Büyük İskender yaptırdı, Büyükşehir onarıyor

Kadifekale’deki heyelan bölgesinin temizlenmesi çalışmalarını tamamlayan ve tarihi Kale’nin çevreden “görünür” hale gelmesini sağlayan İzmir Büyükşehir Belediyesi, M.Ö. 334 yılında Pagos Dağı’nda Makedonya kralı Büyük İskender’in isteği üzerine yaptırılan tarihi Kadifekale sur duvarlarını da restore ediyor. Eylül 2012’de İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan çalışmalar sonunda, Kadifekale surları onarılarak sağlamlaştırılacak ve temizlenecek.

Sanat tarihi, kimya, mimari ve restorasyon gibi pek çok farklı alanda uzmanlaşmış bir ekip, 1120 metrelik sur duvarı, 18 adet kule ve 5 adet destek duvarında sağlamlaştırma ve temizleme; 1420 metrelik koruma amaçlı çevre duvarında ise onarım ve tamamlama çalışmaları yapıyor. Kadifekale surlarındaki çalışmaların yaklaşık 2 yıl içinde tamamlanması öngörülüyor.

 
Hazırlık süreci

Sur Duvarları restorasyon çalışmasına başlanmadan önce, çok titiz bir çalışmayla sur duvarlarının tüm kotu, yüksekliği, yüzeydeki yapıları ve çevredeki ağaçlar farklı açılardan ölçüldü. Ayrıca yüzeyde görünen her taş parçası için tam ölçümler yapılıp en küçük parçasına kadar düz bir şekilde görülebildi ve buna göre proje çizimleri gerçekleştirildi.

Malzeme analizi ile sur duvarlarında kullanılan malzemeler net biçimde ortaya konulurken, hangi dönemde neler yapıldığı ve nasıl uygulandığı da bilimsel ve sayısal olarak ortaya çıkarıldı.

 
Surların uzunluğu 6 kilometreymiş

186 m. yüksekliğindeki Pagos Dağı eteklerinde bir tepe üzerinde bulunan Kadifekale, ilk defa MÖ.334 yılında Anadolu’yu Pers egemenliğinden kurtaran Makedonya Kralı Büyük İskender’in (MÖ. 356–323) isteği ile yapıldı. Kale, Roma döneminden sonra Ortaçağ’da Timur orduları tarafından 1402’de tahrip edildi; bunu İzmir’deki 1668 yılında olan deprem izledi ve günümüze kadar pek az kalıntı gelebildi. Bugünün İzmir’inde görülen kalıntılar, daha çok Ortaçağ’a ait. Ortaçağ kale duvarlarının altında yapılan araştırmalarda ise Helenistik döneme (MÖ. 330-MS. 20) ait duvar kalıntıları ile karşılaşıldı. Günümüze gelen kalıntılardan, kalenin moloz taş, kesme taş ve tuğladan yapıldığı anlaşılıyor.

Kadifekale’den günümüze, yalnızca kalenin batısındaki beş kulesi ile güneyindeki duvarlarından bir bölümü kaldı. Bunlara dayanılarak, kalenin uzunluğunun 6 km. olduğu ve sur duvarlarını destekleyen kulelerin 20–35 m. yüksekliğinde olduğu anlaşılıyor. Kalenin bunun dışında kalan doğu ve kuzey kısımları tamamen yıkılmış durumda. Kale içerisinde ise bir dehliz ve bir de su sarnıcı kalıntısı görülüyor.

Kadifekale surlarının bir bölümünün, Çelebi Mehmet tarafından yıktırıldığı biliniyor. Yalnızca Doğu yönündeki surlardaki rektangonal (çok iri taşlar) parçalardan bir iki adedi, Basmane Garı’ndan Tilkilik’e uzanan ve Altınpark’a giden yolun başında bulunuyor.