Burcu Şahin- Özellikle yaz döneminde sık görülen mikrobik ishalin, sıcakta daha hızlı üreyen mikropların su ve besinler aracılığı ile bulaştığını belirten Güneş Gökçen, bağırsakları hızlı çalıştıran gıdalar, alkol ve bazı ilaçların herhangi bir hastalık söz konusu olmadan da ishalin nedeni olabileceğine dikkati çekti. Gökçen 'Mikrobik ishallerde etken, genellikle su ve besinler aracılığı ile bulaşır. Bu mikroplar, özellikle, sıcaklarda daha hızlı çoğalır. Besinler, üreticiden tüketiciye ulaştırılırken soğuk zincire dikkat edilmeli, evlerde uygun şartlarda saklanmalıdır' diye konuştu.

İshal belirtileri hakkında bilgi veren Gökçen, ince bağırsak tipi ishalde dışkı açık renkli, sulu, bol, köpüklü, yağlı, içinde sindirilmemiş besin artıklı, kansız ve kokulu olurken dizanteri tipli ishalde ise dışkının az olduğunu, ayrıca kan ve mukus içerdiğini belirterek şöyle dedi: Sindirim sisteminin üst bölümleri tutulduğunda genellikle bulantı ve kusma, alt kısımları tutulduğunda ise karın ağrıları daha belirgindir. İncebağırsak tipi ishallerde göbek etrafında veya karnın sağ alt kısmında, genellikle aralıkla gelen, kramp tarzında ağrı vardır.

Kirli havuz ve denize dikkat

Dr. Güneş Gökçen yaz aylarında görülen ishalin en önemli nedenlerinden birinin de temiz olmayan deniz ve havuzlara girilmesi olduğuna dikkati çekerek, buralarda ağız yoluyla mikroplu suların yutulması sonucu ishallerin arttığına değindi.

Herhangi bir mikrobun, yiyecek ve içecek üzerinde çoğalması sırasında açığa çıkan toksinin alınması ile hastalık oluşursa, 8 ila 14 saat içinde bulguların ortaya çıktığını belirten Gökçen, şu bilgileri verdi: Bulantı, kusma ve ishalin bir arada olduğu besin zehirlenmesinde bu süre 1-6 saate kadar inebilir. Özellikle kremalı pasta, dondurma, sütlaç, patates, yumurta, mayonez, pirinç pilavı ve makarna gibi gıdalar buna neden olur. Buna karşılık, besinle alınan mikrop, bağırsak içinde çoğalıyor ve bağırsak duvarına yapışıyorsa, hastalık yapma süresi 16 saatten uzundur. Kramp biçimi karın ağrılarına ve ishale sebep olabilen başlıca gıdalar; mikroplu et (özellikle kümes hayvanı) ve et ürünleri (sucuk, pastırma, salam, sosis, konserve, et suyu), sebze ve baklagillerdir. Doğru saklanmamış veya doğru şekilde tüketilmeyen kabuklu deniz ürünleri, mikroplu sular, salatalar, peynir ve etlerle bulaşan mikropların bağırsakta çoğalırken saldığı toksinler hastalık yaptığında ise hastalık yapma süresi, 16 saat ile 7 gün arasında değişir. Çok miktarda ve pirinç suyu renginde sulu ishal şeklinde görülür. Dizanteride ise buruntulu karın ağrısı, az miktarda balgamlı, bazen kanlı ishal görülür. İyi pişirilmemiş, kümes hayvanlarının eti, yumurtası, süt ve süt ürünleri, deniz ürünlerinin yenmesi, kaynatılmamış sütün içilmesi ya da dışkıyla bulaşmış suyun içilmesi, iyi yıkanmamış çiğ sebzeler yenmesi buna sebep olabilir.


İshalden korunmak için alınacak önlemler

*Yiyecekler iyi pişirilerek tüketilmeli. İç sıcaklıkları, zararlı mikropların ölmesini sağlayacak kadar yükselmeyen ızgara köfte ve bütün olarak çevrilmiş tavuk tüketilmemeli.
*Uygun ortamlarda hazırlanmamış veya saklanmamış kremalı, mayonezli gıdalardan iyi yıkandığına emin olmadığınız sebzelerle yapılmış salatalardan ve az pişmiş deniz ürünlerinden uzak durulmalı.
*Sütlaç, kazandibi, muhallebi, dondurma gibi sütlü tatlılar, hazırlandıktan sonra soğutucuda tutulmalı.
*Vakumlu paketi açılıp kısa sürede tüketilmeyen sosis ve salamdan uzak durulmalı.
*Temiz olduğuna inandığınız sular kullanılmalı, emin değilseniz kaynatarak tüketilmeli.
*Eller sık sık yıkanmalı.
*Mümkünse, sebzelere bol limon sıkılarak tüketilmelidir.