Mayıs ayı etkinlikler haftası. Mesleki, bilimsel, şenlikler vesaire! Dünya Ebeler Günü'nü kutladık. Sıra Hemşireler Günü'nde. Mesleğim yanı sıra ebelik bölümü öğretim üyeliği görevimi de göz önünde bulundurarak hazırladım köşe yazımı. Öncelikle '5 Mayıs Dünya Ebeler Günü', '12 Mayıs Dünya Hemşireler Günü' kutlu olsun tüm sağlık camiasına.

Birbirinden farklı meslekler ebelik ve hemşirelik. Farklı oldukları 2000 yılında tanımlandı. Her iki mesleğin müfredatları on yedi yıl önce birbirinden ayrıldı. Ebelik lisans eğitimi, sağlık yüksekokulu ve/veya sağlık bilimleri fakültelerinin ebelik bölümlerinde sürdürülmekte. Hemşirelik lisans eğitimi hemşirelik yüksekokulu ve/veya fakülteleri yanı sıra sağlık yüksekokulu ve/veya sağlık bilimleri fakültelerinin hemşirelik bölümlerinde sürdürülmekte. Ebelik lisansüstü eğitimleri, ebelik anabilim dalları kuruluncaya dek hemşirelik yüksekokulu ve/veya fakültelerinin kadın sağlığı hemşireliği anabilim dallarında başlatıldı. Ebelik anabilim dalları kurulup lisansüstü eğitimleri başlatıldıktan sonra da ebelik lisansüstü eğitimi vermeyi sürdüren hemşirelik yüksekokul ve/veya fakülteleri var. Ebelik doçentlik kodunun kadın sağlığı hemşireliği alan kodu altında yer almasının da gerekçesidir bu gelişmeler. Ancak artık ebelik alan kodu altında yer almakta. Büyük mücadelelerle elde edildi bu sonuç. Ebelerin doçentliğe başvurabilmelerinin de önü açıldı böylece.

Dünyanın en eski mesleklerinden biri ebelik. Kadın ana olmadan ele alınır ebelik mesleğinde. Kadın olarak sağlıkları korunsun ki, gebelik, doğum ve lohusalıkları da en sağlıklı koşullarda geçebilsin diye. Ebeler bu nedenle ana çocuk sağlığı ağırlıklı eğitim alır, ana-çocuk sağlığı ağırlıklı alanlarda hizmet verirler. Doğum öncesi, doğum ve doğum sonu bakım vermek üzere gebeleri izler, doğumlarını yaptırır, lohusalık döneminde anne ve bebeği yalnız bırakmazlar. Koruyucu sağlık hizmetleri denildiğinde ilk akla gelen ebe. Ebelik hizmetleri denildiğinde de ev ziyaretleri. Sorunları yerinde tanıyarak önlem alınmasını sağlamak maddi manevi kazanç sağlar ülkeye. Çocuk istismarı, cinsel taciz, kadına şiddet ve benzeri sorunlara da uygun ve kalıcı çözümler üretilebilir, ebenin ev ziyaretlerine dayalı geri bildirimleri sayesinde. Uluslararası Ebeler Günü 2017 teması 'Ebeler, Anneler ve Aileler: Yaşam Ortakları!' olarak belirlendi. Ebelere yatırım yapmak, bütün kadınlar ve aileleri için etkili sağlık hizmetleriyle daha iyi bir geleceğe yatırım yapmak anlamına gelir.

Uluslararası Ebeler Konfederasyonu'nun (ICM) incelemeye aldığı güncel konulardan biri ebelikte akreditasyon. Ebelikte kalite güvencesi, kalite geliştirme yöntemi yani. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü olarak Ebelikte Eğitim ve Araştırma Derneği (EBEARGE) iş birliğiyle 'Dünya Ebeler Günü' kapsamında 'Neden Akreditasyon?' konulu panel düzenledik. Amacımız ebelik bölümü eğitici ve yöneticilerinde akreditasyon konusunda farkındalık yaratmak, sağlık bakım hizmet ve eğitimlerinin yetkinliği olan kurumlar tarafından yürütülmesini sağlamaktı. Ebelik eğitimi veren her kurum, amaç ve hedeflerini, sağlık bakım hizmetlerinin hızla değiştiğini göz önünde bulundurarak, tanımlamalı ve güncellemeli. Ebelikte akreditasyondan söz ederken bir başka üniversitenin sağlık bilimleri fakültesi bünyesinde yer alan ebelik bölümünü hemşirelik fakültesi bünyesine taşıyacak olması düşündürücü. Alınan senato kararı yükseköğretim genel kurulunda onaylanacak ya da reddedilecek. Konu bu olmakla birlikte, asıl konu, ebelikte yaklaşık yirmi yıla dayanan gelişmelerin göz ardı edilerek ebe-hemşire karmaşasına yeniden geri dönülecek olması.  

Maalesef dünden bugüne süregeldi bu girişimler. Bugünün sorunu değil yani. Ebeliği hemşireliğin bir parçası olarak görmeyi sürdüren meslektaşlarımız hep oldu. Olacak da. Oysa her meslek adıyla kendini tanımlar, aynı adla bir başka mesleği tanımlaması mümkün olabilir mi? Ebelik kadar hemşirelik mesleği de zarar görebilir bu karardan. Kurulması öngörülen 'Hemşirelik Fakültesi Ebelik Bölümü' hemşirelik mesleğini mi tanımlar ebelik mesleğini mi belli değil. Belli olan, adı üstünde, her iki mesleği birden tanımladığı, 'hemşire-ebe' unvanlı mezunlar verileceğini. Ancak ilk kez lisans diplomalı hemşire-ebe/ebe-hemşire mezunlar verileceğini... Bu unvan ne 4600 saat hemşirelik uygulamaları ağırlıklı ders görerek mezun olan lisans diplomalı hemşireyi tanımlayacak, ne de toplam 3600 saat ebelik uygulamaları ağırlıklı ders görerek mezun olan lisans diplomalı ebeyi...