Anayasa Mahkemesi'nin, Sayıştay'ın kamu payı yüzde 50'den az olan şirketlerde denetim yapmasını engelleyen yasa maddesini iptal etmesi, yeni bir tartışmayı da başlattı.
Başkentte başta Türk Hava Yolları ve Türk Telekom olmak üzere dev şirketler için Sayıştay'ın denetim yapmasının yolunun açılıp açılmadığı tartışılıyor. Anayasa Mahkemesi'nin geçtiğimiz hafta yapılan toplantısında CHP'nin Sayıştay kanununun 4. maddesiyle ilgili yaptığı başvuru da değerlendirildi.
Söz konusu maddeye göre Sayıştay'ın denetim alanı, 'merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumları, mahalli idareler, sermayesindeki kamu payı doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50'den fazla olan anonim ortaklıklar ve diğer kamu idarelerini' kapsıyor.
Mahkeme bu maddedeki 'yüzde 50'den fazla' ifadesini iptal etti, aynı zamanda yürütmenin durdurulması yönünde de karar da verdi.
Böylece kamu payı yüzde 50'den az olan şirketlerle ilgili mahkeme kararının hemen uygulamaya girmesinin yolu açıldı.
Söz konusu karar Türk Telekom ve Türk Hava Yolları'nı yakından ilgilendiriyor.

Büyümesini sürdürüyor

Ekimde takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2.4 arttı. Arındırılmamış endekste ise artış yüzde 4.4 oldu. Sadece mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretiminde bir önceki aya göre yüzde 1.8 azalış gözlemlendi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, şunları söyledi:
'Sanayi üretimi büyümekle birlikte, beklentilerimizin az da olsa altında kalmıştır. Bu endeks, kısa dönemli iş istatistikleri arasında yer almaktadır. Bu sebeple aylık dalgalanmalar görülebilmektedir. Sanayi üretiminde bu ay görülen gelişmelerde Avrupa'da büyümenin istenilen seviyeye gelememesi, Türkiye'nin çevresindeki ülkelerde yaşanan gerginliklerin ihracat üzerindeki etkisi kendini gösterdi.Sanayi üretimi incelenirken ana eğilimlere bakmak gerekir. Gerek ana sanayi üretim trendi gerekse de kasım ve aralık ayındaki öncü gelişmeler, sanayi üretiminin öngörülerimiz çerçevesinde ilerlediğini göstermektedir.'

Dolarda yükseliş

Dolar, Türk Lirası karşında güçlenmeye devam ediyor. Bankalararası piyasada dolar, 2,28 seviyesini devirdi. Böylece dolar 12 Ekim'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Dolar/TL o tarihte 2,28 seviyesini görmüştü.
ABD'deki güçlü istihdam verisinin ardından Fed'in faizleri daha erken artırabileceği beklentisinin güçlenmesiyle kur ve faiz de cuma günü yukarı yönlü hareketlenmişti. Dolardaki değer kazancı eğilimi TL dışında diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinde de düşüşe neden oldu. Merkez Bankası'ndan dolardaki yükselişe hamle geldi. Merkez, günlük döviz satım ihalelerindeki alt sınırı bugünden itibaren yeniden 20 milyon dolardan 40 milyon dolara çıkardı.

Üç banka uyarıldı

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, üç bankanın Mali Suçlar Araştırma Kurulu'na kara para aklanmasını ve terörizmi durdurmaya yeterince destek vermediğini söyledi. Ancak Şimşek gizlilik endişesi nedeniyle bankaların isimlerini vermekten çekindi. Bakan Şimşek, bankaları devlet kurumlarıyla daha fazla işbirliğine girmeleri ve verilen çabalara destek vermeleri için uyardıklarını ve bundan sonra kendileriyle istenilen seviyede çalışmalarını beklediklerini de sözlerine ekledi. Yetkililerinin isimlerini açıklamadıkları üç bankayı terör örgütlerine verilen maddi desteği ve para aklama suçlarını durdurulabilmeleri konusunda daha fazla işbirliği yapmaları için uyardıklarını bildirildi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi uzun zamandır beklenen terör örgütlerinin veya üyelerinin banka hesaplarını mahkeme kararıyla donduracak ve parasal yardım sağlayanları cezalandıracak yasayı geçen yıl çıkarmıştı. Mali Eylem Görev Gücü Kuruluşu Türkiye'yi, Ekim 15'e kadar 'Gri Liste'de tutuyordu.
Para Aklama Araştırma Kurumu'nun yayınladığı 'Gri Liste', yıllar boyunca uyarıldıkları halde, terör örgütlerine verilen maddi desteği engellemeye yönelik yasa çıkarmayan veya çıkarılan yasaları uygulamayan ülkelerin listesini yayınlıyor.

