Ah, Romeo, Romeo!

Neden Romeo'sun sen?
Yapamazsan, yemin et sevdiğine
Vazgeçeyim Capulet olmaktan ben.
Benim düşmanım olan adındır yalnızca
Sen sensin, Montague olmasan da.
Hem Montague nedir ki?
Ne eli bir erkeğin,
Ne ayağı ne kolu, ne yüzü ne de başka bir parçası.
N'olur başka bir ad bul kendine.
Adın ne değeri var?
Şu gülün adı değişse bile
Kokmaz mı aynı güzellikte?
Romeo'nun da adı Romeo olmasaydı,
Kusursuzluğundan hiç bir şey kaybolmazdı.
Romeo, bırak, at bu adı!
Senin parçan olmayan
Bu ada karşılık al bütün varlığımı.

Romeo ve Jülyet (1594-7)
2. perde 2. Sahne
William Shakespeare
(1564-1616)

*

Evet, adın ne önemi var? Diyebilirsiniz... Benim adım Tarık. Rahmetli dedemin adı. İnsanın gurur duyacağı bir ad. Üstelik anlamı da güzel: Sabah yıldızı, zühre, Venüs. Kur'an-ı Kerim'in 86. Suresinin adı.

Ayrıca İspanya'yı fethedip Endülüs İslam Devleti'ni kuran, İberya Yarımadası'nda 800 yıl süren İslam egemenliğinin başlamasını sağlayan kahraman Berberi komutanın adı da Tarık bin Ziyad.

Babam anlatmıştı. Dönüşü olmayan kararlar vermek ya da eylemler yapmak terimi 'Gemileri yakmak' Tarık bin Ziyad'dan geliyor. 711 yılında Kuzey Afrika'dan İberya'ya geçtiğinde gemilerini yaktırıp askerlerine 'Arkamız düşman deniz. Önümüz düşman. Savaşmak ve başarmaktan başka bir yol yok' diyen komutan. Oraya Cebel-ü Tarık denmiş yani 'Tarık'ın Dağı'. Batı onu Gibraltar yapmış.

E güzel işte diyebilirsiniz. Bak dağın bile varmış. Kazın ayağı dış pencerede öyle ve o kadar kolay değil.

Ben siz bunu okurken nişanlım Aysun ile Chicago'ya varmış olacağım. Diyelim ki vardığımızda havaalanında birbirimizi bir şekilde kaybettik. Türkiye de olsa Aysun ne yapardı? Tarııık, Tarııık diye bağırır,  ben de duyar koşardım.

Bu günlerde bunu bazı havalimanlarında yapabilmeniz adınıza bağlı. Adınız Cihat olsa, eşiniz Cihaat Cihaat diye bağırdığı anda gaz bombaları uçuşur,  Amerikan İç Güvenlik Antiterör Ajanları tabancalarını çeker, üzerinize doğrultur, siz de korkudan donunuza edersiniz. Çünkü Cihat ya da Cihad, Jihad, Jehad, Cehad adı İslam ülkelerinde normal ama Batı ülkelerinde ise terör ipucu olarak algılanıyor.  

11 Eylül yaşanmadan önceki 30 yılda  bu böyle değildi. Bazı İslami adlar moda bile olmuştu. Bunlardan biri de Tarık'tı.  Hatta 1960'larda İngiltere'deki Vietnam Savaşı'na karşı sol protestoları ve isyanı düzenleyen ve 100 binlerce öğrenciye öncülük eden Oxford Üniversitesi Öğrenci Birliği Başkanı Pakistanlı Tariq Ali büyük hayranlık uyandırmıştı. İngiltere ve Fransa'da çocuk adı olarak Tarık da popüler olmuştu.

Demek ki gül, güzel koksa da, başkalarının algısına göre kokusu değil dikeni ile de algılanabiliyor.

Yola çıkmadan önce dün sabah Londra'da BBC haberlerinde ilginç bir röportaj okudum. Oralardan geldim buralara.

BBC adı Cihat olan üç kişiyle röportaj yapmış. Adlarının hayatlarını nasıl etkilediği sormuş.

Birincisi Suriye'nin bir zamanlar en ünlü aktörü Cihad Abdo. Esat'ı eleştirdiği ve muhalefet ettiği için hayatı cehenneme çevrilince 2011'de ABD'ye göç etmek zorunda kalmış. Ancak adını söyleyince herkes duraklıyor hatta elini bile sıkmaya çekiniyorlarmış. Bir zamanlar 50 milyon kişinin izlediği şovlarda yer alan aktöre Hollywood'da iş veren olmamış. Film stüdyosu yerine sadece Domino's pizza dağıtıcılığı işi bulabilmiş. Sonra bir gün tak etmiş kafasına. 'Yahu' demiş 'bunu 400 yıl önce Shakespeare söylemişti. Adın ne önemi var? Adımı seviyorum ama ekmek parası kazanmam lazım. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra Adolf adlı biri ABD'ye gelse nelerle karşılaşırdı acaba?'

Adını Jay'e çevirdiğinde teklifler sıralanmış. En son, geçen yıl Çöl Kraliçesi filminde Nicole Kidman'ın karşısında oynamış.

İkincisi, 49 yaşındaki Chicago'lu çocuk doktoru Jihad Shoshara. Göçmen aile oğullarının daha fazla zorlukla karşılaşmaması için başka yol bulamamış ve adını 12-13 yaşında değiştirmiş. Lise ve üniversitede Jay olmuş.

Üçüncüsü, İngiltere'de Newcastle'da yaşayan Telekom mühendisi 32 yaşındaki Jehad Fadda. Onun da adı dedesinden gelme imiş. 'Ben adımı değiştirmedim. Bu yüzden Batı havalimanlarında zorluk çekiyorum' diyor.

'Üstelik bir de sakalım var. Aslında İslami bir sakal değil ama fark etmiyor güvenlik birimleri hemen beni kenara çekiyor, başlıyor sormaya... ' diye ekliyor.

Karısı ile anlaşmışlar. Havalimanında birbirlerini kaybederlerse karısı onu ararken 'Jhu Jhu' diye arayacakmış. Hikâye komik gibi gelebilir ama aslında onlar için komik değil.

Tarık da olsam, Batı'da hep Tariq'im. Adımı harf harf söylesem bile Tariq diye yazıyorlar.  O kadarına katlanmak zor değil.

Adımı değiştirmeyi düşünüyor muyum? Asla!..
İsteyen ne soracaksa sorsun. Nereye bakacaksa baksın.

*
Gülün dikeni değil de güzelliği ve kokusu ise niyet
Bu arkadaş adından memnun ve gururludur millet...