Aslında tarih boyunca bu konuda bazı iddialar vardı. 19. yüzyıldan bu yana diğer doğal uydularla ilgili pek çok araştırma yapılmıştır ancak hiç biri kanıtlanamamıştır. Gerçekte de daha önceki yazılarımızda konu ettiğimiz Yere Yakın Cisimler olan bazı göktaşları, Dünya ile rezonansta (uyumlu) olan yörüngelere sahiptir. Bu göktaşları Güneş etrafında dönerler ve Dünya yörüngesine benzer bir yörüngededirler. Asteroid 3753 Cruithne bunlardan biridir. 2010 TK7 adlı asteroid ise yine Güneş etrafında bir yörüngede dolanır ancak Dünya ile önde ya da arkada olarak 60 derece açı yapan bir yörünge üzerinde, Dünya ile aynı yörünge üzerinde bulunur. Bu tür cisimler Jüpiter gezegeninin yörüngesinde bulunan Truvalılar adlı asteroid gurubu gibidir. Güneş etrafında yörüngede olan bunlar gibi bazı küçük doğal uydular kimi zaman geçici olarak Dünya etrafında yörüngeye oturabilirler. Bugüne kadar böyle olduğu kanıtlanan yalnızca 2006 RH120 adlı asteroid vardır.
Tarihçe
Dünya'nın Ay'dan başka bir uydusu olduğunu iddia eden ilk kişi olan Toulouse Gözlemevi'nden Fransız Gökbilimci Frederic Petit, 1846'da elips yörüngede dolanan bir uydu keşfettiğini bildirmiştir. Bu uydu ile ilgili ayrıntı vermiş olsa da, uydunun varlığı kanıtlanabilmiş değildir. Bu, daha sonra Jule Verne'e "Ay'ın Etrafında" adlı romanı için ilham kaynağı olmuştur.
1898 yılında Hamburg'dan biliminsanı Dr. Georg Waltemath Dünya'nın minik bir uydusunu keşfettiğini duyurmuştur. Bu çalışmaya Ay'ı çekimsel olarak etkileyen küçük uyduları bulmak üzere başlamış ve bulduğu uydunun 119 günlük bir yörünge dönemi olduğunu, 700 km çaplı bu uydunun 1.030.000 km uzaklıkta bulunduğunu, Güneş ışığını yeterince yansıtmadığı için ancak teleskopla görülebileceğini belirtmiştir. Aynı yıl Waltemath bir diğer uydu ile ilgili Science adlı bilimsel dergiye makale göndermiş, bu uydunun 464 metre çapında olduğunu ve Dünya'ya daha yakın olduğunu belirtmiştir. Benzer biçimde Kanadalı iklim uzmanı E. Stone Wiggins 1907 yılında bir uydudan sözetmiştir ancak bu da başkaları tarafından belirlenememiş bir uydudur.
Bunlardan başka bu uyduları gözlediğini söyleyen gözlemciler olmuş hatta bir tanesi, ondan fazla uydu gördüğünü bildirmiştir. Yine bunların hiçbiri yeniden gözlenerek kanıtlanabilmiş değildir.
William Henry Pickering 1903 yılında ikinci bir uydu ile ilgili ve çeşitli gökcisimleri ile ilgili bir çalışma yapmış, 1922 yılında Popular Astronomy adlı dergide yayınladığı makalesinde bunlarla ilgili bilgiler vermiştir. 1950'li yıllarda da bu konuda çalışmalar yapılmıştır.
Günümüzde
Küçük gökcisimlerinin geçici olarak Dünya tarafından yakalandığı, 2006-2007 yılları arasında Dünya çevresinde dolanan 2006 RH120 adlı asteroidle kanıtlanmıştır. 2010 yılında Dünya'nın Truvalısı olan 2010 TK7 adlı asteroid belirlenmiştir.
