Vücuttaki diğer yüzeysel damarlarda da etkili olan varis en fazla bacakların alt kısmındaki damarları etkiler. Bu yüzden varis tanımı bacaklar için kullanılır. Vücudun bütün ağırlığını taşıyan basıncına maruz kalan bacaklar kalıtımsal etkenlerin olmasıyla varis oluşumuna açık hale gelirler. Vücutta kan dolaşımının olmasında atardamarlar temiz kanın dağıtımını sağlarken toplardamarlar kirli kanı temizlenmesi için kalbe geri gönderir. Bacaklardaki toplardamarlar kirli kanı gönderirken yer çekimine karşı bir işlem yapar. Kanın aşağıdan yukarıya doğru gönderilmesi sırasında geriye kaçışı engellemek damarların içindeki kapakçıkların görevidir. Ancak kapakçıklarda sorun olduğunda kanın bir kısmı geriye kaçar ve varisler oluşmaya başlar.
Varis oluşumuna etki eden faktörler nelerdir?
Varislerin oluşumunda çok sayıda etken etkili olur. Bu etkiler;
Cinsiyet: Varis oluşumu kadınlarda erkeklere oranla 5 kat daha fazla görülmektedir. Bunun nedenleri arasında kadınların karın içi organlarının ve damarlarının yapısı menopoz döneminde adet döngüsü sırasında meydana gelen hormonal değişimler büyük rol oynamaktadır.
Yaş: Yaşın ilerlemesi ile elastikiyetini kaybeden damarlar ve kapakçıklar işlevlerini tam olarak yerine getiremezler. Bu yüzden yaşları ilerlemiş olan kişiler varis oluşumu açısından riskli hale gelirler.
Genetik: Annede, babada ya da 1. Derecedeki akrabalarda varis öyküsü olması kişilerin buna yatkın hale gelmesine sebep olur. Araştırmalar bunun doğumsal olarak damarların yapısındaki gelişimin zayıf olmasından kaynaklandığını tespit etmiştir.
Hamilelik: Hamileliğin özellikle ilk 3 aylık döneminde kadınlarda varis oluşumu meydana gelebilir. Bunda hormonal değişimler ve rahmin büyümesi gibi etkenler etkili olmaktadır.
Obezite: Fazla kilolu olan kişilerde karın basıncının da fazla olması damarlara gelen basıncı arttırmaktadır. Bu etki nedeniyle bu kişiler varis açısından riskli konuma gelirler.
Meslek: İşi gereği sürekli olarak ayakta ya da oturarak çalışmak zorunda kalan kişilerde varis daha fazla oluşur. Genetik yatkınlığının olmasıyla risk daha fazla artar.
Varis oluşumunda meydana gelen yakınmalar
Varis oluşumları evrelerine göre farklı yakınmalara sebep olur. Başlangıç aşamasında sızlama tarzında olan ağrılar varisin ilerlemesiyle ödeme, şişkinliğe, şiddetli ağrıya, yanmaya sebep olabilir. Cilt yüzeyinde oluşan alerjik döküntüler nedeniyle kaşıntılı lezyonlar gelişebilir. Varislerin ilerlemesiyle kan damarlarda göllenmeye başladığında ağırlık hissi meydana gelir. Uzun süre ayakta duranlarda ödem oluşur. Hastalarda geceleri yaygın halde görülen kramplar meydana gelir. Tedavi edilmemiş daha büyük varisler kanamalara neden olur. Bacağın herhangi bir darbeye, travmaya maruz kalması halinde oluşan yaralar varisler yüzünden geç iyileşir. Ancak iyileşmeleri için özel bir tedavi uygulanması gerekir. Kişiler bacaklarındaki kötü görünümün etkisiyle estetik kaygılar içerisine girebilir ve psikolojik sorunlar yaşayabilir.
Varis tedavisi nasıl yapılır?
Farklı tedavi yollarının uygulandığı varis hastalığında varislerin evresi ve hastanın durumu oldukça önemlidir. Hafif olgularda hastalara varis çorabı tedavisi uygulanarak düzeltici bir etki yaratılır. Koruyucu tedavilerde sorunlu damar kullanım dışı bırakılarak dışarıya çıkarılır. Hastada bu damarın vücut dışına çıkarılmasından sonra başka damarlar kan dolaşımı görevini üstlenir. Bu nedenle tedaviler hastaya zarar vermez. Tedavi sonrasında hastalar yürüyerek normal yaşamlarına devam edebilir. Ancak 3 gün kadar varis çorabı giymeleri tavsiye edilir. Varislerin klasik yöntemle tedavi edilmesinde hastalara genel anestezi uygulanmakta yine sorunlu damar vücut dışına alınmaktadır. Ancak bu yöntemle yapılan tedavilerde varisin tekrarlama riski olduğundan genellikle tercih edilmez. Hastalar ameliyattan sonra 2 ay süreyle varis çorabı giymeli ya da bandaj uygulaması yapmalıdır.
