Halil Özcan - Kemeraltı'nı yeniden eski potansiyeline kavuşturmak için 2012'de kurulan TARKEM, çalışmalarına ara vermeden devam ediyor. Kemeraltı'nı çeşitli platformlarla dünyaya tanıtmaya çalıştıklarını ifade eden Genel Müdür Sergenç İneler, "Kemeraltına hiç gelmeyen, gelemeyen ya da geldiğinde aradığını bulamayanlar için de bu sene ilk defa İzmir Enternasyonal Fuarı'nda Kemeraltı Sokağı yapıyoruz. Bu sokakta Hisarönü şambalicisi de olacak, tatlıcısı da olacak, Abbas Usta da olacak. 2 bin metrekarelik bir alanda Kemeraltı'nın değerlerini, bugününü yarınını görebileceğiz. Buradan çıkan markaların da anlatılacağı bir sokak olacak." dedi.
Dünyanın en büyük açık hava alış veriş merkezi olarak tanıtılan tarihi Kemeraltı Çarşısı, gün geçtikçe temel değerlerinden uzaklaşıyor. Bu kötü gidişatı durdurmak adına 2012 yılında 116 ortakla kurulan TARKEM anonim şirketi, tarihi çarşının yeniden özüne dönmesi için çalışıyor. Şu anda 150 ortağa ulaşan TARKEM, üniversiteler başta olmak üzere çarşıya katkı sağlayabilecek ne varsa değerlendiriyor. Bu anlamda sosyal medyayı aktif olarak kullanıyorlar. Genel Müdür Sergenç İneler ile çarşının dününü, bugününü ve kendilerine hedef olark belirledikleri ilk 25 yılı nasıl değerlendireceklerini konuştuk.
"TARKEM, 2012'de 116 ortakla kurulmuş olan bir birliktelik. Anonim bir şirket. Temel amacı Kemeraltı ve Basmane'yi ayağa kaldırmak. Bu bölge özellikle 1995 yılındaki çeşitli nitelikteki iş kollarının buradan başka yerlere taşınmaya başlamasıyla işte tekstil, ayakkabı gibi, ondan öncesinde 1950'lerde İkinci Dünya Savaşı'yla beraber iç göçün başlamasıyla çöküntü alanı haline gelmiş. Zaman içerisinde özellikle Kadifekale çevresinde gecekondu yapılmaya başlanmış. Çarşı dediğimiz zaten bir kentsel sit altında bir tarih katmanı olduğu için belli oranda alt yapı yapılamaması nedeniyle yağmurlar, sel, eski elektrik hatları gibi sürekli geriye giden bir hali var Kemeraltı ve Basmane'nin. TARKEM'in temel amacı da bu yapıyı yani bu elimizdeki İzmir'in tarihi kent merkezi dediğimiz bu yeri canlandırmak, 7 gün 24 saat buranın canlı, eğlence sektörüyle beraber gençlerin daha çok geldiği, nitelikli iş kollarının olduğu bir yer haline getirmek için çalışmalarımızı sürdürüyoruz."
TARKEM nasıl çalışıyor ve ortakları kimlerden oluşuyor?
"Burada temel paydaşlarımız var. Kemeraltı esnafı, Basmane esnafı, Kadifekale eteğinde yaşayan insanlar, buradaki ustalar, zanaatkÇrlar, buradan çıkmış olan değerlerimiz, burada yaşayan onlarca yazar, şair var. Doktorlar avukatlar var. Bütün bunları burada koruyarak yaşatmak istiyoruz. Şu anda Kadifekale eteğinde bulunmuş ve her gün bir basamağı ortaya çıkan 15 bin kişilik Efes tiyatrosu kadar büyük bir tiyatro var orada. Bundan 4-5 sene sonra orada 10 bin kişiyle bir konser izlemek mümkün olacak. Keza Smyrna kazıları çok hızlandı. Farkına varmadığımız ama elimizde olan değerlerimiz de var. Basmane Türk konakları, Havra Sokağı'nın oradaki sinegoglar var. Burada restorasyon bekleyen ve kültür değeri olan camilerimiz, kiliseler var. Bunlar buranın kültürel değerleri. Biz istiyoruz ki bunlar doğru pazarlara doğru şekilde sunulsunlar. Böylelikle hem İzmir turizmden aldığı payı artırsın, hem burada yaşayan esnaf gelirlerini artırsın, hem de dünyaya sunulabilen, İzmir'de vakit geçirilebilen alanlar açalım. Bizim amacımız bu. 2012'de 116 ortakla kurulduk, şu anda 150 ortağımız var. Bunların yüzde 60'ı özel sektörden yüzde 40'ı ise kamu ve sivil toplumdan geliyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi yüzde 30 ortağımız. Yüzde 1 ortaklarımız Konak Belediyesi, Valilik, Kültür Turizm Bakanlığı, Ticaret Borsası, Deniz Ticaret Odası, Esnaf Odası, Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası, Ege Bölgesi İhracatçı Birlikleri. 150 ortakla, 25 milyon sermayeyle bu alanın İzmir'in medarı iftiharı olduğu bu merkezi eski şaşaalı dönemlerine geri döndürmek istiyoruz."
