İş hukukunda, gece ve gündüz çalışma süreleri arasında önemli farklar bulunmaktadır. Gece çalışması, 20.00 ile 06.00 saatleri arasında yapılan çalışmalar olarak tanımlanırken, bu süre zarfındaki çalışma koşulları belirli yasal sınırlamalara tabidir. SGK Başuzmanı İsa Karakaş, gece çalışmasının özel durumları ve işverenlere kesilecek cezalar hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Gece çalışmasının süresi ve şartları
İş Kanunu'na göre, gece çalışmasının süresi genellikle 7,5 saati geçemez. Ancak, bazı sektörlerde bu süre aşılabilmektedir. Bu sektörler şunlardır:
Turizm Sektörü: Kültür ve Turizm Bakanlığı veya belediyeler tarafından onaylı turizm işletmelerinde çalışanlar,
Özel Güvenlik Sektörü: İçişleri Bakanlığı’ndan izin almış özel güvenlik şirketlerinde çalışanlar,
Sağlık Sektörü: Kamu ve özel sağlık kuruluşlarında görev yapanlar.
Bu sektörlerde gece çalışmasının 7,5 saati aşabilmesi için işçiden yazılı onay alınması gerekmektedir. Diğer sektörlerde ise gece çalışması süresi 7,5 saatten fazla olamaz, işçinin rızası dahi olsa.
Gece çalışması yasaklanan gruplar
İş Kanunu, bazı gruplar için gece çalışmasını yasaklamaktadır:
18 yaşından küçük işçiler, kesinlikle gece çalıştırılamaz.
Gebe işçiler, doğuma kadar gece çalıştırılamaz.
Yeni doğum yapmış işçiler, doğumdan sonraki bir yıl boyunca gece çalıştırılamaz, aksi takdirde doktor raporu gereklidir.
Yargıtay’a göre, işverenin işçiyi gece vardiyasına alması, işçinin haklı fesih hakkını doğurur.
Fazla mesai ve ücretlendirme
Gece çalışmasına yapılan her 7,5 saati aşan çalışma, fazla mesai olarak kabul edilir ve işçiye bu çalışma için ekstra ücret ödenmesi zorunludur. Yargıtay kararları, bu uygulamanın doğru olduğunu ve işçilerin gece çalışmalarında fazla mesai ücretine hak kazandığını belirtmektedir.
Kurallara uymayan işverenlere uygulanan cezalar
İşverenlerin gece çalışma sürelerine uymaması ve fazla mesai ücretlerini ödememesi durumunda 2025 yılı itibarıyla uygulanacak cezalar:
Gece 7,5 saatten fazla çalıştırılan işçi başına 21.213 TL idari para cezası,
Fazla mesai ücreti ödenmeyen işçi başına 3.837 TL ceza.
