Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Recep Akdur yaptığı açıklamada,  kömür, petrol ve doğal gaz gibi yakıtların evlerdeki sobada, şofbende yakılması sırasında açığa çıkan karbondioksit ve karbonmonoksitin boru ve baca sistemi ile dışarı atılması gerektiğini, boru ve baca sisteminin iyi çekmemesi durumunda, yakıtın yanması sonucunda oluşan karbonmonoksitin evin içine dolabileceğini, bu durumun da zeharlenmeye neden olduğunu söyledi.

Karbonmonoksitin renksiz ve kokusuz bir gaz olduğuna dikkati çeken Akdur, ''Bu nedenle bacanın iyi çekmemesi dolayısıyla odaya dolan karbonmonoksiti insanlar fark edemezler. Daha da kötüsü karbonmonoksit, bunu soluyan insanları rehavete sürükleyerek uyumalarına ve böylece de zehirlenerek ölmelerine neden olur'' şeklinde konuştu.

Aşırı uyku gelmesi durumunda sızıntıdan şüphenilmeli

Karbonmonoksit zehirlenmesinin ilk belirtisinin aşırı uyku gelmesi durumu olduğunu anlatan  Akdur, soba, şofben ve benzeri araçlar kullanılırken aşırı uyku gelmesi halinde ortama karbonmonoksit sızdığından ve zehirlenildiğinden şüphelenilmesi gerektiğini bildirdi.

Uzun süre ve yüksek miktarlarda karbonmonoksite maruz kalındığında belirtilerin daha da şiddetlenerek, baş ağrısı, bulantı, kusma ile kaslarda zayıflık ve bilinç kaybı oluştuğunu ifade eden Akdur,  ''Böyle durumda kişi ortamdan uzaklaştırılmaz ise ölümle sonuçlanır'' dedi.

Akdur, zehirlenmeye uğrayan kişilerin derhal gazlı ortamdan uzaklaştırılarak temiz havalı bir yere alınması,  gaz sızmış olan evin kapı ve pencerelerinin açılarak iyice havalandırılması ve derhal 112'ye haber verilmesi gerektiğini söyledi.

Soba kaynaklı zehirlenmeler ilk sırada

Son yıllarda basına yansıyan karbonmonoksit zehirlenmesi olaylarında bir artış gözlemlediğini işaret eden Akdur, karbonmonoksit  zehirlenmelerine özellikle ilkbahar, sonbahar ve kışın çok soğuk olmayan günlerinde rastlandığını dile getirdi.

Akdur, ''Çünkü basit bacalar sobada oluşan dumanı sıcak havanın borular içinde ve bacadan yükselmesi yolu ile dışarıya atarlar. Sonbahar, ilkbahar ve kışın çok soğuk olmayan günlerinde dışarıdaki hava evin içindeki havadan daha sıcak olur ise baca çekmez ve duman içeriye dolar. Böylece zehirlenme oluşur'' şeklinde konuştu.

Türkiye'de karbonmonoksit  zehirlenmelerine neden açısından sobaların birinci sırada olduğuna dikkati çeken Akdur, bunu kombi ve şofbenlerin izlediğini kaydetti.

Kalitesiz kömür kullanımı zehirlenmelere etken

Özellikle kalitesiz kömür kullanılmasının karbonmonoksit zehirlenmelerini de arttırdığına dikkati çeken Akdur, zehirlenmelere karşı kaliteli soba, kaliteli kömür kullanılması gerektiğini vurguladı. Akdur, borularla bacanın da kaliteli olmasının önemine değinerek, ''Aslında soba zehirlenmelerine bağlı ölümleri önlemek çok zor değildir. Karbonmonoksit  zehirlenmesinin önüne geçmek için sobaların doğru yakılması, bacanın iyi çekmesi ve kalitesiz kömür kullanılmaması  gerekir'' dedi.

Akdur, söz konusu zehirlenmelerini önlemek için evlerde karbonmonoksit dedektörü kullanmasında da yarar olduğunu sözlerine ekledi.