Yarı-uydu adı verilen ve Dünya ile aynı döneme sahip olan ve Güneş etrafında dolanan bazı asteroidler bulunmaktadır. Genellikle yörüngeleri kararlı değildir. Binlerce yıl içinde farklı yörüngelere geçebilirler. Bunlardan bazıları, 2010 SO16, 2004 GU9, 2006 FV35, 202 AA29, 2013 LX28, 2014 OL339, 2016 HO3 ve 3753 Cruithne. Sonuncusu 1986'da keşfedilmiştir. Yörüngesi basıkçadır ve Dünya'dan bakıldığında, Dünya'nın hareketinin de etkisiyle sanki bir atnalının dış sınırlarını çiziyormuş gibi hareket ettiği görülür. Bu cisimlerden biri olan 2010 TK7, Dünya ile Güneş arasındaki ortak çekim etkisiyle belirlenen ve çekim etkilerinin eşit olduğu Lagrange noktalarından biri olan L4 noktasında Dünya'ya her zaman sabit uzaklıkta olacak biçimde Güneş etrafında dönmektedir.
2016 HO3
Bu asteroid yeni keşfedilmiştir. Yüzyıllar boyunca aynı yörüngede kalacağı düşünülen ve Dünya etrafında yörüngede dolanıyor gibi görünen bir gökcismidir. Adı, Güneş etrafında dönmekte olduğundan verilmiştir ancak aynı zamanda Dünya etrafında da dönmektedir. Gerçekte Dünya'nın uydusu olarak nitelemek için uzaklığı çok fazladır ama yarı-uydu olarak tanımlanabilir. NASA'nın Yere Yakın Cisimler (NEO) Merkezi'nden Paul Chodas, 10 yıl kadar önce de 2003 YN107 adlı asteroidin de benzer bir yörüngesi olduğunun belirlendiğini ancak şimdi uzaklaşmış olduğunu belirtmiştir. Yaptıkları hesaplara göre 2016 HO3 yaklaşık olarak 100 yıldır Dünya'nın yarı-uydusu konumundadır ve yüzyıllarca da böyle kalacaktır.
Bu yarı-uydu Güneş etrafındaki yıllık hareketi sırasında zamanının yaklaşık olarak yarısını Güneş'e daha yakın olarak diğer yarısını da daha uzak olarak geçirmektedir. Ayrıca yörüngesi biraz eğiktir (8 derece kadar) ve bu nedenle de kimi zaman Dünya yörüngesinin üzerinde kimi zaman da aşağısında bulunmaktadır. Güneş etrafında 365,93 günde dolanmaktadır ve bu Dünya yılından 16,6 saat fazladır. Bu durumda zamanla uzaklaşarak bir süre sonra Dünya'dan uzakta ve onun etrafında dolanmıyor gibi görünmesi beklenir. Dünya'nın güçlü çekimi yörüngesini değişikliğe uğratarak uzaklaşmasını engellemektedir.
Paul Chodas'ın verdiği bilgilere göre bu gökcismi kimi zaman Dünya'ya göre önde kimi zaman da arkada olacak biçimde gitmektedir. Dünya'nın güçlü çekimi nedeniyle Ay'ın uzaklığının 100 katından (40 milyon km) daha uzağa gidememektedir. Aynı etkiyle Ay'ın uzaklığının 38 katından (14 milyon km) daha yakına da gelememektedir.
Aslında yörüngesine bakıldığında Güneş etrafında dolanmakta, Dünya'dan bakıldığında ise aynı zamanda Dünya etrafında dolanıyor görünmektedir.
Bu gökcismi ilk kez 27 Nisan 2016'da, Hawaii, Haleakala'da bulunan Pan-STARRS 1 Asteroid Tarama Teleskobu ile gözlenmiştir. Büyüklüğü henüz tam olarak belirlenememiştir ancak 40 metre ile 100 metre arasında olduğu düşünülmektedir. Bu cismin yakın zamandaki Dünya'ya en yakın konumda bulunabileceği zamanlar, Yere Yakın Cisimler Merkezi'nin internet sayfalarında verilmektedir. Bir olanak bulursak biz de bu cismi gözlemeye çalışacağız. Bu oldukça zor, çünkü en yakın konumunda bile 21 kadir parlaklığında. Bu kadar sönük olunca, ardarda pek çok poz alıp birleştirerek belki görme şansımız olabilir.
Belki de tarihçe kısmında verdiğimiz ve bulunduğu iddia edilen ancak daha sonra bir daha gözlenemediği için Dünya'nın uydusu olduğu kanıtlamayan gök cisimleri, 2016 HO3 gibi geçici bir zaman aralığında Dünya'nın uydusu olmuş, daha sonra başka yörüngeye oturarak ayrıldığı için bir daha gözlenememiş asteroidler olabilir.
Kaynaklar: http://www.jpl.nasa.gov/, http://www.slate.com/
