21. yüzyıl Türk bilgini, her sözün altına imza atılası, bir düşünce adamı. Bilimi aşmış, aydın, öte zekâ. 26 yaşında son 300 yılın en yüksek bilimsel statüsüne ulaşan bir dönem Amerika Kimya Enstitüsü Başkanlığı yapan, Türkiye hassasiyeti ve vakıf olduğu bilimsel konulardan dolayı saygıdeğer insan… Rahmet ve saygıyla anıyorum Oktay Sinanoğlu’nu.
*
Ünlü sanatçı Esin Afşar’ın ağabeyi Oktay Sinanoğlu 25 Şubat 1935’te İtalya’nın Bari kentinde doğdu. İtalya’nın İkinci Dünya Savaşı'na girmesi ile, aile Türkiye’ye döndü. TED Ankara Koleji'nden 1953 yılında birincilikle mezun olarak, okul bursu ile Amerika’ya gitti. 1956 yılında Kaliforniya Üniversitesi kimya mühendisliği bölümünü bitirdi. Ertesi sene MIT de Yüksek lisansını tamamladı. Sloan ödülünü kazandı. Doçentlik tezini tamamlayarak Berkeley de kurumsal kimya alanında doktorasını tamamladı. 1960 yılında Yale Üniversitesi’nde öğretim üyesi oldu. 1 Temmuz 1963 tarihinde kimya alanında profesör oldu. 1964 yılında teorik kimya bölümünü kurdu. Yale’deki yılları boyu “Atom ve moleküllerin çoklu elektron teorisi” (1961). “Çözgenitar kuramı” (1964), “Mikro termodinamik” (1981), “Kimyasal tepkime mekanizmaları kuramı “(1974) “değerlik kabuğu etkileşim kuramı” (1983) çalışmalarını gerçekleştirdi 1988 yılında laboratuvar ortamında birleştirilecek olan kimyasalların birleşmenin ardından nasıl tepki vereceklerini öngörebilmek için kendi geliştirdiği matematik teorilerini dayanan devrimsel bir yöntem olan ve “Sinanoğlu indirgenmesi” olarak isimlendirilen yöntemi yayınladı.
*
Türk üniversitelerine, TÜBİTAK’a ve Japon Society for the Promosyon of Science’a danışmanlık yaptı. 1962 senesi Orta Doğu teknik Üniversitesi mütevelli heyeti Oktay Sinanoğlu’na danışman profesör unvanı verdi. 1975 yılında çıkartılan özel kanunla kendisine “Cumhuriyet profesörü” unvanı verildi. 1966 yılında kimya dalında TÜBİTAK bilim ödülünü 1973 yılında “Aleksander von Humbold araştırma ödülü”nü, 1975 yılında “International outstanding scientist award of Japan” i kazandı. 1973 süresinde T.C. özel elçisi olarak Japonya’ya gönderilen Oktay Sinanoğlu ayrıca Nobel ödülü için iki kez aday gösterildi. 1997’de Yale’den emekli olduktan sonra 2002 senesine kadar Yıldız teknik Üniversitesi’nin kimya bölümünde çalıştı, birçok bilimsel kitap bir makale yazdı. Ayrıca “Hedef Türkiye”, “Bye bye Türkçe” gibi eserlere imza attı, kuantum mekaniğine pek çok katkıda bulundu. Prof. Drac’ında üzerinde çalıştığı ama çözemediği “kuantum mekaniğinde Hilbert uzayının Topolojisi ve içerdiği yüksek simetriler” problemini çözdüm. Türkçenin yabancı dillerin istilası altında olduğunu vurguladı. Toplumda bir Türkçe bilince oluşturmaya çalıştı ayrıca Türkiye’nin matematiksel yapısından dolayı en iyi bilim dili olduğunu belirtti. 19 Nisan 2015’te vefat etti.
*
Sevgili okuyucularım ne kadar yakın bir tarihimizde ne kadar şanlı bir kesitinde, dünyaya mal olmuş muhteşem bir Türk bilim adamını paylaştık, yâd ettik. Bugünkü Türkiye’de bizi dünyada tanıttığı profil ile sevgi, saygı ve rahmetle. “Ne mutlu Türküm diyene” sözü ile açtığı yolda ilerlediğimiz, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ümüzü de anarak, ülkemizin içinde bulunduğu durumdan çıkarak, daha nice Sinanoğlu gibi hocalar yetiştirme, dünyada yolsuzluklarla değil, Atamızın “En hakiki mürşit ilimdir” deyişi ile tanınma dileklerimizle.
