Mart ayı ile birlikte ülkede görülmeye başlanan leylek sürüleri, 'baharın habercisi' olarak anılıyor. Kışı Afrika’da geçirdikten sonra bahar ile birlikte kuzeye göç eden leylekler için Türkiye, önemli geçiş güzergahında yer alıyor. Leyleklerle ilgili araştırma yapan birçok Avrupa ülkesi ise farklı renk ve kodlarla kuşları yavruyken halkalayarak, göçleri hakkında fikir sahibi olmayı amaçlıyor. Bursalı doğa fotoğrafçısı Alper Tüydeş de geçen günlerde Karacabey sınırlarındaki Kocaçay Deltası'nda çektiği mavi halkalı leylek ile ilginç yaşam öyküsünü ortaya çıkardı.
Ayağında 'HA8L' kodlu mavi halka ile objektife yansıyan leyleğin bilgilerini uluslararası kuş halkalama merkezleri ile paylaşan fotoğrafçı, çok geçmeden leylek hakkında bilgilere ulaştı. Mavi halkalı leyleğin, geçen yıl 13 Haziran’da Macaristan’ın Tuna Nehri kıyısındaki Srezemle köyünde halkalandığı ortaya çıkarken, henüz yaşını doldurmadan göç ettiği öğrenildi.
Göç edebiliyorlar
Alper Tüydeş, çalışmasıyla ilgili bilgi vererek, "Bu yıl 20’den fazla halkalı kuş fotoğraflayarak birçoğunun yabancı ülkelere rapor olarak bildirilmesini sağladım. Bu sayede kuşlar hakkında daha fazla şey öğreniyoruz. Örneğin ben leyleklerin doğduktan sonraki birkaç yıl boyunca uzun mesafe göç etmeyip riske girmediklerini sanıyordum. Ama karşımda bir yaşını doldurmamış bir leyleğin bilgisi çıkınca çok şaşırdım. Aynı tarihte başka bir Macar köyünde halkalanmış olan HA7L kodlu leylek ise Sırbistan’da görülmüş. Yani bu bir istisna değil yavru leylekler de ilk yaşını doldurmadan göç edebiliyorlarmış. Bu ortalama bir göç döneminde 4 bin kilometreden mesafe katetmeleri anlamına geliyor’’ dedi.
Uydudan takip
Leyleklerin üreme erişkinliğine 3-4 yılda ulaştığını belirten Tüydeş, şunları söyledi: Doğduktan sonraki birkaç yıl gittikleri yerlerde sadece beslenip uyurlar. Eş tutmazlar. Böylece hayatta kalma adına pratik yaparlar. 4'üncü yaşına ulaştıklarında ise eş tutup yuva yapmaya başlarlar ve genelde doğdukları bölgeye yakın yerlerde yuva yaparlar. Bu süreçte tecrübeli leylekler göç ederek onların tecrübelerinden faydalanırlar. Ülkemizde de Samsun, İzmir ve İstanbul gibi şehirlerde halkalama çalışmaları yapıldığı biliniyor. Normalde göçmen kuşlar için uydu takip sistemleri de mevcut. Ama maliyet açısında pahalı olduğu için dünya genelinde en çok kabul gören halkalama taktiği ile ayağa renkli halka takmak. Ancak bu yöntem maliyeti az olsa da geri bildirim oranı oldukça düşük. Çünkü o kuşun gittiği ülkelerde bir gözlemciye denk gelmesi ve okunan kod numarasını yabancı merkezlere bildirmesi gerekiyor. Süreç uzun ve zorlu olduğu içinde binlerce halkalı leylekten çok azı hakkında geri bildirim alınabiliyor."