Sedef, istiridye ve midye kabuğunda bulunan parıltılı, beyaz, süslü bir madde. Sedef hastalarındaki yamalar (plaklar) üzeri gümüş rengi kabukla kaplı kızarıklıklardır ve aynı deniz kabuklularındaki sedefe benzediği için bu adı almıştır. Ama iş Sedef Hastalığı olunca pek de süslü gelmiyor lekeler insana.
Toplumda neredeyse her 100 kişiden 2'sinde sedef hastalığı (psöriasis) var. Normalde deri hücrelerimizin yaşam süresi 3-4 hafta ama bu hastalıkta döngü hızlanır ve 3-4 günde deri ölmeye dökülmeye başlar. Derinin üst tabakası kalınlaşır, büyür, sedef renginde kabuklanmalar görülür. Deri birkaç günde bir kendini yenilemeye başlar böylece derinin üstünde ölü hücre tabakası artar. İyi de neden insan sedef hastası olur? Mikrobik mi, bulaşır mı? Genetik mi?
Ailesel (kalıtımsal) olsa da tam net değil. Multifaktöriel yani çok sebepli olduğu düşünülür. Ama sebepler arasında mikroplar yeralmaz. Bazı kişiler Sedefe yatkındır denir. Sedef için tetikleyici faktör genellikle boğaz enfeksiyonu, stres ve deri hasarı gibi dış etkenlerdir. Derideki kesikler, kaşımaya bağlı travma ve güneş yanıkları gibi. Beslenme ile Sedef hastalığı arasında net bir ilişki olmasa da sigara ve alkol hastalığı kötüleştirir. Ani şok, aşırı üzüntü de döküntüleri arttırır. Hastalık tedavisi olmasına rağmen kronik ve tekrarlayıcıdır.
Sedef hastalığının değişik tipleri mevcut. Plak tipi sedef en sık görülen çeşidi. Deride özellikle dirsek, diz, sırt, sakrumda (kuyruk sokumu) kızarıklık, pullanma ve deride dökülme ile karakterizedir. Her 5 sedef hastasının 4'ünde bu tip bulunur. Bunun dışında guttat (damla), püstüler, inverse (ters) psöriasis daha az görülürken, eritrodermik psöriazis çok nadirdir.
Eğer derinizde sınırları belli, pembe renkli bir plak, yüzeyinde gümüş renginde kabarıklıklar varsa ve elinizi derinize sürttüğünüzde toz gibi oluyorsa aklınıza sedef hastalığı gelmeli. Sedef hastalarında, eklem iltihaplanması görülme ihtimali de olduğundan eklem ağrınız da eşlik edebilir. Çocuklarda daha çok görülen çeşidi olan Guttat sedefte ise deride küçük, kırmızı ve kabuklu kabarıklıklar, boğaz iltihabı ile birlikte olur. Hekime başvurduğunuzda muayene ve döküntüden biyopsi ile tanıyı koyar. Gerekirse boğaz kültürü de alır. Etken mikrop olmasa da tetikleyici olduğu unutulmamalı. Tedavi de sedefin çeşidine göre planlanır. İlaçların yanı sıra ışın tedavisi ve psikiyatrik destek gerekebilir.
Sedef hastalığınız varsa yalnız olduğunuzu düşünmeyin, sedef hastalarını buluşturan organizasyonlar var. Hayatla barışık olun. Tedavisi zor ama yok değil. Unutmayın her güzelin bir kusuru vardır.
Toplumda neredeyse her 100 kişiden 2'sinde sedef hastalığı (psöriasis) var. Normalde deri hücrelerimizin yaşam süresi 3-4 hafta ama bu hastalıkta döngü hızlanır ve 3-4 günde deri ölmeye dökülmeye başlar. Derinin üst tabakası kalınlaşır, büyür, sedef renginde kabuklanmalar görülür. Deri birkaç günde bir kendini yenilemeye başlar böylece derinin üstünde ölü hücre tabakası artar. İyi de neden insan sedef hastası olur? Mikrobik mi, bulaşır mı? Genetik mi?
Ailesel (kalıtımsal) olsa da tam net değil. Multifaktöriel yani çok sebepli olduğu düşünülür. Ama sebepler arasında mikroplar yeralmaz. Bazı kişiler Sedefe yatkındır denir. Sedef için tetikleyici faktör genellikle boğaz enfeksiyonu, stres ve deri hasarı gibi dış etkenlerdir. Derideki kesikler, kaşımaya bağlı travma ve güneş yanıkları gibi. Beslenme ile Sedef hastalığı arasında net bir ilişki olmasa da sigara ve alkol hastalığı kötüleştirir. Ani şok, aşırı üzüntü de döküntüleri arttırır. Hastalık tedavisi olmasına rağmen kronik ve tekrarlayıcıdır.
Sedef hastalığının değişik tipleri mevcut. Plak tipi sedef en sık görülen çeşidi. Deride özellikle dirsek, diz, sırt, sakrumda (kuyruk sokumu) kızarıklık, pullanma ve deride dökülme ile karakterizedir. Her 5 sedef hastasının 4'ünde bu tip bulunur. Bunun dışında guttat (damla), püstüler, inverse (ters) psöriasis daha az görülürken, eritrodermik psöriazis çok nadirdir.
Eğer derinizde sınırları belli, pembe renkli bir plak, yüzeyinde gümüş renginde kabarıklıklar varsa ve elinizi derinize sürttüğünüzde toz gibi oluyorsa aklınıza sedef hastalığı gelmeli. Sedef hastalarında, eklem iltihaplanması görülme ihtimali de olduğundan eklem ağrınız da eşlik edebilir. Çocuklarda daha çok görülen çeşidi olan Guttat sedefte ise deride küçük, kırmızı ve kabuklu kabarıklıklar, boğaz iltihabı ile birlikte olur. Hekime başvurduğunuzda muayene ve döküntüden biyopsi ile tanıyı koyar. Gerekirse boğaz kültürü de alır. Etken mikrop olmasa da tetikleyici olduğu unutulmamalı. Tedavi de sedefin çeşidine göre planlanır. İlaçların yanı sıra ışın tedavisi ve psikiyatrik destek gerekebilir.
Sedef hastalığınız varsa yalnız olduğunuzu düşünmeyin, sedef hastalarını buluşturan organizasyonlar var. Hayatla barışık olun. Tedavisi zor ama yok değil. Unutmayın her güzelin bir kusuru vardır.
Sağlıkla kalın.
