Davadan feragat ve davadan vazgeçme kavramları birbirine çok karıştırılır. Fakat doğurdukları sonuçlar açısından aslında büyük farklılıklara sahiptir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 307’de düzenlenen feragat işlemi davaya son veren taraf işlerinden olup davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen kayıtsız ve şartsız vazgeçmesidir.
Davadan vazgeçme diğer adıyla davanın geri alınması ise HMK madde 123’de düzenlenmiş olup davaya son veren işlemlerden değildir. Davadan vazgeçme de davacı şimdilik görülmekte olan davadan vazgeçerek ilerde ne zaman isterse yeniden açabilme imkânına sahiptir.
Davadan vazgeçme ile davadan feragatin karıştırılmaması gerekmektedir. Feragat tek taraflı olarak yapılabilirken, davadan vazgeçme karşı tarafın açık onayına bağlıdır. Davadan feragat edildiği halde aynı husustan tekrardan dava açılamayacaktır. Fakat davadan vazgeçilmesi halinde tekrardan dava açmak mümkündür. Davadan vazgeçilmesi halinde " Dosyanın açılmamış sayılasına" karar verilir. Davadan vazgeçilmesi, sulh olunması ya da feragat edilmesi halinde aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerine hükmolunur. Fakat vekalet ücretinde durum farklıdır. Ön incelemeye kadar vazgeçilirse kanuni vekalet ücretinin yarısına, ön inceleme tutanağı imzalandıktan sonra vazgeçilirse tamamına hükmolunur.
Farklılıkları incelenecek olursa;
Davadan feragat neticesinde feragate konu teşkil eden hak tamamen düşer ve artık bir daha dava konusu yapılamaz. Vazgeçmede ise hakkın tamamen düşmesi söz konusu değildir.
Feragatin hüküm ifade etmesi, karşı tarafın ve mahkemenin muvafakatine bağlı değildir. Vazgeçme ise ancak davalının açık rızası ile yapılabilir. Dava davalının yokluğunda devam ediyorsa davacı davadan vazgeçme hakkını kullanamaz.
Feragat dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü yapılabilir. Davadan vazgeçme ve vazgeçmeye muvafakat dilekçe veya duruşmada tutanağa yazdırılmak suretiyle yapılabilir.
Vekâlette özel yetki verilmeden avukat davadan veya kanun yollarından feragat edemez. Vazgeçme kanunda özel yetki gerektiren haller arasında sayılmamıştır.
Feragat ve vazgeçme hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilir. Hükümden sonra yapılan feragat dosya hangi mahkemede ise o mahkemece talep doğrultusunda ek karar verilir. Yargıtay ise ek karar verilmek üzere yerel mahkemeye gönderir.
Feragat kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. Hak düşmüş olur. Vazgeçmede ise davalı, vazgeçmeye açık şekilde muvafakat ederse, mahkeme davanın esası hakkında bir karar vermez, dava hiç açılmamış sayılır.
Feragat eden taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. Vazgeçme halinde mahkeme o zamana kadar edindiği kanaate çerçevesinde, haksız gördüğü tarafı, yargılama giderlerine mahkûm eder.(YHGK. 11.3.2021, 2146/250).
Ek olarak taraflar, ilamın kendilerine tebliğinden önce, istinaf yoluna başvurma hakkından feragat edemez.
Davadan Feragatin Sonuçları:
Davacı, şekle uygun sözlü veya dilekçe ile feragat beyanında bulunduktan sonra bu feragatten dönemez.
Hükmün verilmesinden sonra feragat edilmesi halinde, taraflardan herhangi birinin kanun yoluna başvurmuş olması durumunda bile, dosya kanun yolu incelemesine gönderilemez.
Davacı, feragatin hile ikrah nedeniyle yapıldığını ve bu nedenle feragatten dönmek istediğini ayrı bir "feragatten fesih davası" açarak ileri sürebilir.
Davadan tamamen feragat edilmesiyle taraflar arasındaki uyuşmazlık son bulmuş olur.
Davacının aynı davayı tekrar açması mümkün olmaz. Tekrar açması halinde ise kesin hüküm gerekçesiyle dava reddedilecektir.
Davadan Vazgeçmenin (Davayı Geri Alma) Sonuçları:
Davadan vazgeçme, davacıya ileride hala var olan hakkına dayanarak tekrar dava açma imkanını vermektedir.
Önemli olan bir diğer nokta ise davanın geri alınmasının mümkün olabilmesi için davalının da buna açık rızasının bulunması şarttır. Davalının rızası olması şartıyla hüküm kesinleşinceye kadar dava her zaman geri alınabilmektedir.
Davadan vazgeçme halinde, dava hiç açılmamış gibi sayılır ve ortaya çıkan tüm sonuçları geriye dönük olarak ortadan kalkar. Fakat yukarıda belirttiğimiz gibi kişi hala davaya konu olmuş olan hakka sahip olduğundan ileride tekrardan bu davayı aynı hakka dayanarak açabilecektir.
Davadan vazgeçilmesi halinde, "dosyanın açılmamış sayılmasına" karar verilir. Bu halde, davacı aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerine hükmolunur.
