Her pazar düzenli olarak yazdığım köşe yazılarıma, Dünya Psikiyatri Derneğince Güney Afrika Cumhuriyeti'nin Cape Town kentinde düzenlenen Uluslararası Psikiyatri Kongresi'ne katıldığım için, bir hafta ara vermek durumunda kaldım. Kongre ve farklı bir kıtada olmak birçok gözlem yapmama ve yeni düşünceler üretmeme de kolaylık sağladı. 
Aslında iki milyon yıl önce bu bölgeye bir gezi yapmış olsaydım, çok tanıdık insan karakterlerine yine tanıklık edebilecektim. Oyun oynamaya ve yaramazlık yapmaya bayılan çocuklar, onlar için endişelenen anneler, köyün güzel kızlarını etkilemek isteyen genç erkekler ve köyün bilgeleri iki milyon yıl önce de beni karşılayacaktı. Bilim adamlarına göre bugünkü modern insanın ataları yeryüzünde ilk defa Doğu ve Güney Afrika'da yaşamışlardır. Diğer taraftan bakarsanız Adem ve Havva cennette yasak elmayı yediklerinde ceza olarak bu bölgelere sürgün edilmiş olabilirler. Tarih öncesi insanlarla ilgili saptayabileceğimiz en önemli şey etraflarına diğer hayvanlardan fazla etki etmeyen sıradan varlıklar olmalarıdır.

Tarih öncesi insanlar, taş devri aklımıza geldiğinde ise gözümüzün önüne ilk gelenlerden biri taş aletlerdir. Bugün dünyanın herhangi bir bölgesinde ziyaret edeceğiniz müzede ilk sizi karşılayacaklar bu ilkel taş aletlerdir. İlk taş aletlerin en önemli kullanım alanlarından biri kemikleri kırarak kemik iliği almaktı. Bazı araştırmacılar insanoğlunun ilk icadının bu kemik iliği alıcı taş aletler olduğunu düşünüyorlar. Ağaçkakanların ağaç gövdelerinden böcekleri almada ustalaştıkları gibi ilk insanlar da kemik iliği çıkarmakta ustalaşmışlardı. Neden kemik iliği diye düşünebilirsiniz elbette. Şöyle binlerce yıl öncesini hayal edin. Bir aslan sürüsünün bir ceylana saldırıp yediğini düşünün. İnsanoğlu bir köşeye saklanarak onların işini bitirmesini beklemek zorundadır. Ama aslanların işi bittiğinde hâlâ sıra onda değildir. Çünkü insanoğlunun saldırmaya cesaret edemeyeceği sırtlanlar ve çakallar aslanlardan geriye kalanları yağmalarlar. Ancak onların da işi bittiğinde geriye kalanlara ulaşabilirlerdi. Birçok zamanda ilk taş aletlerle kemik iliğini elde etmek önemli bir beslenme aracı haline gelmiştir.
Aslında milyonlarca yıl boyunca insanlar küçük hayvanları avladılar, ne buldularsa onu yediler ve aynı şekilde büyük avcılar tarafından avlandılar. İnsanoğlunun besin zincirindeki yeri çok yakın zamana kadar ortalardaydı. Bu aslında insanlık tarihini ve insan psikolojisini anlamak için çok önemlidir. Milyonlarca yıl içinde ancak 400 bin yıl önce çeşitli insan türleri büyük hayvanları avlamaya başladılar ve ancak 100 bin yıl önce insanoğlu besin zincirinde yukarı zıpladı.

Yuval Noah Harari'ye göre bu adımın çok önemli sonuçları oldu. Piramidin tepesindeki aslan ve köpekbalığı gibi hayvanlar piramidin tepesine milyonlarca yıl içerisinde yükselebilmişlerdi. Bu da ekosistemin çeşitli kontrol ve denge mekanizmaları üreterek, aslanların ve köpekbalıklarının başka hayvanların soyunu kurutarak terör estirmelerini engelledi. Aslanlar daha ölümcül oldukça ceylanlar da daha hızlı koşmaya, sırtlanlar daha iyi işbirliği yapmaya, gergedanlar daha saldırgan olmaya başladı. Buna karşın, insan tepeye o kadar hızlı çıktı ki ekosistemin gerekli ayarlamayı yapacak vakti olamadı ve buna ek olarak insanlar da bu değişime ayak uyduramadılar. Aslanlar milyonlarca yıl süren hakimiyetleri sayesinde kendilerine olağanüstü güvenmektedirler. İnsanlar ise adeta bir muz cumhuriyetinin diktatörü gibidir. Daha yakın zamana kadar savandaki orta halli yaratıklar olduğumuz için hâlâ korku ve endişelerle doluyuz. Bu korku ve endişeler ise bizleri fazlasıyla zalim ve tehlikeli hale getiriyor. Ölümcül savaşlardan çevre felaketlerine pek çok tarihsel kötülük bu çok hızlı gerçekleşen sıçramadan kaynaklanmaktadır.
Belki de besin zincirindeki bu hızlı yükselme, korku ve endişeleri oluşturarak bugün panik bozukluk, anksiyete bozuklukları dediğimiz rahatsızlıkları oluşturdu ve psikiyatri bilimi bunları anlamaya ve çözmeye gayret ediyor. Biraz düşününce şu soruyu sorabilir miyiz? Gerçekten insanoğlu mükemmel tasarlanmış bir varlık mıdır yoksa mükemmel bir tasarımın kanser hücrelerini anımsatan program dışına çıkmış, bozulmuş varyantları mıdır?