Muğla'daki geçmişi 3 bin yıl öncesine kadar dayanan ve farklı medeniyetlerce şifa kaynağı olarak görülen zeytin ve zeytinyağı bugün yaklaşık 40 bin çiftçinin geçimini sağlıyor. 'Yeşil altın' olarak da nitelendirilen zeytinler, elle ya da silkme yöntemiyle toplanıyor, türlerine göre ayrılıyor. İşleme tesislerine götürülen ve işçilerce 'huni' adı verilen çukura dökülen zeytinler, makine sistemiyle yapraklarından temizleniyor, yıkanıyor ve kırıcıda ezilip kırılıyor. Buradan çıkan hamura karıştırma ve yoğurmadan sonra su veriliyor, böylece posa ve şıra ayrıştırılıyor.
Şıradan da yağ ve kara su ayrıştırılıp, yağ filtre tankına alınıyor, son tortuları ayıklanıp dinlenme tankına bırakılıyor. Doğal yağ, daha sonra güğümlere, teneke ve şişelere dolduruluyor, halk pazarları ve marketler aracılığıyla sofralara ulaşıyor. Yağdan geriye kalan pirina ise tekrar öğütülüp sanayide çeşitli alanlarda kullanılıyor.
Milas'ta 10 milyon zeytin ağacı var
Muğla'da zeytin ve zeytinyağı üretiminin büyük bölümü Milas, Bodrum, Yatağan ve Menteşe ilçelerinde gerçekleştiriliyor. Milas Ticaret ve Sanayi Odası (MİTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, Milas'ta 10 milyon zeytin ağacı bulunduğunu, kaliteli zeytinyağı üretiminde ise Türkiye'de 5 markadan biri olduklarını ifade etti. Milas zeytinyağı adıyla Coğrafi İşaret Tescil Belgesi aldıklarını ve ilçedeki zeytinyağının marka değerini artırdıklarını belirten Özer, şöyle konuştu: "Milas'ta 73 yağhane var. Bunun yanı sıra 49 zeytinyağı markası var. Zeytinyağında Coğrafi İşaret Tescil Belgesi almamızla marka sayısı arttı. Bundan 3 yıl önce 25 marka varken bu sayı şu an 49'a çıktı. Bu markaların içinde 10 tanesi de coğrafi işaret almaya hak kazandı. Milas, memecik türü zeytin ağaçlarıyla ünlü. Memecik zeytininden elde edilen yağların aromatik kokusu, polifenol değerleri yüksek. Son yıllarda bu yağlar büyük talep görüyor. Bir kaç markamız İtalya, İspanya ve Amerika'da düzenlenen yarışmalardan ödül aldı. Bu başarılar Milas'ı kaliteli zeytinyağı üretmek isteyenlerin gözdesi haline getirdi. Milas bu anlamda cazibe merkezi oldu."
Özer, Milas'ın geleneksel lezzetlerinden yağlı zeytine Coğrafi İşaret Tescil Belgesi almak için başvuru yaptıklarını dile getirdi.