Bu proje nasıl ortaya çıktı?
"Burayı dert etmiş olan çok fazla insan var. Biz hep TARKEM diyoruz ama buna ortak olmayan annem de bunu dert ediyor, ağabeyim de bunu dert ediyor, esnaf da dert ediyor. Bu alanda TARKEM tek değil. Burada Genç İş Adamları Derneği var, Valilik var, Büyükşehir var. Herkes buranın farkında. Burada kıvılcımı en verimli şekilde yakmak için yola çıktık. Bu anlamda şu anda 11 projemiz var. bu projeler içerisinde butik oteller, teknoloji geliştirme için ofis olarak kullanılacak yapılarda var. restoran, etkinlik merkezi olacak binalar var. Biz, doğru stratejilerle bunu 25 yıllık perspektifte doğru kaynaklarla nasıl yapabileceğimizi ortaya yapısal olarak koyduk ama burada herkes için çalıştığımızı söyleyebilirim. Burada Kemeraltı Esnaf Derneği var mesela onlar da çalışıyorlar. Aslında bunları eşgüdümlü hale getiriyor TARKEM."
25 yıl mı bu süreç?
"Aslında bitmeyen bir süreç bu. Nasıl ki otobüslere atlayıp bugün buranın onda biri büyüklüğündeki Eskişehir Odunpazarı'nı gezmeye gidiyorlarsa eğer biz bundan 15 yıl sonra Eskişehir'deki hanımefendileri, anneleri buraya gezmeye getirebilirsek, burada konaklatıp Smyrna'yı gezdirip, Kemeraltı'ndan, Basmane'den alış veriş yaptırtabilirsek biz kendimizi başarılı sayacağız. Bunun için çalışıyoruz. Tabi burada Eskişehir sembolik bir söylem. İstanbul da gelecek, Ankara da, Fransa da, Almanya da, İsrail de, Yunanistan da, adalar da gelecek buraya. Bizim temel amacımız bu. Kemeraltı, soba borusundan altına kadar her şeyi bulabileceğiniz yegane bir yer. İzmir'de ne arıyorsanız yemekten ayakkabıya aklınıza ne geliyorsa burada bulabilirsiniz. Gerek kendi yapısı içerisinde karışıklılığı gerek kalabalıklığı ve mimari yapısının deforme olması nedeniyle bir şeyleri bulmakta zorlanıyoruz. Her şeyi bulabilirsiniz ama nasıl bulacağınız konusuna farklı bakış açılarıyla bakmak lazım. Biz bu anlamda hem TARKEM hem de Kentimiz İzmir Derneği olarak broşür ve tanıtım haritaları yapmaya başladık. Bunlardan da 100 bine yakın bastık ve İzmir Kalkınma Ajansı'nın desteğiyle havaalanlarına, otellerle, esnaflara, ofislere dağıtarak nerde ne var her şeyi anlattık. Gençlerin gelip akşamları oturmaktan keyif aldığı, çocuk ve gençlerin buradaki merkezlerde öğrendiği, tasarım merkezlerinde tasarım yaptığı, restoranlarında yemek yediği bir yer haline getirmeye çalışıyoruz. Temel amacımız bu. Aslında çok uzak değil, bize uzakmış gibi geliyor ama filmi yaklaşık 100 yıl öncesine sarın, 100 yıl önce hepsi bu alanda vardı. Böyle bir merkez için 100 yıl çok az. Burası 2500 yıllık bir şehir. Bundan sonraki 25 yılda bunları yapmak hayal değil. Her şey 25-30 yıl geri gitmişse bunu 25-30 yılda geri getirmek mümkün."
Gençlere yönelik neler yapmayı planlıyorsunuz?
"Öncelikle Basmane'de oteller sokağı var. Biz, yabancı sırt çantalı gençleri orada barındırmak istiyoruz. Kiraladığımız bazı oteller var, oraları gençlik hosteli yapacağız. Eski çikolata fabrikasında gençler için etkinlik merkezi yapacağız. Tarihi bir pasajda gençlere yönelik restoran projemiz var. Bunun dışında daha bir çok projemiz yapım aşamasında."
Enternasyonal Fuarı'nda tanıtım adına ne yapacaksınız?
"Kemeraltı'na hiç gelmeyen, gelemeyen ya da geldiğinde aradığını bulamayanlar için de bu sene ilk defa İzmir Enternasyonal Fuarı'nda Kemeraltı sokağı yapıyoruz. Bu sokakta Hisarönü şambalicisi de olacak tatlıcısı da olacak, Abbas Usta da olacak. 2 bin metrekarelik bir alanda Kemeraltı'nın değerlerini, bugününü yarınını görebileceğiz. Buradan çıkan markaların da anlatılacağı bir sokak olacak. Bizim beklentimiz, geçmişte burada olan değerlerle TARKEM ve diğer kurumların yarın için yapacağı projelerin oradaki hedef kitleyle buluşabileceği bir etkinlik olacak. Fuar süresince sokak açık olacak. Esnaf ürününü satabilecek, vatandaş tatlısını yiyebilecek. Yaklaşık 10 gün boyunca 1-1,5 milyon insanın ziyaret ettiği 88'inci Enternasyonal Fuarı'nda Kemeraltı'nı yaşatacağız. Mini bir Kemeraltı yapacağız. Tabi ki Kemeraltı'nı fuara taşıyamayız ama 10 günlüğüne buraya gelmeye vakit bulamayan insanların Kemeraltı'yla tanışmasını sağlayacağız. Orada Abbas Usta'nın çorbasını tadan bir vatandaşın Kemeraltı'na geldiğinde dükkâna uğramasının yolunu açacağız. Hem esnafa para kazandıracağız hem de tanıtım için böyle bir etkinlik düzenledik bu sene."
