Vincent Van Gogh‘un evlenme teklifini kabul eder miydiniz ?

Bugün  onun dünya çapında ünlü biri olduğunu ve  tablolarının  milyonlarca dolar ettiğini bilerek bu teklife evet diyebilirdiniz ama şimdi bir an için geçmişe bir yolculuğa çıkalım ve onun beş parasız bir ressam olduğu yıllarda bu teklife nasıl bir cevap verirdiniz,ona odaklanalım.
Biyük olasılıkla sizin de o senaryo içinde bazı kişisel nedenleriniz olabilirdi ama şu aşk denilen hastalık sizi belirli bir süre gerçeklerden koparmadıysa bu teklife evet demeniz sizin yaşamınızı nasıl etkilerdi bilinmez ama benim iddiam bu durum onun hayatını çok olumlu etkileyebilirdi. Belki de kulağını kesmez, akıl hastanesine yatırılmaz ve yoksulluk içinde ölmezdi ve sizde dünya çapında bir ressamın karısı olma onuruna erişmiş olabilirdiniz ama –eğer- onu çok sevseydiniz? İşte her şeyin cevabının yattığı o gizemli kelime. “Eğer.”  Ve sonrasında  bu kelimeyi evrende herkes için en acı verici olabilecek olan şu  ifade izler:  “Her şey  çok farklı olabilirdi.” Sizin için de Van Gogh için de...

Ama eğer; onun kendisinden 7 yaş büyük kuzeni Kee gibi onun evlenme teklifini “Hayır, asla asla” diyerek  reddetseydiniz  büyük olasılıkla  o yine Vincent van Gogh olurdu ama eğer sizi ayrıcalıklı yapacak başka bir sıra dışı özelliğiniz yoksa bu koşullar altında  sizin de  “ Bayan Hiç”  olarak yaşamınızı sürdürmeniz de olasılıklar dahilinde olurdu. Ve  sürekli  hayır dediğiniz  Vincent van Gogh’un  bu aşkını bir takıntıya dönüştürerek,  babanıza gelip de ona bu konuda baskı yapmaya çalışırken  elini mum alevi üzerinde tutarak  şöyle dediğinizi duymuş olsaydınız tepkiniz ne olurdu?

“Elimi alev üzerinde tutabildiğim sürece onu görmeme izin verin”

Siz de babanız gibi o mumu üfleyerek onun heyecanını söndürebilir miydiniz? Ya da maddi durumu berbat bir ressamla evlenmenize izin vermeyen  babanızı haklı mı bulurdunuz? Ya da bir kadında geçmiş  bir erkekte gelecek aranır sözüne atıfta bulunarak  hiç de sağlam bir gelecek vaat etmeyen bu ressamın tutkulu aşkını görmezden mi gelirdiniz ? Ama o esnada kuzeninin babası olan Johannes Stricker  kadar siz de  damat adayı Van Gogh`un yaptığı  Dr Gacchet`in Portresinin o zamanlar bir Japon işadamı tarafından 82,5 milyon dolara  satın alınmış ya da Sakalsız adlı portresinin  New York`ta 71,5 milyon dolara veya Irisler tablosunun da yine New York`ta Sotheby müzayede evinde 53,9 milyon dolara alıcı bulduğunu bilseydiniz hiç kuşkusuz görüşleriniz değişebilirdi.

Bu kurgulamaya bir başka açıdan bakarsak  Kuzeni Kee, Van Gogh `un karısı olmayı kabul etseydi; yine onun ölümünden sonra  satılan tablolarından gelecek büyük paraların hayrını göremezdi ama en azından -onun karısı -olarak tarihe geçebilirdi ancak öte yandan doğacak çocukları bundan fazlasıyla yararlanabilirdi. Kimbilir bu deha aşkına karşılık bulsaydı sizden aldığı ilhamla eşsiz bir motivasyon yakalar ve böylece bugün milyonlarca dolar eden o tabloları daha önceden yapabilir ve daha önce ünlenir ve böylece daha iyi bir gelire sahip olabilirdi. Kişisel düşüncem bu tarz insanlarla birlikte olan kadınların hayatlarının belli bir döneminde yoksulluk içinde yaşasalar bile onlarla yaşamanın eğlenceli olduğu kadar can sıkıcı olmadığını da görebilecekleri yönündedir..  

Eğer; siz de  kuzeni Kee gibi Vincent van Gogh ‘u yoksul olduğu için reddetmiş olsaydınız bu hayatınızdaki yaşamınızın o döneminde böyle  bir deha ile yaşamayı hak etmemiş olurdunuz .Doğrusunu isterseniz  verilen tüm  kararlar yanlış olsa da bunların hangisinin daha tutarlı olduğunu anlamak o an için nerdeyse olanaksızdır.Ama verilen her bir  karara bakarak  zamanlamanın bu kadar önemli olması tesadüflerin değerini bir parça yok etse de   ancak doğru zamanda ve ideal koşullar altında bir araya gelen bir çiftin aşkına tanık olabilmek beni her zaman etkilemiştir. Çünkü bu şekilde bir  zamanlama kolay rastlanabilecek bir tesadüf değildir ve bir şeyin bütünleşmesi ancak böyle bir evrensel denge ile tamamlanır.

