Menopoz, yumurtalıklarının hormon üretmeyi bıraktığı ve adet döngüsünün kalıcı olarak sona erdiği dönem olarak tanımlanmaktadır. Dünya genelinde menopozun meydana geldiği yaş 45 ila 55 yaş arası olup, Türkiye de ise menopoz yaşı için ortalama aralık yaklaşık olarak 47-49 yaştır. 40 yaşından önce görülen menopoz ise erken menopoz olarak kabul edilir.
Menopoz, bir kadının hayatında menstruasyonun yani adet döngüsünün sona erdiği dönemdir. Menopoz, adet görmeden 12 ay geçtikten sonra teşhis edilir. Doğal bir biyolojik süreç olarak tanımlanan menopoz dönemi ortalama olarak 40'lı veya 50'li yaşlarda gerçekleşir. Menopoz, genellikle 3 ila 8 yıl arasında devam eden menopoz öncesi dönem olarak adlandırılan bir sürecin sonunda oluşur.
Menopozu işaret eden tipik belirtiler, düzensiz adet görme, adet dönemlerinin normalden daha ağır ya da hafif geçmesi, sıcak basması, gece terlemeleri, cinsel ilişki sırasında rahatsızlığa neden olan vajinal kuruluktur.
Menopoza neden girilir?
Menopoz, olgunlaşarak yumurta ücresini serbest bırakan yumurtalık folikülünün fonksiyonunu kaybetmesi ve buna bağlı dolaşımda ki östrojen seviyesinin düşmesi menopozun nedenidir. Menopoza geçiş kademelidir ve sıklıkla adet döngüsündeki değişiklik ile başlar.
Menopoz Belirtileri Nelerdir? Sıcak basması, vajinal kuruluk, depresyon, adet düzensizliği, libido kaybı, kilo alma, göğüs ağrısı, yorgunluk, saç dökülmesi, uyku sorunları yaşama ve özellikle yüz bölgesi ile göğüslerde kızarıklık menopoz belirtileridir.
Menopoz döneminde görülen en yaygın belirtiler şunlardır:
- Adet düzeninde değişme
- Gece terlemeleri ve ateş basması
- Vajinal kuruma ve vajinada tahriş
- Cinsel istekte azalma ve ilişki sırasında ağrı
- Uykuya dalmada zorlanma ve uyuma süresinin kısalması
- Yüzde kızarıklık
- Metabolizmanın yavaşlaması ve kilo alma
- Kaygı, huzursuzluk ve stres hissi
- Yorgunluk ve bitkinlik
- Saçlarda incelme ve dökülme
- Kemik erimesi
- Ciltte kuruma
- Çarpıntı
- Baş ağrısı
- Sık idrara çıkma ve idrar kaçırma
Menopoz semptomları şunları içerir:
Adet düzeninde değişiklik: Menopoz döneminde adet kanaması hemen kesilmeyebilir. Progesteron ve östrojen hormonları vücutta düzensiz bir şekilde üretildiğinden adet düzeni değişir ve uzun aralık ya da sık kanamalara neden olur.
Sıcak basması: Sıcak basması, menopoz döneminin en belirgin belirtileri arasında yer alır. Östrojen hormonundaki düşüş kaynaklı olarak kadınlarda bu dönemde sıcak basmaları görülür. Yüz bölgesinde ya da vücuda yayılma şeklinde görülen sıcak basmasının süresi kişiden kişiye göre farklılık gösterir.
Gece terlemeleri: Menopoz dönemi belirtilerinden bir diğer ise gece terlemeleri olarak bilinir. Hormonal değişikliklerden kaynaklı olarak vücut geceleri kadınların ter nedeniyle uyanmasına neden olabilmektedir.
Vajinada kuruluk: Vajinal kuruluk, menopoz belirtisidir. Vücudun fizyolojik yapısı farklılık gösterdiğinden vajina ıslaklığı azalarak kuruluk meydana gelir. Bu da menopoz döneminde vajinal kuruluğun görülmesine neden olur.
Libido kaybına bağlı cinsel istekte azalma: Hormon düzeylerinin azalmasından kaynaklı olarak kadınlarda menopoz dönemi belirtileri arasında cinsel istekte azalma da görülebilir.
Uykuya dalmada zorlanma ve uyuma süresinin kısalması: Östrojen hormonunun azalması ve az üretilmesine bağlı olarak menopoz dönemine girerken uykuya dalmada zorlu yaşanabilir. Bu da uyuma sürelerinin kısalmasına ve kadınlarda yaşam kalitesinin düşmesine neden olur.
Metabolizmanın yavaşlaması ve kilo alma: Her ay düzenli olarak gerçekleşen adet kanamalarının yavaşlaması ve sonlanması durumunda kadınların metabolizmasında yavaşlama meydana gelir. Metabolizmanın yavaşlaması ve kilo vermenin zorlaşması menopoz belirtileri arasında yer alır.