Özellikle turist getirmek için özellikle sosyal medyayı kullanıyor musunuz?
"Bu anlamda onlarca Kemeraltı'nı keşfet filmleri çektik. Bunun dışında Kemeraltı'yla ilgili her türlü haberi paylaşıyoruz. Özellikle belediyeyle ortak Kentim İzmir Derneği'nin projeleri var. İzmir tarih diye bir telefon uygulaması var. Buradaki tarihi varlıkları uygulamadan Türkçe ve İngilizce olarak öğrenebileceksiniz. Turist rehberi gibi kullanılabilir. Aslında amacımız çok yakın bir zamanda İstanbul'da büyük bir basın toplantısıyla ve yurt dışında gönüllü elçilerimizle beraber TARKEM'i, Kemeraltı'nı daha çok tanıtmak için projelerimiz var. Twitter ve instagram fenomenleriyle ortak projeler yapıyoruz. 2020 yılı itibariyle bunların sayısını artıracağız. Geçen sene Büyükşehir Belediyesi'yle beraber bir çalışma yaptık. Wilcoo Herber var gezici onla bir program yaptık. Biz evde yokuz diye bir sosyal medya fenomani var. Onlarla proje yaptık. Hürriyet gazetesşi yazarları var onlarla önümüzdeki dönemde bir çalışma yapacağız. Önümüzdeki süreçte yine 8 fenomenle toplantı yapıp her ay biriyle çarşıyı gezeceğiz. Yaklaşık 2 aydır Temmuz ve Ağustos'ta SunExpres'in, çünkü İzmir'den yurt dışına en fazla uçuşları olan havayolu şu anda. SunExpres'in dergisinde hem bu alanın hem de TARKEM'in tanıtımı var. Önümüzdeki süreçte yine bir tanıtım filmi yaparak SunExpres tarafından yayınlanacak. Bu filmleri 4-5 milyon insan izliyor tüm dünyada."
Çalışmaların karşılığında geri dönüşümler nasıl oluyor?
"Diğer kurumlar bizi destekledikleri için biz bunları yapabiliyoruz. Bu alan farklı hedef gurubundaki insanlara farklı ürünlerle hitap ediyor. Mesela 40-50 yaş üstü insanlar için buranın nostaljik bir değeri var. 20-40 yaş aralığı için burada aradığını bulan ve vakit heçiren insanlar. Buraya Ege Bölgesi'nden gelen bir kitle var. Düğün alış verişi vs. gibi ihtiyaçlar için. Yemeğe gelenler oluyor. Aslında her gün 150-200 bin insanın geldiği bir yer burası. Bu zamana kadar ypılamamış ya da ertelenmişl bir şekilde. Bunun TARKEM olarak yaptıklarımızı anlattığımızda insanlar şaşırıp kalıyor. Hızımızı değil ivmesini kaybetmeden yoluna devam eden bir kurum TARKEM. Bu modeli herkese anlatmak lazım çünkü TARKEM modeli Türkiye'de başka bir yerde yok. Geçen gazetecileri ağırladık. Sadece İzmir'e değil tüm ülkeye ve dünyaya anlatmak gerekiyor. Üniversiteler işin her yerinde var. geçmişte bütün bu alanı planlarken Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ile çalıştık. Kestelli, Havralar ve Hatuniye bölgesinde İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ve Doğuz Eylül Üniversitesi ile beraber çalıştık. Şehir plancıları ve sosyologlarla beraber. Keza şimdi İzmir Ekonomi Üniversitesi ile çok sıcak bir projemiz var. Hatta iyi niyet anlaşması imzalandı. Burada eski Yusuf Rıza İlkokulu'nun tasarım odaklı yatırım merkezi olması için. Orada da İzmir Ekonomi Üniversitesi aktif bir rol alıyor. Bu anlamda İzmir'deki tüm üniversiteler ve Türkiye'de bu konuda uzman olan kim varsa onla çalışıyoruz."
Restorasyon çalışmaları nasıl ilerliyor?
"Bununla ilgili 11 tane projemiz var. Bunlardan şu an 2 tanesi restore oluyor. Çok doğru bir şekilde aslına uygun olarak bunları yapıyoruz. Bu yıl bitmeden en az iki tanesinin daha restorasyonuna başlamak istiyoruz. Şu an 11 projenin 2 yıl içinde reelize olmuş, yeni bir 11 projeyle daha yolumuza devam edeceğiz."
