Önümüzden geçen her ambulansta, bir kaza sonrasında beliren 112 Acil Servis'inin müdahale ekibinde Paramedik mesleğin fedakar çalışanları var. Paramedik kavramını daha önce duymuş muydunuz bilemeyiz ama bu kavramın psikolojik ve teknik yönlerinin harmanlandığı bir roman yayımlandı. Paramedik, hasta ve yaralılara acil tıbbi bakımı hastane dışında profesyonel şekilde başlatan, ambulansta devam ettiren, acil servise hastayı teslim edinceye kadar görevi devam eden, aynı zamanda ambulans sürücülüğü de yapabilen sağlık personeline verilen isim.

Cankurtaran isimli romanın yazarı Habip Gostak da bir paramedik. Gostak, romanında bu mesleğin zorluklarını dile getiriyor ve insanların ambulans hizmeti konusunda yanlış bilgilere sahip olduğunu düşünüyor. Zaten bu romanı yazma gerekçesi de bu. İnsanların ambulansın hızlı gitmesi gerektiği gibi yanlış bir fikre sahip olduğunu belirten paramedik yazar, travmalı bir yaralı taşınırken önemli olanın hızlı gitmek değil, sürekli gitmek olduğunu belirtiyor. "Yapılan her hız değişimi yaralıya zarar verebilir. Bir de insanlar ambulans olay yerine ulaştığında hasta veya yaralının derhal alınması gerektiği kanaatini taşıyor. Oysa ambulans olay yerine ulaştığında hasta veya yaralı için tıbbi müdahale başlar. Bir nevi kısıtlı imkanlarla da olsa hastane olay yerindedir. Bu nedenle olay yerinde müdahale eden ekiplere 'hadi ya alıp götürün' gibi tavırlar sergilenmemelidir." uyarısında bulunuyor.

Cankurtaran'ın canını kurtarıyor

Sekiz bölümden oluşan romanında bir paramedik olan Kaan Yüksel Kahraman'ı anlatan yazar, annesini, dayısını ve anneannesini daha altı aylıkken trafik kazasında kaybeden ve idealleri uğruna paramedik mesleğini seçen kahramanının ağzından ilginç bir anlatı kurguluyor. Gostak, "Cankurtaran'ın 'Hep geç gelen, geldiğinde hakaret edilmesi gerekenler' kanısını yıkmak istiyorum. Bu kanıya varma sebebim ise başımdan geçen bir olaydır. 3 yıl önce bir yangın vakasına gitmiştim. İtfaiyeyle birlikte olay yerine ulaştık. İtfaiye yangını söndürmek için gerekli çalışmaları yaparken biz de hastalara müdahale için yerimizi aldık. Çevrede bulunanlar itfaiyeye yardımcı olurken itfaiye bize bağırıyor, hakaret ediyordu. Oysa bizim yangında itfaiyeden önce yapabileceğimiz bir şey yok. İtfaiye kurtarma yapacak, biz de tıbbi müdahale. Aradan ortalama 10 dakika geçtikten sonra asayiş ekipleri olay yerine geldi. Bizi geç kalmakla suçlayanlardan birinin, -olay yerinde bizimle birlikte bulunması gereken- polis ekiplerini güler yüzle karşılaması, onlara oturmaları için yer göstermesi beni çok etkilemişti. İtfaiyeye yardım eden, polise saygı gösteren halkımızın bir nebze olsun bizi de dikkate almasını istedim." diyor. Mesleğin bilinmediğini belirten Gostak, lisedeyken siyasete atılmak istediğini ancak sağlık meslek lisesinden mezun olması nedeniyle bu mesleği seçmek zorunda kaldığını anlatıyor. Tanıştığı bir paramedik sayesinde ÖSS'ye bile girmeden bu mesleği tercih eden Gostak, mesleği seçenlerin ömrünün sonuna kadar paramedik olarak kalacağını ve lisans düzeyinde bir eğitim programının mevcut olmadığını dillendiriyor. Gostak, bu kitabı bir okurun neden okuması gerektiğini şu cümlelerle anlatıyor: "Ambulansın içi başka bir dünya... Bir sokağa girdiğimizde meraklı gözler üzerimize çevrilir. 'Kimi arıyorsunuz?' 'Nereye geldiniz?' Hastaya ulaştığımızda, 'Neyi var?' 'Bu malzemeler ne işe yarıyor?' hastaneye naklederken 'Ne yapılıyor?' 'Nereye gidiliyor?' 'Durumu ne?' gibi sorularla çok karşılaşırız. Bu soruların cevaplarını Cankurtaran'da bulacaklar. Ayrıca sistemin çalışma şekli, çalışanların psikolojik durumları, meslek tanımları, ambulansın ne işe yaradığı hakkında da bilgi sahibi olacaklardır." [email protected]


Paramedik nedir, ne iş yapar?

Paramedik mesleğinden birçok insan haberdar değil. Paramedik, hasta ve yaralılara acil tıbbi bakımı hastane dışında profesyonel şekilde başlatan, ambulansta nakil esnasında devam ettiren, acil servise hastayı teslim edinceye kadar görevi devam eden, aynı zamanda ambulans sürücülüğü de yapabilen sağlık personeline verilen isim. Ülkemizde hekim bulunmayan tüm acil yardım ambulanslarında paramedik bulunması zorunlu. Gelişmiş ülkelerde de zaten ambulanslarda doktor çalışmıyor. Olay yerinde hasta ve yaralılara yapılan müdahaleler paramedik mesleğinin alanına girer. Bu meslekte hızlı olmak ve doğru tekniklerle müdahale etmek şart. Tıbbi müdahaleyi yaparken olay yerini de yönetmek, adli vakalarda delilleri karartmadan müdahalede bulunmak, panik halindeki insanlarla doğru iletişim kurmak paramediklerin asli görevleri. Ama paramedikler doktorun alternatifi değil. İkisi farklı alanlarda çalışmak üzere eğitim alırlar. Ülkemizde paramedik sayısı yetersiz olduğundan 112'lerde doktorlar görev yapmaktaydı bugüne kadar. 2007 yılında çıkan yönetmelikle paramediklerin acil yardım ambulanslarında görev yapması sağlanmıştır. Paramedik olmak için Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, acil bakım teknikerliği, acil yardım teknikerliği, ambulans ve acil bakım teknikerliği bölümlerinden birinden mezun olmak gerekiyor.


Sürücü ehliyeti yoksa paramedik olunmaz

Bir paramedik aynı zamanda iyi bir sürücü olmalı. Çünkü ambulans sürücülüğü, hasta ve yaralılara yapılan tıbbi müdahalenin bir parçası. Kırığı olan yaralının nasıl taşınacağı, kalp krizi geçirmekte olan bir hastanın ambulansla nakli sırasında nasıl davranılması gerektiği önemli bir ayrıntı. Sürücü belgesi olmayan bir paramedik öğrencisinin ikinci sınıfa kaydı yapılmamakta zaten. Mezun olduktan sonra da ambulans kullanabilmek için ileri sürüş teknikleri eğitimi almak zorunda. Paramedik Derneği'nin verilerine göre, ülkemizde 3.500 mezun ve 2.000 kadar öğrenci paramedik vardır. 37 üniversitenin 41 programında paramedik eğitimi verilmektedir. Sağlık Bakanlığı'nın (2010 verilerine göre) 112 Acil Sağlık hizmetlerinde 2.485 tane paramedik görev yapıyor. Bunlardan 200'e yakını bakanlığa bağlı hastanelerde, 100'e yakını da üniversite hastanelerinin acil servislerinde çalışıyor.