Obeziteyle mücadelede yeni yöntem

Amerika'da yeni bir yasaya göre zincir restoranlar ve otomatik satış makineleri, menülerde kalori bilgisi vererek yağlı ve şekerli gıdaların yarattığı obezite riski ile ilgili halkı bilgilendirmek zorunda. Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) yetkilisi Margaret Hamburg, obezitenin ulusal bir salgın hastalık olduğunu söyledi ve Amerikalılar'ın günlük kalori toplamının 3'te 1'ini evin dışında aldıklarına dikkat çekti.
FDA'in getirdiği yeni değişiklikler 2010'da çıkarılan sağlık reformuna dayanıyor ve 20'den fazla şubesi olan zincir restoranları kapsamına alıyor. Yeni kurallara göre gıdaların kalori içeriği tüm menülerde görülebilecek ve yağ, kolesterol, şeker ve protein bilgileri de istek üzerine elde edilebilecek. Yasaya süpermarketlerde satılan şarküteri ürünleri dahil olmasa da, bu marketlerin kafelerinde yenilebilen besin ürünleri yasa kapsamına dahil edildi.
Yeni kurallara uymak için restoranların bir, otomatik satış makinesi operatörlerinin ise iki yılı var.

Değerlendirme nasıl yapıldı

FDA yaptığı açıklamada, yeni kuralların sağlık sektörü, kamu sağlığı savunucuları ve tüketicilerden gelen bin 100 mesaj değerlendirildikten sonra alındığını belirtti. Amerika'da popüler bir zincir olan Panera Bread, 2010'da tüm şubelerinde kalori bilgilerini sunma kararı alarak bunu gerçekleştiren ilk şirket olmuştu. Panera'yı, McDonalds ve Starbucks gibi zincirler izledi.
Panera'nın Besin Değeri Müdürü Katie Bengston, menülere kalori bilgilerini koymalarının işlerini etkilemediğini, müşterilerin yüksek kalorili ürünlerden düşük kalorili ürünlere yönelmediğini söyledi.

***

DİP EKSPRES

'Watson'a sor söylesin!' devri

IBM, gelişmiş analitik hizmetine herkesin kolayca erişmesi ve kullanabilmesi üzerine hazırlanan 'Watson Analitik' ürününün beta versiyonunu duyurdu. Bu duyuru aynı zamanda IBM'in Twitter ile yakın dönemde yaptığı küresel çaplı işbirliğini de destekler nitelikte. IBM ve Twitter, mevcut kurumsal veri akışlarını zenginleştirerek iş kararlarını iyileştirmeyi hedefliyor.
Örneğin, kurumsal verilerle sosyal verilerin bütünleştirilmesi uzun vadeli eğilimlerin tahmin edilmesiyle yeni ürünlerin geliştirilmesine katkıda bulunacak; ya da hava durumları gibi gerçek zamanlı değişimlere dayalı olarak gerçek zamanlı karar verme süreçlerini iyileştirecek. Bu anlaşma kapsamında IBM, Twitter verilerini Watson Analitik kullanarak sunacak.

22 bin kişi

16 Eylül'de ilk duyurusu yapıldığından bu yana 22.000'den fazla kişi Watson Analitik beta versiyonu için kayıt yaptırdı. Teknik destek, en iyi uygulama örnekleri ve eğitim çalışmalarıyla ilgili paylaşımların yapılacağı Watson Analitik Topluluğu kullanıcı grubuna da bugünden itibaren erişim mümkün olacak.