Türkiye ekonomisi içerde ve dışarıda yaşanan çeşitli gelişmelerle hareketli bir yılı geride bıraktı.
2018 yılında yaşanan ticaret savaşlarının ekonomiye etkisi yeni yılda kendini hissettirse de, 2019 öncekine oranla daha kontrollü geçen bir yıl oldu.
Yılın ilk ayından itibaren ABD ve Çin arasındaki ticaret müzakerelerine yönelik belirsizlikler, Suriye'nin kuzeyindeki gelişmeler ve Brexit çıkmazı, küresel piyasalara yön veren ana başlıklar olarak öne çıktılar.
Yurt içinde ise 31 Mart'ta yapılan yerel seçimler ve ABD ile olan ikili ilişkiler ekonomiyi etkileyen başlıca faktörler oldu. Yılın ilk aylarında, kış şartları sebebiyle bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında artışlar yaşandı. Enflasyonla Mücadele kapsamında uygun fiyatlara sebze ve meyve alışverişinin yapılabileceği tanzim satış noktaları kuruldu.
Başta belediyeler olmak üzere Tarım Kredi Kooperatifleri de çalışmalara destek oldu.
Tanzim satış mağazalarının etkisiyle marketlerdeki sebze ve meyve fiyatlarında düşüşler sağlandı.
Temmuz ayında Merkez Bankası'nda üst düzey yönetici değişimi gerçekleşti. Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya görevden alınırken yerine yardımcısı Murat Uysal atandı.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk başkanlığında toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2020 yılında uygulanacak brüt asgari ücretin 2.943 TL, net asgari ücretin ise 2.324 TL olduğunu belirledi. Böylece yıl boyunca 192 bin 506 habere yansıyan asgari ücrete net yüzde 15.04 zam yapılmış oldu.
Türkiye 2019 yılında birçok konuda vergi düzenlemesine giderken, yeni gelen ek vergiler de gündem konusu oldu.
2019 yılının ilk ayında, gelir vergisi reform paketi yürürlüğe girdi.

Dijital Hizmet vergisi

Yapılan düzenleme ile kıdem tazminatındaki gelir vergisi kesintisinin iade edilmesi kararlaştırılarak, 27 Mart 2018'den önce işten ayrılanlara karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında yasal haklarına ek olarak ödenen tazminatlar, iş kaybı, iş sonu tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlardan yapılan gelir vergisi kesintisinin iadesi sağlandı.
Ocak ayı itibari ile yürürlüğe giren diğer bir vergi düzenlemesi ise, Cumhurbaşkanlığı kararı ile Facebook, Google gibi İnternet ortamlarında verilen reklamlara yüzde 15 daha fazla vergi ödenmeye başlanması oldu. Bu durum sosyal medya fenomenlerinin de vergi ödeyeceği tartışmasını gündeminde getirdi.
Yeni yıl ile birlikte başlayan paralı poşet dönemiyle beraber, Şubat ayı itibari ile plastik poşetlerin beyanları, e-Devlet Kapısı veya interaktif vergi dairesi üzerinden, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işlemlerinin bulunduğu sayfada  'Plastik Poşet Beyanı' bölümünden yapılmaya başlandı.
Yılın sonuna doğru ise Türkiye Dijital Hizmet vergisi ile tanıştı. Buna göre internet ortamlarında yapılacak alışverişlerde yüzde 7,5 dijital hizmet vergisi ödeyecek.

Tahıl ve Narenciyede kayıp yılı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2019 yılına ilişkin bitkisel üretim istatistiklerini açıkladı. Buna göre, 2019 yılında üretim, bir önceki yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 1,4, sebzelerde yüzde 3,5, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde ise yüzde 0,3 artış gösterdi.
Üretim miktarları yaklaşık olarak tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde 63,8 milyon ton, sebzelerde 31,1 milyon ton ve meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde 22,3 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.

Buğday üretimi azaldı, ithalatı arttı

Tahıl ürünleri üretimi bir önceki yıla göre yüzde 0,02 oranında azalarak yaklaşık 34,4 milyon ton olarak gerçekleşti. Tahıl ürünlerinde payı en fazla olan buğday üretimi de yüzde 5 oranında azalarak 19 milyon ton seviyesine geriledi. Böylece Türkiye'de son on yıldaki ortalama buğday üretimi 20,6 milyon ton seviyesinde kaldı.
Nüfusumuz ciddi oranda artarken, buğday üretimi nüfusun ihtiyacıyla doğru orantılı olarak artmıyor.
Üretimle tüketim başa baş noktasında. 2019'un ilk on ayında 7,6 milyon ton buğday ithalatı gerçekleştirilmesi bunu doğruluyor.
Türkiye 2019'un ilk 10 aylık döneminde toplam 7 milyon 652 bin ton ekmeklik ve makarnalık buğday ithalatı yaptı.
2018'in ilk 10 ayında 4,3 milyon ton olan ekmeklik buğday ithalatı, 2019'un aynı döneminde yüzde 57 artışla 6 milyon 750 bin tona ulaştı. Makarnalık buğday ithalatı ise yüzde 148 artışla 364 bin tondan 902 bin tona çıktı.
İthal buğdayın büyük bölümü un, makarna, irmik ve diğer ürünlerde kullanıldı ve bu ürünlerin de büyük bölümü ihraç edildi.

DİP EKSPRES

Pamuk yerine...

Uzmanlar, üreticilerin hayvan yemi bitkilerine yönelmesinin diğer tahıl ürünlerini de olumsuz etkilediğini söyleyerek, 'Ege'nin Menderes havzasında çok yoğun bir pamuk üretimi varken şu anda pamuk gibi katma değeri bol olan stratejik bir ürün yerine yem bitkileri ekiliyor. Elbette yem bitkileri de gerekli ama bu yönelişin pamuğu kaybetmek pahasına olmaması gerektiğini düşünüyoruz' diyorlar.
Pamuk üretiminde de 2019 yılında düşüş yaşandı. Bir önceki yıla göre yüzde 14,4 oranında azalarak 2 milyon 200 bin ton seviyesine gerildi.
Sebze ürünleri üretim miktarı 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 3,5 artarak ya 31,1 milyon ton oldu. Sivri biberde yüzde 3 patlıcanda yüzde 1,6 azalışa karşın, domateste yüzde 5,7, kuru soğanda yüzde 13,9 artış dikkat çekti.
Patates üretimi de 2019 yılında yüzde 9,4 oranında arttı. Mutfağın temel gıdalarından olan patates ve kuru soğanda önceki yıl aşırı fiyat artışı yaşanmıştı