Menderes’in erken yaşamı ve eğitim dönemi
1899’da Aydın’da doğan Adnan Menderes, Amerikan Koleji’nde orta öğrenimini tamamladı. Kurtuluş Savaşı’na katılarak İstiklal Madalyası kazandı.
Siyasi kariyerinin başlangıcı
1930’da Serbest Cumhuriyet Fırkası’nda aktif rol aldı. Parti kapatılınca CHP’ye geçti ve Aydın milletvekili seçildi. 1935, 1939 ve 1943 seçimlerinde CHP milletvekili olarak meclise girdi.
Toprak reformu ve CHP’den ayrılış
1945’te toprak reformuna karşı çıktı ve CHP’den ayrılarak 1946’da Demokrat Parti’yi kurdu. DP’nin 1950 seçimlerindeki zaferiyle başbakan oldu.
Ekonomi ve dış politikadaki dönüşümler
Menderes dönemi, özel teşebbüse ve yabancı sermayeye verilen destekle dikkat çekti. Arapça ezan yasağını kaldırdı ve Türkiye’nin NATO’ya girişini sağladı. İstanbul’da büyük bir imar hamlesi başlattı.
Siyasi krizler ve 27 Mayıs darbesi
1955’teki 6-7 Eylül olayları ve sonrasındaki krizler, Menderes hükümetini zor durumda bıraktı. 1960’ta gerçekleşen darbe ile hükümet devrildi.
Yassıada süreci ve idam
Menderes, Yassıada’da yargılandı ve 11 Eylül 1961’de idam edildi. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde idam edilen ilk ve tek başbakan oldu.
Mirası ve iade-i itibar
1961 seçimlerinde Adalet Partisi, DP’nin mirasını sürdürdü. 1990’da Menderes ve arkadaşlarının itibarı iade edildi ve naaşları İstanbul’daki anıt mezara nakledildi. 2020’de Yassıada, Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak yeniden düzenlendi.
