Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile birlikte bakanlıkta basın toplantısı düzenledi. Bakan Murat Kurum, ülke genelinde denetimlerini aralıksız olarak sürdürdülen 52 kömür ve linyit yakıtlı termik santrali olduğunu belirterek yapılan yasal düzenlemelerle 2013 yılından itibaren; termik santral tesislerine gerekli çevresel yatırımları yapmaları ve izinlerini almaları için 31 Aralık 2019 tarihine kadar süre tanındığını kaydetti. Bakan Kurum, her bir tesisin bu süre zarfında; filtre ve baca gazı arıtma gibi çevresel yatırımları tamamlaması gerektiğini ve bunların takip edilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile birlikte müşterek bir komisyon kurulduğunu belirtertti. Kurum, şöyle konuştu: Elektrik üretim tesisleri iş termin planlarını komisyonumuza sundular; ancak bu tesislerin bir kısmının iş termin planlarında belirtilen çevre yatırımlarını tamamlamadığını tespit ettik. Şirketlerin bu yatırımlarını tamamlamaları için süre uzatımına dair yakın zamanda bir yasal düzenleme yapılmıştı. Ancak Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, vatandaşlarımızın sağlığını her şeyin üstünde tutarak termik santrallerle ilgili düzenlemeyi veto etti. Biz de Bakanlık olarak bu süreçte, elektrik üretim tesislerinin yöneticileriyle bir araya geldik. Termik santrallerle ilgili yaptığımız inceleme ve denetimlerimiz çerçevesinde almaları gereken tedbirler konusunda gerekli uyarıları defaatle yaptık. Milletimizin sağlığını ilgilendiren konulardaki kararlılığımızı termik santral temsilcilerine ifade ettik.
3 santral izinlerini aldı
Bakan Kurum, termik santrallere ilişkin aldıkları kararları ve bu doğrultuda gerekli işlemleri bugün itibariyle tamamladıklarını belirterek, şunları söyledi: 5 termik santralin tamamen, 1 termik santralin ise kısmi olarak kapatılmasına karar verilmiştir. Diğer 7 santralden 4'üne geçici faaliyet belgesi verilmiş, 3 santral ise gerekli çevre izinlerini almışlardır. Kahramanmaraş Afşin A, Kütahya Seyitömer, Kütahya Tunçbilek, Sivas Kangal ve Zonguldak Çatalağzı termik santralleri tamamen, Manisa Soma Termik Santrali ise kısmi olarak kapatılmıştır. Burada termik santralleri; baca gazı arıtma, sürekli emisyon ölçüm sistemlerinin olmaması veya atıl durumda bulunması, atık sahasına ilişkin Bakanlığımıza sunulan raporun yetersiz olması gibi nedenlerle kapatma kararını aldık. Kısmi kapatma kararı verdiğimiz Soma Termik Santrali'nde ise 2 ünitede kapatma işlemini gerçekleştirdik. Diğer 4 ünite ise faaliyetlerine geçici olarak devam edecektir. Soma'mızda 12 bin konut, okullar, kamu kurum ve kuruluşları ısınma ihtiyaçlarını buradaki santralden karşılıyorlar. Soma'da termik santralden karşılanan bölgesel ısınma sistemleri yerine; vatandaşlarımızın kendi imkânlarıyla bireysel ısınma yöntemiyle ihtiyaçlarını karşılamaları halinde yaşanacak hava kirliliğinin çok daha ciddi boyutlara ulaşacağı teknik olarak değerlendirilmiştir. Bu nedenle Soma Termik Santralinin 4 ünitesinin çalışmasına kış sezonu boyunca müsaade edeceğiz. Bu süre zarfında 4 ünitenin yakıt kalitesinde yapılacak iyileştirmelerle mevzuatımızda belirtilen sınır değerlerin sağlanmasına yönelik çalışmalar da yapılacak ve biz de bu çalışmaları yakından takip edeceğiz."
7/24 takip edeceğiz
Bakan Kurum, kapatma kararı verilen tüm santrallerde mühürleme işleminin tamamlandığını belirterek, "Kapatılan bu santrallerin yönetimleri; gerekli çevresel yatırımlarını tamamlamadıkları sürece, bu tesislerin yeniden faaliyete geçmelerine izin verilmeyecek. Şayet çevre yatırımlarını tamamlarlarsa, bakanlığımıza müracaat ettikleri takdirde biz de gereğini yapar, uygun olanların tekrar açılması yönünde çalışmamızı gerçekleştiririz. Çevresel yatırımlarını tamamlayan;4 Termik Santrale çevre izninin ilk aşaması olan geçici faaliyet belgelerini verdik. Geçici faaliyet belgesi alan santraller; Bursa Orhaneli, Muğla Yatağan, Kahramanmaraş Afşin B ve Ankara Çayırhan termik santralleridir. Geçici faaliyet belgesi alan bu termik santraller mevzuat gereğince 6 ay içerisinde çevre izin ve lisans belgesi için bakanlığımıza başvuru yapacaklar. Bu süreçte biz de bakanlık olarak; santrallerin izleme ve denetleme süreçlerini 7 gün 24 saat takip edeceğiz. Tüm çevre yükümlülüklerini yerine getiren termik santrallere çevre izin ve lisans belgesi vereceğiz. Aksi takdirde geçici faaliyet belgelerini iptal edecek ve kapatma dâhil olmak üzere gerekli tüm cezai müeyyideleri uygulayacağız. Diğer 3 santralimiz; Muğla Kemerköy, Muğla Yeniköy ve Çanakkale 18 Mart Çan Termik Santralleri ise çevre mevzuatı kapsamında çevre izinlerini almışlardır. Çevre yatırımlarını gerçekleştirip çevre izinlerini alan santrallerimize teşekkür etmek istiyorum. Geçici faaliyet belgesi verdiğimiz 4 santral ile çevre izni alan 3 santral faaliyetlerine devam edebileceklerdir. Tüm santrallerimizi gerek çevre ve şehircilik il müdürlüklerimizdeki uzmanlarımızın sahada yaptığı denetimlerle gerekse sürekli emisyon izleme sistemlerimiz üzerinden online olarak takip etmeye devam edeceğiz. Bundan sonraki süreçte de vatandaşlarımızın sağlığını tehdit eden bütün tesislere aynı uygulamayı yapacağımız hususunda kamuoyunu bilgilendirmek isterim" ifadelerini kullandı.
