Germencik'te bir çiftçinin vekaleten maliki olduğu taşınmazın tapu kaydına 1999 yılında Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı şerhi konuldu. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Kanunu'nda yer almasına rağmen devlet, kamulaştırma yapmadı. Bu arada taşınmazın sahibi çatısı aktığı için taşınmazın çatı onarım işini yaparken, taşınmazın etrafını da izin alarak dikenli telle çevirdi. Çiftçi, arazideki incir ağaçlarının arasına çukur kazma ve yeni incir ağacı dikme işini izinsiz yaptı. Savcılık, SİT alanı içinde yapılan izinsiz bu işlemeler için dava açtı.

Yargılama aşamasında ise 6 Mart 1997 yılında taşınmazın beyanlar hanesine "SİT alanıdır" yazıldığı anlaşıldı. Çiftçi savunmasında, kendi taşınmazı olması sebebiyle ağaç dikmesinin suç olduğunu bilmediğini savundu. Davaya bakan mahkeme ise,  SİT alanlarıyla ilgili cezai yaptırımları düzenleyen kanunun 65. maddesinin (a) ve (b) bendlerinin, Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Başvuru gerekçesinde, SİT alanı olan taşınmazlarda malikin kullanma şartlarının Koruma Bölge Kurulları tarafından her yıl belirlendiği ve belirlenen esasların internet sitesinde yayınlandığına dikkat çekildi.

Tarihi karar

Taşınmazını tarım amacıyla kullanan maliklerin zaten SİT alanı nedeni ile kısıtlanmış olan mülkiyet hakkını kullanamadığı, kullandığı takdirde cezayla karşılaşmasının adeta kaçınılmaz olduğu savunulan başvuruda, kanunun, anayasanın 38. maddesindeki "kanunsuz suç ve ceza olmaz" ilkesine aykırı olduğu belirtildi. Dosyaya bakan Anayasa Mahkemesi de kanunun ilgili maddelerini iptal etti. Karar Resmi Gazete'de yayımlanırken, Anayasa Mahkemesi hukuksal boşluk doğmaması için iptal kararının 1 yıl sonra yürürlüğe girmesine de karar verdi. İptal kararı, 13 Ekim 2013'te yürürlüğe gireceği için kanuna aykırı olarak SİT alanlarında faaliyette bulunanlar için yargılama engeli ortadan kalkmış olmuyor.

İptaline karar verilen maddeler şöyle :  

a) Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarara uğramalarına kasten sebebiyet verenler iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.
b) SİT alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına, koruma amaçlı imar plânlarına ve koruma bölge kurullarınca belirlenen koruma alanlarında öngörülen şartlara aykırı izinsiz inşa ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır.