TCMB’nın Aralık ayına ilişkin açıkladığı endekse göre konut fiyatları 2020’de yüzde 30,3 oranında artış gösterdi. Bunda, yıllık yüzde 25,02 seviyesinde artış gösteren inşaat maliyet endeksinin rolü olsa da konut satış adetlerinde rekor getiren talep patlaması, asıl neden olarak gösteriliyor. 2020 yılında konut kredilerine özel olarak sağlanan düşük faizlerin ve yapılan kampanyaların etkisiyle konut satışları tüm zamanların rekorunu kırarak 1 milyon 499 bin 316 rakamına ulaştı. Talepteki bu artış, daire fiyatları üzerinde hızlı bir yükseliş etkisi doğurdu.

Salgında satışlar patladı

2020’nin ilk aylarında salgının etkileri görülmeden önce dahi konut satış adetleri son yılların en düşük seviyelerine gerilemiş durumdaydı. Dünya Sağlık Örgütü’nün 11 Mart 2020’de salgını küresel Pandemi olarak ilan etmesiyle birlikte tüm dünya büyük bir sorunla yüzleşti. Çin’in Wuhan kentinde başlayan ve kısa sürede dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını nedeniyle ekonomik faaliyetler hızla yavaşlarken ülke ekonomileri önemli ölçüde daralmaya başladı. Ekonominin lokomotif sektörü olarak görülen inşaat sektörünün durgun bir dönemde yakalandığı salgın nedeniyle konut satışları son yedi yılın en düşük seviyelerine geriledi. Büyük firmaların yeni yatırım planları bütünüyle ortadan kalktı. İlk dönemlerdeki şok atlatıldıktan sonra hükümetin sektörü destekleme amaçlı önlemleri ardı ardına devreye sokmasıyla seyir tamamen tersine döndü. Salgının ekonomi üzerindeki etkileriyle mücadele amacıyla ilk olarak konut kredisi peşinat oranları yüzde 20’den yüzde 10’a düşürülerek konut satış değerinin yüzde 90’ına kadar kredi alınabilmesine imkân sağlandı.  Hemen akabinde kamu bankaları tarafından sunulan kampanyalarla konut kredisi faiz oranları piyasa koşullarının da altına çekilerek sıfır konutlar için bu oran 0,64’e kadar indirildi. En düşük seviyelerin görüldüğü Haziran ve Temmuz aylarında konut satışlarında büyük bir sıçrama yaşandı. 2020’nin Temmuz ayında konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre %124 artarak 229 bin 357 adetle rekor sayıya ulaştı.


 
Geride bıraktığımız 2020 yılında konut satışları, 2019 yılına göre yüzde 11,2 artış göstererek 1 milyon 499 bin 316 oldu. Konut satışlarına ilişkin bir diğer önemli gelişme ise ipotekli konut satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 72,4 artarak 573 bin 337 adede ulaşması oldu. Bununla birlikte 2020 yılı genelinde sıfır konut satışları bir önceki yıla göre yüzde 8,2 oranında gerileyerek 469 bin 740 adede düştü. İkinci el konut satışları ise yüzde 23,0 oranında artış göstererek 1 milyon 29 bin 576 şeklinde gerçekleşti.
2020 yılında toplam satışların yüzde 17,7’sinin gerçekleştiği İstanbul’da satılan konut adedi 265 bin 98 olurken Ankara’da bu rakam 157 bin 96, İzmir’de ise 93 bin 457 olarak gerçekleşti.

Konut fiyatlarındaki artış

Kredi faizlerinin son derece düşük oranlara indirilmesi konut piyasasındaki talebi adeta patlatırken ev fiyatlarının da bundan kaynaklı olarak yükseliş göstermesine neden oldu. TCMB tarafından açıklanan Konut Fiyat Endeksi’ne göre 2020 yılında konut fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 30,3 oranında artış gösterdi. Üç büyük ilimiz içinde fiyat artış oranında ilk sırayı Ankara alırken onu sırasıyla İzmir ve İstanbul takip ediyor. KFE’ne göre 2020’de konut fiyatlarındaki artış oranı Ankara’da yüzde 30,2, İzmir’de yüzde 29,4, İstanbul’da yüzde 27,9 olarak gerçekleşti.

