Ali Budak- Bulunduğu yörenin ismiyle anılan ürünlerin sadece o yörede üretilip satılmasını amaçlayan coğrafi işaret tescilinde Ege Bölgesi, Türkiye şampiyonu oldu. Son bir yılda İzmir'den şambali, Muğla'dan Milas zeytinyağı ve Denizli'den Buldan bezinin coğrafi işaret almasıyla Ege'nin tescilli ürün sayısı 37'ye yükseldi. Ege'nin hemen ardından 32 ürünle Karadeniz ikinci, 31 ürünle Marmara Bölgesi üçüncü oldu. Akdeniz ise 19 ürünle bölgeler içinde son sırada yer aldı. İzmir ise 10 tescilli ürünüyle tek başına Türkiye sıralamasında Kayseri ile birinciliği paylaşıyor. Diğer yandan Ege Bölgesi'nde 46 ürün halen süreçlerin tamamlanmasını beklerken, sadece geçtiğimiz yıl bölgeden yapılan başvuru sayısı 19 oldu. Bu 19 başvuruda Muğla 7 ürünle birinci, İzmir ise 6 ürünle ikinci sırada yer aldı.

Ege'nin 3 ürününün daha Türk Patent Enstitüsü'nden (TPE) onaylanmasıyla Ege Bölgesi'nin coğrafi işaret alan ürün sayısı 37'yi buldu. Bu yıl Çeşme kavunundan, Tavas baklavasına, Akhisar köftesinden, Balıkesir kuzu etine kadar Ege'den 19 yeni ürün daha bekleme sürecine alındı. Halen beklemede olan Ege'nin diğer ürünleriyle birlikte sayı böylece 46'ya yükseldi. Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından bugüne kadar ülke genelinde 205 ürüne onay verilirken yasal süreçlerin tamamlanıp tescil belgesi için sırada bekleyenlerin sayısı da 291'i buldu. Bekleme sürecini dolduran İzmir şambalisi, Milas Zeytinyağı ve Buldan Bezi ise son 1 yılda tescillenerek Ege'nin yüzünü güldürdü.


Muğla atakta


İzmir, 10 ürünle Ege'nin en fazla tescilli ürüne sahip kenti unvanına sahipken, 2016'da en fazla tescil başvurusunda bulunan şehir ise 7 ürünle Muğla oldu. Tescilli üründe İzmir'i sırasıyla 8 ürünle Manisa, 7 ürünle Balıkesir izledi. Son sırada ise 2'şer ürünle Aydın ve Uşak yer aldı. 2016'da coğrafi işaret belgesi almak için başvuran Ege illeri içinde birinci 7 ürünle Muğla olurken onu 6 ürünle İzmir ve 4 ürünle Denizli izledi. Aydın ve Balıkesir'in birer ürünle başvurduğu sıralamada Manisa ve Uşak herhangi bir başvuruda bulunmadı.
 

İzmir Kumrusu ve Tulumu da sırada


Yerel ürünlerin coğrafi işaret belgesini alması için girişimlerde bulunan İzmir Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, şunları söyledi: İzmir Boyozu 3 Temmuz 2016'da, İzmir Lokması ise 13 Ağustos 2016'da Resmi Gazete'de ilan edildi. Çok yakın zamanda bunlarla ilgili süreç de tamamlanacak. İzmir Tulum Peyniri ve İzmir Kumrusu coğrafi işaret tescil başvurularımızın ise Türk Patent Enstitüsü tarafından incelemeleri devam ediyor. İzmir'de üretilen ve İzmir ile özdeşleşmiş bu ürünlerin kaliteli üretimi ile hem yurtiçinde hem de yurtdışı pazarlarda hak ettiği üne kavuşturabilmek ve bölgemize katma değer sağlaması için çalışmalarımız sürecek


Tescilli ürün yüzde 10 daha pahalı


Dünya coğrafi işaretler pazarının büyüklüğünün yaklaşık 200 milyar dolar olduğunu belirten İTB Başkanı Işınsu Kestelli, 'Tescillenmiş ürünler bugün benzerlerine göre ortalama yüzde 10 daha pahalı satılıyor. İzmir Ticaret Borsası olarak bu fırsat ve tehdidin farkındayız. Bu nedenle 2000'li yılların başında bölgede yetişen tarım ürünlerinin markalaşması için bu tescil çalışmalarını başlattık. Bir ilk olarak Ege Sultani Üzüm, Ege Pamuğu ve Ege İnciri'nin coğrafi işaret tescillerini yaptırıp bu konuya öncülük ettik. Borsamız, bu konudaki çalışmaları ve yarattığı farkındalık nedeniyle Türk Patent Enstitüsü tarafından ödüle layık görüldü. Ege Bölgesi'nde bugün 46 ürün coğrafi işaret için sırada. Her yıl başvuru yapmayı da sürdürüyoruz. Tüm başvurularımızın coğrafi işaret alacağı inancındayız' dedi.
 

Başka bölgede üretimi yasak


Coğrafi İşaretler, Türk Patent Enstitüsü tarafından verilir. Üzerinde coğrafi işareti bulunan bir ürünün sadece o bölgede üretildiği, yetiştirildiği, işlendiği veya o yöreye has içerikle hazırlandığı anlaşılır. Coğrafi İşaret almış olan ürün başka bölgede üretilemez. Bu işaretler tek bir üreticiyi değil, belirli şartlar altında üretim yapan kişilerin tümünü korur ve marka olarak tescil edilemez. Bu işaretin alınmasının amacı, ürün kalitesinin korunması, bilinen özellikte üretiminin sağlanması, yöredekilerin veya özellikte üretim yapanların korumadan öncelikli olarak yararlanmalarının sağlanması ve milli kültürel değerlerinin korunmasıdır. Coğrafi işareti yasadışı olarak kullananlar ise 2 ila 4 yıl arasında hapis cezasına ve 600 milyon liradan 1 milyar liraya kadar para cezasına çarptırılır. Ayrıca, bu işyerleri bir yıldan az olmamak üzere kapatılarak ticaretten men edilir.
 

Ege'nin marka ürünleri


İZMİR: Görece Nazar Boncuğu, Güney Ege Zeytinyağları, Ödemiş Patatesi, Bozdağ Kestane Şekeri, Bergama El Halısı, Kozak Çam Fıstığı, Ege Pamuğu, Ege İnciri, Ege Sultani Üzümü ve İzmir Şambalisi
MANİSA: Akhisar Domat Zeytini, Uslu Zeytini, Kırkağaç Kavunu, Salihli Kirazı, Salihli Odun Köfte, Gördes El Halısı, Yuntdağı El Halısı, Kula El Halısı
BALIKESİR: Ayvalık Zeytinyağı, Höşmerim Tatlısı, Bayramiç Beyazı, Gönen İğne Oyası, Yağcıbedir El Halısı, Edremit Körfez Bölgesi Zeytinyağları, Edremit Yeşil Çizik Zeytin
DENİZLİ: Leblebi, Traverten, Kale Biberi, İsabey Çekirdeksiz Üzümü, Buldan Bezi
MUĞLA: Bodrum Mandarini, Milas El Halısı ve Milas Zeytinyağı
AYDIN: Aydın Kestanesi, Aydın İnciri
UŞAK: Eşme Yörük Kilimi ve Uşak Halısı