Aort yırtılması nasıl bir hastalıktır, belirtileri nelerdir ve nasıl anlaşılır? Hayati risk taşıyan bu durum hakkında merak edilen tüm sorular haberimizde.
Aort yırtılması, kalpten çıkan ana atardamarın iç tabakasının yırtılmasıyla ortaya çıkan ölümcül bir sağlık sorunudur. Peki aort yırtılmasının belirtileri nelerdir, nasıl fark edilir ve hangi durumlarda acil müdahale gerekir? Bu kritik soruların yanıtları, özellikle yüksek tansiyon hastaları ve kalp-damar rahatsızlığı olanlar için hayati önem taşımaktadır.
Aort yırtılması nedir ve neden bu kadar tehlikelidir?
Aort yırtılması , kalpten çıkan en büyük damar olan aortun duvarının iç kısmında oluşan yırtıkla ortaya çıkar. Bu yırtık, kanın damar duvarları arasına sızmasına neden olur ve damar bütünlüğünü bozar. Ani gelişir, çok hızlı ilerler ve erken müdahale edilmezse ölümle sonuçlanabilir.
Aort yırtılması belirtileri nelerdir? Hangi şikâyetlerle başlar?
Peki, kişi aort yırtıldığını nasıl anlar? En sık görülen belirtiler şu şekildedir:
1. Göğüs ağrısı:
- Ani başlayan, şiddetli, yırtılır tarzda ve sırta, omuzlara veya karna yayılabilir.
- Kalp krizine benzer ama daha yaygın ve keskin bir ağrıdır.
2. Sırt ve bel ağrısı:
- Özellikle omuz bıçakları arasında hissedilen keskin bir ağrı olabilir.
- Ağrı göğüsten aşağıya doğru ilerleyebilir.
3. Nefes darlığı ve bayılma hissi:
- Nefes alırken zorlanma, ani tansiyon düşmesi ve bilinç kaybı gelişebilir.
- Bu durum damar yırtılmasına bağlı iç kanamadan kaynaklanabilir.
4. Nabız farkı:
- Kişinin iki kolunda nabız farklı hissedilebilir.
- Kol ve bacaklarda soğukluk ve solukluk görülebilir.
5. Terleme ve soğukluk:
- Vücut aniden soğur, soğuk terleme başlar.
- Bu belirti ani iç kanamayı işaret eder.
6. Kan basıncında dengesizlik:
- Tansiyon bir anda yükselebilir veya tam tersi hızla düşebilir.
- Bu durum, hayati organlara giden kan akışının bozulduğunu gösterir.
Aort yırtılmasının belirtileri kalp krizine benzer mi? Nasıl ayırt edilir?
Evet, çoğu zaman kalp kriziyle karıştırılır. Ancak bazı farklar vardır:
| Belirti | Aort Yırtılması | Kalp Krizi |
|---|---|---|
| Ağrı tipi | Yırtılır tarzda, sırta yayılır | Baskı tarzında, göğüste yoğun |
| Başlangıç süresi | Anidir, genellikle çok şiddetlidir | Daha yavaş başlayabilir |
| Nabız farkı | Var | Genellikle yok |
| Tansiyon değişimi | Ani düşüşler görülebilir | Genellikle stabil kalabilir |
Hangi durumlarda hemen doktora başvurulmalı?
Aşağıdaki belirtiler bir arada görülüyorsa, aort yırtılması şüphesiyle derhal 112 aranmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir:
- Ani başlayan şiddetli göğüs veya sırt ağrısı
- Bayılma veya bilinç bulanıklığı
- Kol ya da bacaklarda uyuşukluk
- Nabız farkı ve soğuk terleme
- Aile öyküsünde aort hastalığı varsa
Kimler risk altında, belirtiler kimlerde daha dikkatle izlenmeli?
Aort yırtılması riski taşıyan gruplar şunlardır:
- Hipertansiyon hastaları
- Genetik damar hastalığı taşıyanlar (Marfan sendromu gibi)
- Aort anevrizması geçmişi olanlar
- Sigara içenler
- 60 yaş üstü erkekler
Bu gruplarda, yukarıda sayılan belirtiler yaşandığında mutlaka detaylı tetkik yapılmalıdır.
Tanı nasıl konur ve hangi testler uygulanır?
Aort yırtılmasından şüphelenilen kişilerde zamanla yarışılır. Uygulanan tanı testleri:
- Bilgisayarlı Tomografi (BT anjiyo)
- Transözofageal EKO (yemek borusu ultrasonu)
- MR anjiyo
Tanı hızlı konulmalı ve tedavi gecikmeden başlatılmalıdır.
