TÜİK’in açıkladığı 2021 yılı boşanma istatistiklerini değerlendiren Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Pelin Önder Erol, boşanmaların toplumda normalleşmeye başladığını belirtti. Psikolog Ahmet Konya ise boşanma oranlarındaki artışta ekonomik sıkıntıların baş aktör olduğunu kaydetti.
FATİH ÖZKILINÇ- Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2021 yılında Türkiye’de boşanan çiftlerin sayısı 174 bin 85, İzmir'de ise boşanan çiftlerin sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 24,1 artarak 13 bin 391 oldu. Bin nüfus başına düşen boşanma sayısını ifade eden kaba boşanma hızının 2021 yılında en yüksek olduğu il binde 3,04 ile İzmir oldu. İzmir'de boşanmaların yüzde 33,4’ü evliliğin ilk beş yılı içinde gerçekleşirken yüzde 29,9’u ise 16 yıl ve üzeri evli çiftlerde gerçekleşti.
Evlilik hâlâ popüler
TÜİK’in açıkladığı boşanan çift istatistiklerini değerlendiren Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Pelin Önder Erol, “Yüksek olan kaba boşanma hızı İzmir’e mahsus değil. Türkiye’nin kaba boşanma hızı ortalamasına baktığımızda yüksek olduğunu görüyoruz. Bazı diğer ülkelerle mukayese ettiğimizde de Türkiye’nin kaba boşanma hızının daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Hatta bazı Avrupa ülkelerini geçmiş durumda. Demografik geçiş dediğimiz teoriye göre de aslında Türkiye bir geçiş aşamasında. Bazı aile kurma davranışları da buna paralel olarak değişim gösteriyor. Hali hazırda gelişmiş ülkelerde boşanma hızı azalıyor. Çünkü bu ülkelerde evlenme hızları da az. İnsanlar daha az evlendiği için daha az boşanabiliyor. Türkiye’nin bu süreci tamamlayan ülkelerinde üzerinde kaba boşanma hızı göstermesinin sebebi ise geçiş aşamasında olması. Hali hazırda biz evleniyoruz çünkü bizim için aile kurumu geleneksel anlamda önemli. Ancak evlendiğimiz gibi bir o kadar da boşanıyoruz. Evlilik hâlâ popüler, ancak boşanma konusu da toplumsal normlara yerleşmeye ve normalize olmaya başladı” dedi.
İzmir hep ilk sıralarda
Kaba boşanma hızı bakımından İzmir’in uzun yıllardan bu yana ilk sıralarda yer aldığını belirten Doç. Dr. Erol, “Genellikle boşanma hızının yüksek olduğu iller kıyı şeridinde yer alıyor. Aynı zamanda bu illerimiz; ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu, hanehalkı sayısının en düşük olduğu yerler. İzmir’i de hep bu illerin içerisinde görüyoruz. Genellikle ilk üçte yer alıyor. Bu göstergelere bakıldığında İzmir daha ziyade batı ülkelerindeki aile kurma örüntülerini benimseyen bir şehir” diye konuştu.
Aile her zaman varlığını sürdürecek
Evliliklerin geleneksel toplumda hayatta kalma stratejisi olarak ortaya çıktığını ancak bundan sonraki süreçte evlenecek çiftlerin saf ilişkiyle evleneceğini kaydeden Doç. Dr. Erol, “Evlenmek için materyal anlamda bir gereklilik yoksa ve insanlar buna rağmen hâlâ evleniyorlarsa o zaman burada temel motivasyon kaynağı saf ilişki dediğimiz sevgidir. Bundan sonraki süreçte evlenememenin bir seçenek olduğu toplumda kişiler hâlâ evlenmeyi tercih ediyorlarsa o zaman evliliklerin çok daha fazla süreklilik arz edebileceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Evliliği tercih eden bireyler her zaman olacaktır. Boşanma oranlarındaki artışların tamamen aileyi ortadan kaldıracağına inanmıyorum. Evliliklerin sayısı azalabilir, evlenmeyen kişilerin sayısı artabilir geleneksel kalıplardan kopmanın sonucu olarak bunu görebiliriz. Ama anlamlı sayıda kişinin her zaman aile kurmaya devam edeceğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Ekonomik sıkıntılar boşanmaları tetikliyor
Son bir yılda İzmir’de boşanan çift sayısındaki yüzde 24,1’lik artışı değerlendiren Psikolog Ahmet Konya ise boşanan çift sayısındaki artışta pandemi, çiftler arasındaki güven kaybı, sosyal medya, daha fazla tüketme isteği gibi birçok etmenin olduğunu ancak en fazla ekonomik sıkıntıların etkili olduğunu söyledi.
Borç batağı aileleri yıkıyor
İzmir'de boşanan çiftlerin yüzde 33,4’ünün evliliğin ilk beş yılı içinde ayrıldığını vurgulayan Psikolog Konya, “Çünkü, boşanan çiftlerin çoğu hayatlarının en güzel dönemlerini borç batağında geçiriyor. Bu durum çiftlerde tükenmişliğe neden oluyor. Boşanan çiftler şiddetli geçimsizlik yaşadıklarını dile getiriyor. Sebebi ise sürekli borç ödüyor olmaları ya da kendilerine vakit ayıracak ekonomik durumlarının olmaması. Pandemi döneminin getirdiği ekonomik problemlerle birlikte boşanma oranları daha da arttı. Tabi ki İzmir’de kadınların sosyokültürel durumlarının yüksek olması da boşanma sayılarındaki artışı etkiliyor” şeklinde konuştu.
