Türkiye'nin, 1961 yılında "Devrim" arabasıyla başardığı yerli otomobil üretme hedefinin üzerinden 57 yıl geçti. Yerli otomobil projesini yıllar sonra yeniden hayata geçirmek isteyen Türkiye, fikri ve sınai mülkiyet hakları tamamıyla kendisinde olacak yerli otomobili 2021'de yola çıkarmayı planlıyor.
Türkiye'nin ilk yerli otomobili "Devrim" için çalışmalar 1961 yılında başladı. O yılın haziran ayında, dönemin yöneticilerinin talimatıyla Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Fabrikaları, Cer Dairelerinin yönetici ve mühendislerinden oluşan yaklaşık 20 kişilik ekibi Ankara'da toplantıya çağrıldı. Toplantıya başkanlık eden TCDD Genel Müdür Yardımcısı Yüksek Mühendis Emin Bozoğlu, "ordunun cadde binek ihtiyacını karşılayacak otomobil tipinin geliştirilmesi" görevinin 29 Ekim 1961'e kadar yani 4,5 ayda bitirilmesi için TCDD'ye verildiğini bildirdi.
4 adet üretilmişti
Toplantıda, "Devrim Arabası" çalışmaları için en uygun yerin bugünkü Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayi AŞ (TÜLOMSAŞ) Eskişehir Demiryolu Fabrikaları olduğuna karar verildi. Otomobili tasarlamak ve geliştirmek için çeşitli tiplerdeki araç yapılarının incelenmesi kararına varılan toplantıda, elde edilecek sonuçlara göre üretilecek arabanın tip, boyut, motor, şanzıman ve diğer parçalarının imal yönteminin tespit edilmesi benimsendi.
TÜLOMSAŞ'ta yapılan ilk toplantıda, Devrim'i geliştirecek ekiptekilerden bazıları, böyle bir projede seve seve görev almaya hazır olduklarını fakat bu kadar kısa bir sürede sonuç alınabileceğini sanmadıklarını söyleseler de çalışmalar hızla başladı. Yapılan çalışmalar sonucu, ekim ayı ortalarında Devrim otomobillerinden ilki test sürüşüne hazır hale getirildi.
O dönem "Siyah", "Beyaz", "Mavi Boncuk" ve "Gecekondu" isimleri verilerek 4 adet üretilen Devrim'den sadece biri çalışır durumda günümüze ulaştı. Halen TÜLOMSAŞ'ın bahçesinde müzeye dönüştürülen camlı mekanda muhafaza edilen Devrim, ziyaretçilerden yoğun ilgi görmeye devam ediyor.
Yeni 'Devrim'ler geliyor
Yıllarca rüya olarak kalan yerli otomobil serüveninde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çağrısıyla yarım asır sonra tekrar gaza basıldı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) koordinasyonunda geçen yıl kasım ayında yerli marka otomobil üretimi için çalışmalar hızlandı. "Türkiye'nin Otomobili Projesi" kapsamında, Anadolu Grubu, BMC, Kıraça Holding, Turkcell Grubu ve Zorlu Holding tarafından "Ortak Girişim Grubu İşbirliği Protokolü" imzalandı. Protokolün imzalanmasının ardından, şirketleşme süreci başladı ve gerekli teknik ve finansal analizlerin yapıldığı bir döneme girildi. Projedeki 5 "babayiğide" ilaveten, TOBB da yüzde 5 hisseyle şirkete ortak oldu. Böylece proje 6 ortaklı hale geldi.
2021'de seri üretim planlanıyor. Böylece, Türkiye'nin yarım asrı aşan yerli otomobil üreterek pazarlama rüyasının gerçeğe dönüştürülmesi hedefleniyor.
