Taze gelin kaynanasıyla kavga eder ardından bayılır. Genç kız Tarkan konserine gider, heyecandan bayılır. Oğlan, delikanlılığına laf söyletmese de kan görünce bayılır. Yaşlı amca aniden ayağa kalkınca bayılır. Diyet yapan kadın bayılır. Kalp hastası da bayılır, şekeri düşen gebe kadın da!

İnsanın bilincinin geçici olarak kaybolması ve ayakta durma yeteneğinin bir süreliğine yok olmasına bayılma (senkop) denir. Senkop nedenleri genelde 5 grupta toplanır: Nörokardiyojenik (Vazovagal, Durumsal, Karodit Sinus Senkopu), Ortostatik hipotansiyon, Kardiyak (Akım yavaşlaması, Aritmiler),  Nörojenik, Psikojenik.

En sık görülen bayılma nedeni vazovagal! Kötü koku, ağrı, kalabalık havasız ortam, panik, kan görmek beyin korteksini (beyin kabuğunu); yemek, kusmak, rektal muayene olmak, idrar yapmak ve gaita yapmak (ıkınmak) ise barsak ve idrar sistemindeki (gastointestinal, gastroürinal sistemler) mekanoreseptörleri; ağır egzersiz, ağırlık kaldırma, valsalva manevrası kalpteki c liflerini; öksürmek baroreseptörleri etkiler. Sonuçta  boyundaki atar damar üzerindeki reseptölerin ileri derecede duyarlı olmasına bağlı parasempatik denilen sinir sistemi devreye girer, damarlarda genişleme olur. Bu da tansiyon düşüklüğü ve nabız yavaşlaması derken şuur kaybı meydana getirir.  Bayılma öncesinde terleme, solgunluk ve fenalık hissi belirtileri görülür. Ölüm riski oldukça düşük bu bayılmalarda. Alınacak önlem yeterli sıvı alımı, rahatsız edici koşuldan uzaklaşmak olur. Bayılma hissini anladığınızda da yere uzanın ki hem beyine daha çabuk kan geri dönsün hem de düşerken ki  olası yaralanmalardan kendinizi koruyun.


Gelelim bir başka bayılma nedenine. Ortostatik hipotansiyon dediğimiz aniden ayağa kalkma sonrası görülen baş dönmesi ve bayılma. Ayağa kalkınca 500-800 ml kan bacaklara, karına toplanır. Normalde bu kan azalmasını vücut reseptörler aracılığla algılar sempatik sinir sistemi devreye girer, damar direnciyle yani damarların büzüşmesiyle  kanın tekrar geri dönmesini sağlanır. Tabii bu sistemin yavaşladığı ya da iyi çalışmadığı yaşlılarda, alkol alanlarda, depresyon ilacı kullananlarda şeker hastalarında, Parkinson hastalarında ani ayağa kalkma sonrası 3 dakikada yaklaşık kan basıncında geçici 25-30 mmHg'lık bir düşme olur ki bu da geçici göz kararması ve baş dönmesinin sebebi.

Bayılmanın sebebi kalp kökenli de olabilir. Kalpteki büyümeler, aort darlığı, damar yırtılmaları (diseksiyon), doğumsal kalp hastalıkları, ritm bozuklukları (aritmiler) da kan pompalanmasının azalmasına, kalp kas hastalıklarında da kalbin kanı ileriye pompalaması kısıtlanarak beyine kan gitmemesine neden olur. Vazovagal senkopta görülen bulantı ya da bayılma hissi olmaz. Ailede ani ölüm öyküsü çoğu kez vardır. Egzersiz sırasında görülen bayılmalar bu gruptan. Ne yazık ki kardiyak kökenli bayılmalar bir yıl içinde %30 oranında ölüm ile sonlanır!

Migren gibi şiddetli baş ağrısı, nörolojik etkenler, epilepsi, trigeminal nevralji, serebrovasküler hastalıklar da nörolojik kaynaklı bayılma nedenleri. Ve bir de psikolojik yani sinirlilikle ya da panik bozukluk nedeniyle bayılma olur.

Gördüğünüz gibi bayılma kötü bir kokudan olabildiği gibi altta yatan ciddi hastalıklarla da olabilir. Hemen kendi kendinize tanı koyup 'aç kaldı kız ondan bayıldı' demeyin. Önemli bir rahatsızlığı atlamış olmamak adına mutlaka hekime başvurun.

Sağlıkla kalın.