Her şirket türü kendi özelinde birtakım avantajlara ve dezavantajlara sahip olabiliyor. Limited şirket kurmak ve anonim şirket kurmak hem kuruluş işlemleri hem de avantajları ve dezavantajları açısından bazı farklılıklar barındırıyor. Bu nedenle açılacak şirketin türüne karar verilmeden önce bu avantajlara ve dezavantajlara tamamen hakim olunması ve en doğru kararın verilmesi özen gösterilmesi gereken bir konu olarak kabul ediliyor.
Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan anonim şirketler, borçlarına karşı yalnızca şirket mal varlığı ile sorumlu bulunuyor. Pay sahiplerinin sorumluluğu ise taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile kısıtlı bulunuyor. Anonim şirketler, limited şirketlerden farklı olarak kanunen yasak olarak kabul edilmeyen her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabiliyor. Çoğunluk esası ile yönetilen anonim şirketler; tahvil ve hisse senedi gibi menkul kıymetler çıkarabiliyorlar.
Anonim Şirket Kurmak İçin Ne Gereklidir?
Anonim şirket kurmak isteyen kişilerin ya da ortakların, bu süreci hızlı bir şekilde tamamlayabilmeleri için bazı kurallara uymaları gerekiyor. Anonim şirket kumak istenildiği durumlarda; şirketin kurulma amacına ilişkin konunun ana sözleşmede açık bir şekilde belirtilmesi gerekiyor. Anonim şirket bir ticaret ünvanı altında kuruluyor ve bu ünvan Ticaret Sicili Müdürlüğü’nde tescil ettiriliyor. Anonim şirketler sermaye şirketi olduğundan, ticaret ünvanının işi konusu ile ilgili olması şartı aranıyor.
Anonim şirket kurmak için bir ya da birden fazla kurucunun olması gerekiyor. Yapılmış olan kanuni düzenlemeler neticesinde, tek kişi tarafından anonim şirket kuruluşu yapılabiliyor. Anonim şirketlerin hisse devri kolay bir şekilde gerçekleştirilebilmekte olup menkul kıymet olarak el değiştirmesi de söz konusu olabiliyor. Bununla birlikte anonim şirketlerin kuruluşu sırasında; eşya ya da mal gibi ayni olarak konulan sermaye karşılığında sahip olunan hisse senetleri iki yıl süre geçmeden satılamıyor. Kurumlar Vergisi mükellefi olan anonim şirketlerde vergi muhatabı olarak yalnızca şirketin tüzel kişiliği kabul ediliyor. Anonim şirketlerin tahvil ve hisse senedi çıkarma hakkı da bulunuyor. Tüzel kişiliği Ticaret Sicil Müdürlüğü’nde tescil işlemlerinin tamamlanmasıyla gerçekleşen anonim şirketlerin borçlarına karşı sorumluluğu, tüzel kişiliğin mal varlığı ile sınırlanıyor. Ortakların sorumluluğu da taahhüt edilen sermaye ile sınırlı oluyor. Sermayenin bölündüğü durumlarda, her bir sermaye 1 kuruşluk paylara katlarına bölünecek şekilde gerçekleştiriliyor. Anonim şirketler hisse senetleri ile temsil edilebilse de hamiline yazılı hisse senedinin çıkarılması şirket sermayesinin tamamı ödenmeden söz konusu olamıyor.
Anonim Şirketlerin Kuruluş Aşamaları Nelerdir?
Anonim şirketler Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan alınan izin kapsamında kuruluyor. Anonim şirketlerin kuruluşlarından itibaren 30 günlük süre içerisinde şirket merkez adresindeki Ticaret Sicili Müdürlüğü’ne tescil ettirilmesi gerekiyor. Ardından tescil işlemi Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan ediliyor.
Anonim şirket kuruluşu esnasında hazırlanan şirket ana sözleşmesinde;
Kurulacak olan anonim şirketin açık ünvanı,
Eğer anonim şirkette ortak bulunuyorsa bilgileri ve sahip olacakları hisse tutarı,
Anonim şirketin merkez adresi ve genel müdürü,
Anonim şirkete ait sermayesinin % 25’inin peşin olarak ödendiği durumlarda kalan % 75’in ne zaman ödenecek olduğu,
Sermayenin konusu gibi bilgilerin açık ve net bir şekilde yer alması gerekiyor.
Anonim Şirketlerde Vergi Yükümlülükleri
Anonim şirketleri Kurumlar Vergisi mükellefi olup tüm beyannamelerini elektronik ortamda veriyorlar. Vergi matrahının % 20’si oranındaki Kurumlar Vergisi’nin yanı sıra; şirket çalışanları ile gerçek kişilerden almış oldukları serbest meslek hizmetleri ve kiralamış oldukları iş yerleri için de muhtasar beyanname veriyor ve gelir vergisi stopajı ödüyorlar. Muhtasar beyannameler çalışanların sayısına göre farklı periyotlarda verilebiliyor. Eğer çalışan sayısı 10 kişinin altında ise üç ayda bir; daha fazla çalışan olması durumunda ise ayda bir beyanname verilmesi gerekiyor. Ayrıca, anonim şirketler ayda bir olacak şekilde Katma Değer Vergisi beyannamesi ve Damga Vergisi Beyannamesi, her 3 ayda bir ise Geçici Kurumlar Vergisi beyannamesi veriyorlar. Anonim şirketlerde dağıtılmakta olan kar payları üzerinden % 15 oranında Gelir Vergisi Stopajı uygulanıyor. Ayrıca, anonim şirketlerin verdikleri beyannameler ile ilgili olarak maktu Damga Vergisi ödeme yükümlülüğü de bulunuyor.
Anonim şirketler, yönetim kurulu tarafından yönetiliyor ve temsil ediliyor. Esas sözleşmeyle atanan ya da genel kurulun seçtiği, bir ya da daha fazla kişiden oluşan bir yönetim kurulu bulunuyor. Anonim şirketlerde yönetim kurulu en fazla üç yıl süreyle görev yapacak şekilde seçiliyor. Esas sözleşmede aksi hüküm olmadığı takdirde aynı kişinin yeniden seçilmesi de söz konusu olabiliyor. Tutarının esas sözleşmeyle ya da genel kurul kararıyla belirlenmiş olması kaydıyla; yönetim kurulu üyelerine ücret, prim, huzur hakkı, ikramiye ve yıllık kardan pay hakkı ödenebiliyor.
İzmir muhasebe hizmetleri kapsamında yer almakta olan tüm işlemler ücretlendirilirken İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası tarafından belirlenen tarifeler baz alınıyor. Bu sayede bir standardın sağlanması da mümkün oluyor.