Karşılıksız çeke karşı 'elektronik çek' önerisi

EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Yorgancılar, önerilen sistemle, bir kişi veya işletmenin çeki artık bankaların verdiği koçanlar üzerinden değil, elektronik ortamda çalıştıkları bankaların internet şubeleri üzerinden yazacaklarını belirtirken sistemi şöyle anlattı:

"Örneğin bir ekonomik birim müşterisine çek vermek istediğinde bankanın internet şubesinde yazılım ve donanım altyapısı hazırlanmış bir ortamda çeki düzenleyecek. Bu çek, nasıl ki bugün internet şubelerinde yapılan işlemlere ilişkin dekont alınabiliyorsa, keşideci tarafından çıktısı alınarak mühür ve kaşe vurulduktan sonra müşteriye verilecektir. Ayrıca, istenildiğinde bu çekler elektronik imza ve kaşe ile müşteriye elektronik ortamda da gönderilebilecektir. Böylece bankalar müşterilerinin çek kullanımlarını, çeklerin vadesi geldiğinde değil, keşide edildiği andan itibaren takip edebileceklerdir. Bu çerçevede hazırlanacak yazılım müşterilerin çek limitleri içinde kalmak kaydıyla çek düzenlemelerine imkan verecek, limiti dolan müşterilerin yeni bir çek düzenlemesi mümkün olmayacaktır. Burada karşılaşılacak en önemli sorun, mevcut sistemde çekin düzenleyicilerine vadesi gelinceye kadar herhangi bir maliyeti yok iken, önerdiğimiz yeni sistemde bir kredilendirme maliyetinin ortaya çıkacak olmasıdır. Kuşkusuz karşılıksız çeklerin yarattığı ekonomik ve sosyal sonuçlar ile karşılaştırıldığında bu maliyetin katlanılabilir olduğu görülecektir. Sistemin olumlu etkileri sadece karşılıksız çek sorununun çözümü ile sınırlı kalmayıp kayıtdışı ekonomiyi engellemekte, ticari ahlaki yetersiz olanları sistem dışına itmekte, bankacılık sisteminin işlevlerini geliştirmektedir. Bu nedenle, ilgili kesimlerin de görüşleri alınarak bir an önce hayata geçirilmelidir."

NELER KAZANDIRACAK?

Elektronik çekin uygulanması halinde şu kazanımların görüleceği belirtildi:

* Alışverişlerin daha güvenli bir ortamda gerçekleşmesi sağlanacak. * Kayıtdışı işlemler dolayısıyla da kayıtdışı ekonomik faaliyetler azalacak.* Mahkemelere bu kanaldan gelen iş yükü ortadan kalkacak. * Ticari hayata zarar veren kişiler ve işletmeler vadeli alışveriş sisteminin dışına itilecek.* Bankaların müşterileri için 'kredibilite notu' uygulamasına geçmesi ve böylece güvenilir müşterilerini daha uygun koşullarda (düşük komisyon, düşük faiz, yüksek kredi limiti vb.) kredilendirmesi mümkün olabilecek.* Bankalar yeni ve güvenilir kredilendirme imkanlarına kavuşarak iş hacimlerini genişletecek.