TÜK tarafından açıklanan İnşaat Maliyet Endeksi 2020’de yıllık yüzde 25 oranında artış gösterirken bu durum 2021’de konut fiyatlarındaki artışın sürebileceği yönünde bir gösterge teşkil ediyor.
Yine TUİK tarafından paylaşılan Yapı İzin İstatistikleri verilerine göre 2020 yılında Belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı bir önceki yıla göre yüzde 69,4 oranında artarak 95 bin 408 adede ulaşırken ruhsat verilen binaların yüzölçümleri yüzde 48,7 oranında artış gösterdi. 2019’da bu rakamlar son on beş yılda görülen en düşük seviyelere gerilemişti. Geçtiğimiz sene en çok yapı ruhsatı verilen illerimize baktığımızda ilk sırada İstanbul gelirken onu sırasıyla İzmir, Bursa, Ankara ve Antalya izliyor. Sektöre yönelik sağlanan destekler 2020’de düşüş trendini tersine çevirse de bu yıl yeni yatırımların hız kazanacağına dair henüz bir işaret bulunmuyor.
 

Diğer taraftan konut piyasası 2021’e iyi bir başlangıç yapmadı. Ocak ayındaki konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,9 oranında azalırken 70 bin 587 seviyesinde kaldı. Bu rakam bir önceki ay olan 2020 Aralık ayına göre ise yüzde 33,4’lük bir azalışa işaret ediyor. Son sekiz yılın en kötü Ocak ayı satış rakamının gerçekleştiği 2021’in bu ilk aylarında inşaat sektörü açısından alarm zilleri çalmaya başladı. Değişen ekonomi politikasıyla birlikte faizlerin de yükselmesiyle ipotekli satışların payı toplam satışlar içerisinde yüzde 13,8’e kadar geriledi. Ocak ayındaki bu düşüş trendinin, Şubat ayında da sürdüğü gözlemleniyor. Aşılama çalışmalarının hız kazanmaması ve bunun sonucu olarak salgın sürecinin daha da uzaması ihtimali karşısında konut piyasasında tedirgin bir bekleyiş hâkim.

Ev fiyatları 2021’de düşer mi?

2020’de ikinci el konut satışları yüksek düzeylerde seyretti. Bununla birlikte Pandemi sürecinde yeni konut satışları da artış gösterdi. Bu durum inşaat firmalarının fiyatları yükseltmesine imkân tanıdı. “Konut piyasası 2021’de bir yavaşlamaya girer mi” sorusunun cevabı şu an için net değil. Ocak ayı rakamları kötü gelse de hükümetin sektöre yönelik yeni önlemler getirmesi şaşırtıcı olmaz. Sektörün, ekonomik faaliyetlerin iyileşmesinde önemli bir destekleyici rol oynaması da söz konusu olabilir. Mevcut ekonomik koşullar, kısıtlamaların etkilerinin ardından ekonomik faaliyetler yeniden başlarken kademeli bir toparlanma yaşamaya oldukça müsait. Aşılama çalışmalarının seyrine bağlı olarak konut piyasasının 2021'de güçlü kalması beklenebilir. Ancak, büyüme 2020'nin ikinci yarısındaki gibi özel desteklerle yaratılan patlamaya kıyasla daha yavaş gerçekleşecektir. Bu yavaşlama ile birlikte konut fiyatlarındaki artış hızının da bir miktar azalması muhtemel. Bu noktada hükümetin emlak sektörü için tekrar bir destek paketi ortaya koyup koymayacağı belirleyici olacak. Bununla birlikte yeni ekonomi politikalarının indirimli faiz oranları gibi desteklerin uygulanmasını zorlaştırabileceği de bir gerçek. Yükselen enflasyon nedeniyle faizlerin artırıldığı bir ortamda ipotekli konut satışlarının dramatik şekilde düşmesi kaçınılmaz. Bu konuda hükümetin nasıl bir yol izleyeceğini bekleyip göreceğiz.
Flatfy tarafından periyodik olarak yayımlanan sektör raporları mevsimlik dalgalanmaları, fiyat endekslerini, trend analizlerini içeriyor ve alıcılar için yol gösterici bir nitelik taşıyor.