Duygu durum değişiklikleri: Menopoz döneminin bir diğer belirtileri arasında duygu durum değişiklikleri yer alır. Kadınlarda sinirlilik, stres, uykusuzluk, kaygı ve anksiyete görülebilir. Bu durum çoğunlukla hormonlardaki bozulmalardan kaynaklanır.
Yorgunluk: Menopoza geçiş döneminde sıklıkla uyku sorunları yaşanabilir buna bağlı olarak da kadınlarda baş ağrıları, vücut ağrısı ya da yorgun hissetmeler meydana gelir. Halsiz ve yorgun hissetme, menopoz belirtisi olarak sayılabilmektedir.
Saçlarda incelme ve dökülme: Salgılanan hormonların azlığından kaynaklı olarak menopoz belirtileri arasında saç dökülmesi de yer alır. Östrojen ve progesteron hormonlarından kaynaklı olarak saçlarda incelme ve dökülme meydana gelerek saçların uzaması azalmaya başlar.
Çarpıntı: Menopoz birçok belirtilerle ortaya çıkarak kadınların vücudunda çeşitli etkiler bırakır. Bunlardan bir tanesi de uykusuzluk sonucunda meydana gelen çarpıntı olarak bilinir.
Unutkanlık: Menopoz döneminde unutkanlık belirtilerinin görülmesi, vücuttaki hormon seviyelerinin düşmesinden kaynaklı olarak ortaya çıkar. Menopoz öncesi olarak bilinen premenopoz döneminde östrojen seviyeleri yükselip, düşerek dengesizlik yaratır. Östrojen bu noktadan hafızayı etkileyen bir hormon olarak bilinir.
Baş ağrısı: Menopoz belirtileri arasında sayılan baş ağrısı, hormon seviyelerindeki dengesizlik ve yaşanan uykusuzluk nedeniyle ortaya çıkar.
Ciltte kuruma: Östrojen hormonunun azalması ile birlikte cilt yüzeyinde kurumalar menopoz belirtisi olarak tanımlanabilir. Östrojenin azalması derinin incelmesine, kırışmasına ve sarkmasına neden olur. Bunun yanında ciltte belirgin bir şekilde kuruluk görülmesine ve cildin matlaşmasına sebebiyet verir.
Sık idrara çıkma ve idrar kaçırma: Menopoz döneminin başlamasıyla beraber vajinal bölgedeki dokular zayıflar ve idrar kaçırma gibi belirtiler görülebilir. Menopozda idrar kaçırmanın en önemli nedenleri arasında mesanenin zamansız bir şekilde kasılmasıdır.
Erken menopoz belirtileri nelerdir?
Daha uzun veya daha kısa adet döngüleri, adet dönemleri arasında lekelenme veya vajinal kanamadaki değişikliklerin görüldüğü premenopoz dönemi olarak da isimlendirilen erken menopozun ilk belirtileri şunlardır:
- Ateş basması
- Gece terlemeleri
- Cinsel ilişki sırasında vajinada kuruluk ve ağrı
- Uyumada zorluk
- Ruh hali değişikliğine bağlı kaygılı olma
- Libido düşmesi nedeniyle cinsel dürtünün azalması
- Hafıza ve konstantre olmada zorluk
Yalancı menopoz belirtileri nelerdir?
Bazı sağlık sorunları ve ilaç kullanımından kaynaklı olaraka kadınlarda yalancı menopoz görülebilir. Bu durum adet döngüsünün bir süre durmasından kaynaklı olarak da ortaya çıkar. Yalancı menopoz belirtileri şu şekilde görülebilir:
- Duygu durum değişiklikleri
- Saçlarda dökülme
- Vücut ağrılarının oluşması
- Kiloda artış
- Gece terlemeleri
- Vajinada kuruluk
- Ciltte kuruluk
Menopoz riskli midir?
35 yaştan sonra kadın ve erkeklerde başlayan kemik kaybı menopoz sonrası ilk 4-8 yılda östrojen düzeyinin azalmasına bağlı olarak hızlanmaktadır. Kayıp fazla olduğunda bu durum osteoporoz olarak adlandırılmakta ve başta kalça, el bileği ve omurga kemiklerinde olmak üzere kemik kırığı riski artmaktadır. Vücuttaki östrojenin azalması, ilerleyen yaşa bağlı olarak yüksek kolesterol, yüksek tansiyon gibi risk faktörlerinin görülme olasılığının artması ve hayatın bu döneminde daha hareketsiz olma gibi risk faktörlerinin bir araya gelmesiyle menopoz dönemindeki kadınlarda kalp krizi ve inme riski artmaktadır.