Şirketlerle görüşmemiz olmadı
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, açıklamanın saat 13.00'te yapılacağının duyurulduğu ancak 6 saatlik bir gecikme yaşandığının hatırlatılması ve bu süre içinde termik santral yöneticileriyle görüşüp görüşmediklerinin sorulması üzerine "Termik santraller öyle hemen kapatılıp işlem yapılacak tesisler değiller. Bunların çalışması ve kapatılması bir süreç ve zaman alıyor. Biz dün 12.00 itibariyle yazılarımızı valiliklere gönderdik. Gece 00.00 itibariyle valiliklerimiz il müdürlüklerimiz nezdinde gerekli kapatma işlemlerini başlattılar. Bizde sizin karşınıza geldiğimizde hangi tesisin kapatıldığı hangisinin izin aldığının yapılan işlemlerin ardından öğrenerek sizlerin karşısına çıktık. Bu noktada vatandaşımızın sağlığını ilgilendiren her konuda gerekli adımı atacağız. Attığımız her adımda vatandaşımızın sağlığı en önemlisidir. Santralin ısınması soğutulması zaman alan bir süreç. O yüzden bu saate kaldık. Şirketlerle bir görüşmemiz sağlanmamıştır. Kendileriyle yaptığımız toplantılarda çevre mevzuatına ilişkin her türlü tedbirin alınması gerektiğini bildirdik" diye konuştu.
Enerji sıkıntısı yaşanmayacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ise 13 termik santralden 7'sinin üretime devam edeceğini kaydederek, "Elektrik sıkıntısı yaşanmaması için tüm önlemler alındı. 13 santralin 7'si elektrik üretimlerine devam edecek. Üretimin belli bir süre son bulması işleyişi engellemeyecek. Dolayısı ile burada herhangi bir arz sıkıntısı yaşamayacağız. Bu piyasalar uzun süredir serbestleşti. Yüzde 20'si buradan yüzde 80'ni özel sektörden üretiyoruz. Yeni yapılan tesislerde çevre için herhangi bir sıkıntı yok. Diğer yapılan tesisler geçmişte yapılmış günümüz şartlarına uyumsuzluk yaratmıştı. Kapanan santrallerin ortalama saatlik üretim gücü bin 883 megavat. Bunu karşılayacak kadar rezerv kapasitemiz mevcut. Kaynak çeşitliliğimiz günden güne artıyor. Böyle bir olayı 2000'lerin başında karşılaşsaydık 'kaç gün elektriksiz kalacağız', bunu tartışıyor olurduk. Bugün böyle bir şey söz konusu değil. Bu sektöre girenler, kurallara uymasını bekliyoruz. Çevre uyumunda bu tesislerin gecikmesi söz konusu olursa gereken şekilde davranmaktan kaçınmayacağız" diye konuştu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, çevre uyum maliyeti ve kapatılar termik santrallerdeki işçilerin durumuna ilişkin soruyu şöyle yanıtladı:
100 milyon dolarlık çevreye uyum yükümlülüğü söz konusu. Onarım izleme üniteleri yapılması, kül atıklarının depolanması gibi birçok husus var. İşçinin mağdur edilmemesi adına işletme sahipleriyle görüşüyoruz. Pozitif yaklaşımlarda söz konusu. İşçilerimizin hak hukuku neyse onun takipçisi olacağız. Bir olumsuzluk yaşanmaması için süreci yakından takip edeceğiz."
Soma'da mühür kaldırıldı
Manisa'nın Soma ilçesindeki termik santralin verilen 1 aylık süreye rağmen bacalara filtre takılmaması nedeniyle mühürlenmesinin ardından 13 termik santralle ilgili alınan kararları Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, açıkladı. Bakan Kurum, "5 termik santral tamamen, 1 termik santral kısmi kapatıldı. 6 santralde mühürleme işlemleri tamamlandı. 7 termik santralden 4'üne geçici faaliyet belgesi verildi, 3 santralin ise gerekli çevre izinlerini aldı" dedi. Bakan Kurum'un açıklamasının ardından Soma Termik Santrali'nin, ilçenin bölgesel ısıtmasında kullanılan kısmında sıcak su akışı için mühür kaldırılıp, çalışma başlatıldı.