6331 sayılı kanun 3,5 yıldır yürürlükteydi ancak bugünden itibaren zorunlu hale getirildi. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre işyerleri, çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli olarak işyerleri üçe ayrılmış durumda. Çok tehlikeli sınıfta fabrikalar, tersaneler ve şantiyeler var. Tehlikeli sınıfta ise imalathaneler ve orta ölçekli işletmeler yer alıyor. Az tehlikeli sınıfta ise süpermarketler, manavlar, ofisler bulunuyor. İşte bugünden itibaren kamu kurumları ve az tehlikeli sınıfta yer alıp 50'den az çalışanı bulunan işyerleri için de uzman ve hekim görevlendirme zorunluluğu başlayacak. Yani, uzman ve hekimler, bugün devlet dairelerinde ve bakkallarda da işbaşı yapacak. Tek bir çalışanı bulunan apartmanlar, bakkallar ve muhasebe büroları da bugünden itibaren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmesi yapmak zorunda. Yoksa yüksek idari para cezaları ile karşılaşacak.

Kimler alabilecek?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan sosyal güvenlik uzmanı belgesi alabilecek ve iş güvenliği uzmanı olabilecek olanlar ise, bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler, mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakülte mezunları, üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği lisans veya ön lisans programı mezunları, teknik öğretmenler, fizikçi, kimyager veya biyolog unvanına sahip olanlar alabilecek.

Cezası 6 bin lira

İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmemenin idari para cezası oldukça yüksek. Çok tehlikeli sınıfta 50'den fazla çalışanı olan bir işyeri iş güvenliği uzmanı görevlendirmezse her ay için 19 bin 533 lira idari para cezası ödemekle karşı karşıya. 1 Temmuz'dan sonra uzman ve hekim görevlendirmeyen işyerlerini de her ay için 13 bin lira idari para cezası bekliyor. Bu nedenle, küçük işyerlerinin konuyla ilgili olarak sorumluluklarını derhal yerine getirmeleri gerekiyor. 10'dan az çalışanı bulunan az tehlikeli bir işyerinde risk değerlendirmesi yapılmamış olması halinde 3906 lira idari para cezası söz konusu. Tespitten sonra risk değerlendirmesi yapılmayan her ay için 5 bin 859 lira idari para cezası uygulanıyor. Dolayısıyla, risk değerlendirmesi yapmayan işveren idari para cezası ödeyerek faaliyetlerini sürdüremiyor. İdari para cezası işlemeye ve artmaya devam ediyor.

'En çok küçük esnafı etkiledi'

Mükelleflerine gerekli uyarıları yaptıklarını belirten Mali Müşavir Kenan Kurt, 'Az tehlikeli olanlar ve 10 ve daha azı eleman çalıştıranlar Anadolu Üniversitesi'nden sertifika alıp, iş güvenliğini kendileri yapabilecek. Hekim ihtiyaçlarını da Toplum Sağlığı Merkezi'nden sağlayacak. Tehlike derecesi yüksek olanlar ise iş güvenliği sağlığı uzmanlarıyla anlaşıp, saat başı 150-450 lira karşılığında onlardan bu hizmeti alacak. Bu yasa en çok küçük esnafı etkiledi. Bazı esnaflar 10 kişinin altına düşebilmek için, işçi çıkarımına bile gidiyor. Çünkü iş güvenliği sağlığı uzmanlığı ve hekimliği sunan şirketlerin istedikleri paralar, esnafların aylık vergisinden fazla olabiliyor. Muhasebe ücretini ve vergi ücretini ödemekte zorluk çeken esnaf bir de bununla uğraşıyor. Bununla uğraşmadığında ise çok yüksek cezalar ödeyecek' diye konuştu.

Yeni iş alanları yaratılıyor

İktidarı oturduğu yerden talimat ve yönetmelik çıkardığı yönünde eleştiren cankurtaran ve dalış eğitimcisi Volkan Dikmen, sözlerini şöyle sürdürdü: Esnafın derdini dinlemeden, bu yasalar çıkartılamaz. Çıkarılan yasalar, küçük esnafın istenmediğini gösteriyor. Yaptırmayı düşünmüyorum. Hiçbir şey yapmadan saat başı ve her ay 150-450 lira arası para alacak. Onun dışında kursa gidecek, belgenizi alacaksınız ancak iş hekimi için yine dışarıdan destek almanız gerekiyor. Küçük esnafın aylık 500 lirayı bunlar için ödemesi imkânsızdır. Zaten adı üstünde küçük esnaf. Çalıştırdığı kişinin ya da kendinin sigortasını zor ödeyen esnaftan bu paraların istenmesi çok saçma oluyor. Zaten bir eğitim kurumu olarak, iş güvenliği için ilk yardım eğitimini veriyorum. Ancak benim de bunu almam gerekiyor. Avrupa'da ve Dünya'da 50 kişinin altından personele sahip işletmelerden bu istenmiyor. Avrupa'da uygulanmayan gereksiz bir sürü şey Türkiye'de uygulanıyor. Yeni istihdam alanı açmak isteyen hükümet küçük esnafı bitiriyor. n Ali Budak


Yasa bir kişiyi bile kapsıyor

Yasanın apartmanı bile etkileyecek olması nedeniyle yeni durumu konuştuğumuz Kasman İş Merkezi Yöneticisi Kadriye Ses, 'Bina yöneticisi ya da yöneticinin belirlediği kişi bu belgeyi alabiliyor. Biz de bir arkadaşımızın başvurusunu yaptırdık. Dersler sonrası sınava giriyor ve başarılı olduğunda belgesini alıyor. Belge ücreti olarak 250 lira veriyoruz. Ancak aynı şeyi dışarıdan bir firmaya yaptırmak istediğimizde saatine 175 lira vereceğiz. Ancak 250 lirayla sertifika aldığımızda 2 yıl yararlanabileceğiz. Tabi hekim için yine bir 100-200 lira arası ücret ödeyeceğiz. Bir kişi çalışan bile olsa bunu yapmak zorundasınız. Bu noktada sıkıntı oluyor. Çünkü 175 lira ciddi bir meblağdır. Yasa umarım yararlı olur. Başka diyebileceğim bir şey yok. Ancak düne kadar tehlikeli işleri kapsamayan yasanın bugün 1 kişinin bile çalıştığı yerden bu belgeyi istemeleri de düşündürücü. Aslında yeni bir iş alanının doğduğunu da söyleyebiliriz. Çevremizden alanlar da oldu ancak hala iş bulamadı' dedi.

İşverenin kendisi de uzman olabilir

İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı işverenlere yalnızca yükümlülük getirmiyor. 10'dan az çalışanı bulunan az tehlikeli işyerlerinin işveren veya işveren vekilleri kendi işyerlerinin uzmanı da olabiliyor. Bunun için Anadolu Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın imzaladığı protokol çerçevesinde açılmış sertifika programına kendi işyerinin uzmanı olmak isteyen işveren veya işveren vekillerinin katılımı gerekiyor. Sertifika programı açıköğretim yoluyla yürütüldüğünden, programa katılacak kişilerin bir yere bağımlı olmaları da söz konusu değil. Program sonunda yapılacak sınavda başarılı olan işveren veya işveren vekilleri kendi işyerlerinin uzmanı olabilecek.
Editör: Haber Merkezi