Ege Denizi'nde Santorini Adası merkezli sismik endişe yaratırken, Kandilli Rasathanesi'nin yayımladığı rapora göre son bir haftada bölgede tam bin 513 deprem kaydedildi. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 7.5 büyüklüğünde bir deprem olursa, bu depremin Ege kıyılarında 5 şiddetinde hissedileceğini açıkladı. Bayraklı, Kuşadası Körfezi, Söke Ovası, Gökova Körfezi’nde depremin şiddetinin 8'i bulacağına dikkat çeken Sözbilir, “Bu alanlarda 8 şiddetine dayanamayacak bina envanteri hızlıca çıkartılmalı ve gerekli önlemler alınmalı” dedi.
DEÜ Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezinin (DAUM) Santorini Depremleri Ön Değerlendirme Raporu tamamlandı. Raporda, “Santorini Adası civarında meydana gelebilecek gerek deprem gerek tsunami ve gerekse de volkanik patlama durumunda, eğer afet yönetim bilinciyle afete hazırlık-afet sırası ve sonrasında yapılması gerekenler doğrultusunda hareket edebilirsek hiç kimsenin burnu dahi kanamayacaktır. Türkiye'de yaşayan herkese bilgilendirme notu göndermek gerekiyor” denildi.
Raporu değerlendiren DEÜ DAUM Müdürü ve Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Ege Denizi'nde 28 Ocak'tan itibaren yaşanan deprem fırtınası için dikkat edilmesi gerekenler hakkında açıklamalarda bulundu.
Sözbilir, “Yerel yönetimler farklı, AFAD farklı broşür basmamalı. Uluslararası standartlara uygun, basit ve resimli olmalı. Tsunami veya volkan patlaması durumunda yapılması gerekeni açıklayan bilgiler bir örnek ve anlaşılır olmalı. Türkçe dışında, ülkede yaşayan tüm insanların kullandığı diğer dillere çevrilmeli. AFAD Acil uygulaması cep telefonlarına yüklenmeli. Afet durumunda sakin ve sadece ilgili resmi makamların söyledikleri doğrultuda hareket etmeli ve toplum olarak bir örnek olmalıyız. Bu fay üzerinde 7.5 büyüklüğünde bir deprem olursa, Santorini civarındakiler bu depremi 9 şiddetinde hissedecek. Deprem odak noktasından 150-200 kilometre uzakta olduğumuz için depremi 5 şiddet değerine kadar hissedeceğiz” ifadelerini kullandı.
“Böyle bir deprem, Ege kıyılarında tsunamiye de yol açar”
Bayraklı, Kuşadası Körfezi, Söke Ovası, Gökova Körfezi gibi alüvyonal zemin üzerinde depremin şiddet değerinin 8'i bulabileceğini vurgulayan Sözbilir, bu alanlarda 8 şiddetine dayanamayacak bina envanterinin hızlıca çıkartılması ve gerekli önlemler alınması için çağrıda bulundu.
“Çünkü Türkiye'de can ve mal kaybının eşik değeri 8 şiddetidir” diyen Sözbilir, 2020’de Ege Denizi Sisam Adası’nda meydana gelen depremi örnek verdi:
“Örneğin 6,9 büyüklüğündeki 30 Ekim 2020 Sisam depreminde, Bayraklı'daki bazı binalar 8 şiddetine karşılık gelen bir ivmeyle yıkıldı. Diğer taraftan böyle bir deprem, Ege kıyılarında tsunamiye de yol açacaktır. Çünkü 1956 Santorini depreminden yaklaşık 20-30 dakika sonra tsunami dalgalarının Edremit Körfezi ile Datça arasındaki kıyı boyunca belirli oranlarda tsunamiye neden olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Bu durumda tsunami depremden belirli bir süre sonra Ege kıyılarına ulaşacağından kıyıda yaşayan insanların zamanında uyarılması önemli.”
“Gerekli önlemleri alma şansımız var”
Türkiye'de başta AFAD olmak üzere uluslararası düzeyde de gerçek zamanlı tsunami erken uyarı sistemleri bulunduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Santorini Adası’ndaki yanardağın olası bir patlamada çevreye vereceği zarardan bahsetti.
Sözbilir, “Volkanik patlama olması durumunun da değerlendirildiği raporda, Santorini volkanlarında milattan önce 1600 ve milattan sonra 1950 yıllarında meydana gelen volkanik patlamalardan sonra, volkan küllerinin Türkiye'nin güney sahillerini aşarak İsrail'e ve Batı Anadolu karasında da Göller Bölgesi'ne kadar ulaştığı eldeki ulusal ve uluslararası yayınlardan anlaşılmaktadır. Böyle bir patlamanın tekrar etmesi durumunda, atmosferin kirleneceği ve çevreye volkanik küllerin yağacağı öngörülebilir. Bu durum gerçekleşmeden önce de uyarılacağımız için gerekli önlemleri alma şansımız var. Ne tür önlemler almamız gerektiği, yine Türkiye ölçeğinde tüm bireylere gönderilecek bir bilgi notuyla sağlanabilir. Böylece volkanik patlama olması durumunda da gerekli önlemleri önceden aldığımız için hiçbir can kaybı yaşanmayabilir” dedi.