Görünüşe göre eğer siz de kuzeni Kee gibi onun evlenme teklifini kabul etmiş olsanız; elbette  Van Gogh daha mutlu olabilirdi ama kabul etmeliyiz ki reddedilen bir teklif ile bir başkası belki  bundan daha hüzünlü olamazdı ama öte yandan siz onu reddettiğinize göre onu yeterince anlayacak, ona ilham verecek ve onun muhteşem eserler üretmesi için gereken motivasyonu sağlayacak biri değildiniz. Bizler onun eserlerinde onu dünya çapında üne kavuşturan bu hüznün esintilerini duyumsarız ama bu çeşit bir melankoli bana bazen yoksulluğun olduğu kadar yoksunluğun da yaratıcı olabilmenin temelini oluşturduğunun düşündürüyor. İşte bu yüzden yaşamımızın aslında varsayımlardan oluştuğunu bilmekle birlikte onun beklentilerimiz tarafından biçimlendirebildiğine tanık olmak beni şaşırtmıyor; ancak hayatın özünde ironilerin bu derece etkin olması ise hepimiz adına bana henüz  açıklayamadığım kutsal bir denge içinde yaşadığımızı çağrıştırıyor.

Bir zamanlar Belçika’daki Borinage köyünün gönüllü papazı olan ve köylülerin ona taktığı lakabıyla “Çağdaş İsa” olan Vincent van Gogh  kendisini resim yapmaya vermiş yoksul  biri olsa da  hayatının en mutlu zamanlarını geçiriyordu. Buradan Brüksel’e giderek ressamlığını geliştiren Vincent hastalanınca ailesinin yanına geri dönmüştü. Bu arada babasının din adamı olmasını istemesine rağmen o ressamlığı seçince araları açılmıştı. Bunun dışında kuzeni  Kee tarafından reddedilmesi  ve belki de o tarihlerde sizin onun karşısına çıkmış olduğunuzu varsaydığımız  bir durumda sizin  tarafınızdan da reddedilecek olan bir evlenme teklifi  eklenince onun için işler hiç de iyi gitmeyecekti. Böylece  bozulan ruh sağlığı ile birlikte yaşadığı yoksulluk; ve onu finansal olarak destekleyen yakın arkadaşının başka bir kente taşınması, sonun başlangıcını anımsatan bir fırtına öncesinde duyulan gök gürültüleri gibiydi. Hatta bu arada ürettiği en ünlü eserlerinden biri olan “Yıldızlı Gece” adlı tablosu bana her zaman bir başka ünlü yazar Oscar Wilde ‘ın şu sözlerini anımsatır.”Hepimiz çamurun içindeyiz ama bazılarımız gökteki yıldızlara bakıyor.”

Tüm bu olanlardan sonra akıl hastanesine yatırılan ressamın bir gün resim malzemeleri ile kırsal bir alana resim yapmaya çıktığında kendisini öldürmek isteyeceği kimin aklına gelirdi? Bu girişim sonrası her zaman yanında olan ve onu daima destekleyen kardeşi Theo yine yanındaydı.  Theo’nun yazdığına göre “ Ölmeyi istiyordu; yatağının yanına oturup ona iyileşeceğini ve bu üzüntülerin,sıkıntıların geçeceğini söylediğimde bana “Keder sonsuza dek sürecek” diye cevap verdi, ve bu sözlerle neyi kastettiğini anlıyorum”.

Vincent van Gogh 29 Temmuz 1890’da bu dünyadan ayrılırken sadece 37 yıllık yaşamında arkasında özellikle son on yıl boyunca ürettiği yaklaşık 900 suluboya ve aralarında çok bilinen en ünlü yağlıboya resimleri ile birlikte 1100 karakalem çalışmayı içeren büyük bir koleksiyon bırakmıştı. Vincent’ in eski dostu  Ressam Emile Bernard ise cenazeye geç kaldığını belirtiyor ve şunları aktarıyordu:

“Naaşının olduğu odanın duvarlarında asılı olan son resimleri onu saran bir renk halesi gibiydi ve resimlerden fışkıran deha orada bulunan biz ressamlar için bu ölümü daha da dayanılmaz hale getiriyordu. Tabut beyaz bir örtü ile örtülmüş ve çevresi de çok sevdiği ayçiçekleri de dahil olmak üzere bir sürü sarı çiçeklerle sarılmıştı. Hatırlayacağınız gibi, sarı en sevdiği renkti ve temsil ettiği ışığın tüm insanların kalplerini ve sanat eserlerini doldurmasını hayal ederdi.”
O böyle hayal ediyorsa ben de sizin onun kuzeni Kee’nin aksine onu gerçekten sevdiğiniz için evlenme teklifinizi kabul ettiğinizi ve şimdi  odanın duvarlarında asılı olan resimlerden birinin onu saran bir renk halesi içinde size ait bir resmin olabileceğinin hayalini kurabilirim.

Yoksul olduğu için evlenme teklifini reddedilen böyle bir deha ile evlenmek ise en acımasız gerçekler ile en görkemli hayaller ve umutlar arasındaki çizginin ne kadar ince ve hassas olduğunu gösterir bize. Bizi bir hiç olmaktan kurtaran belki de bu noktada verdiğimiz kararlardır.