan bilimle sanatla Cumhuriyet inşa ediliyor, yurt dışına eğitim için öğrenciler gönderiliyor, örnek bir ülke yaratılıyordu. O dönem insanlar dünyanın düz olduğuna ya da boğanın boynuzları üzerinde oturduğuna inanıyordu. Astronomi nedir, kimse bilmiyordu. Ama bir kişi bunun önemini biliyordu. Dünyada başka örneği yoktur. Evet, kozmografya Atatürk'ün isteğiyle Ali Var beye 1929 yılında yazdırılmıştı. Gezegen nedir, mevsimler nasıl oluşur, Aristo'dan başlayarak Kopernik'ten Galile'ye tüm uzmanların düşünceleri hatta Samanyolu'nun haritasına kadar her şey bu kitaba konulmuştu. 1933'ten başlayarak tüm liselerde zorunlu ders olarak okutulmuştu 1979 yılına kadar.

Kitabın yazarı Ali Yar bey, Mektebi Sultani yani Galatasaray Lisesi'ni bitirdikten sonra 1912 Temmuzunda Paris yüksek tayyarecilik okulundan mezun olur ve dünyanın ilk üç uçak mühendisinden biri olma unvanını elde eder. Darülfünun yani İstanbul Üniversitesi'nin o dönem Zeynep hanım konağı diye bilinen konakta cebir, astronomi dersleri verir. Atatürk'ün isteğiyle de bu kitabı yazar.

***

Sahaftan bu kitabı elde eden Tolga Aydoğan kapağın hemen arkasında kitabın kime ait olduğunu gösteren bir isim görür. Fahrettin Akbulut, 1933'te İstanbul yüksek öğretmen okulundan 275 okul no.su ile mezun olup, sonradan önemli bir matematik profesörü olarak Ege Üniversitesi'nde dersler vererek Türkiye'de matematiği gençlere sevdirir. Bir gün Fahrettin Akbulut'un çocuğu evdeki kütüphane raflarını karıştırırken bu kozmografya kitabını bulur, inceler. İçinde gökyüzü haritalarının, gezegenlerin, teleskopların ve kâinatın resimlerini görünce astronomiye ilgi duymaya başlar. Sonra California (Berkley) Üniversitesi matematik bölümünden mezun olur. Daha sonra Wisconsin Michigan State Üniversitesi'nde profesörlüğe kadar yükselir. "Yaşadığımız uzay tabii Euclid uzayı mı yoksa onun yalancı kopyası mı?" sorusunun yanıtını arar ve İngiliz astronomi profesörü Zeeman'ın 1963'te yaptığı tahmini çözümünü bulmayı başarır. Bu nedenle TÜBİTAK bilim ödülü de dahil birçok ödül kazanır.  Baba Fahrettin ve oğlu Selman, alanlarında yaptığı önemli çalışmalarla, uluslararası ödüllerle taçlandırılırlar.

***

Hani, Orhan Pamuk'un Yeni Hayat romanı "Bir kitap okudum, bütün hayatım değişti." cümlesiyle başlar ya, Atatürk'ün yazdırdığı bu kitap da birçok insanın hayatını, geleceğini etkilemiş. Bu kitap ve sonrası yolculuğu, Atatürk'ün neden büyük bir insan olduğunun örneği diye devam ediyor yazar. Diyor ki, "Atatürk yüzünü bilime dönmüştür, istikbal göklerdedir demiştir". 1956 yılında Dr. Hugh Percy Wilkins, aydaki bir kratere büyük saygı duyduğu Atatürk'ün adını vermiştir, duymuş muydunuz? Açıkçası ben bilmiyordum. Bu yazı ile ne çok şey öğrendim, ne çok gurur duydum. Umarım siz de...